Aktualizacja cz. 1 (update part 1) orthography.mdx

i18n/pl/docusaurus-plugin-content-docs/current/learn/orthography.mdx

@@ -19,19 +19,19 @@ import DisappearedPhonemes from '@site/src/markdown/disappeared-phonemes.mdx';
 
 ## Standardowy alfabet \{#standard-alphabet}
 
-Kwestia, jak należy pisać Międzysłowiańską, zawsze była przedmiotem dyskusji. Idealnie byłoby, gdyby każdy Słowianin mógł napisać to na własnej klawiaturze, ale to wykluczałoby możliwość stosowania jednej standardowej ortografii. Różne krajowe ortografie są po prostu zbyt rozbieżne, aby znaleźć rozwiązanie wygodne dla wszystkich. Uznanie którejkolwiek z nich za „oficjalną” lub „standardową” byłoby niesprawiedliwe, ponieważ wszystkie inne możliwości automatycznie zostałyby uznane za „nieoficjalne”, „niestandardowe”, a zatem „niepoprawne”. Ale z drugiej strony sytuacja ze zbyt wieloma różnymi standardami pisania ma tę wadę, że jest zagmatwana i potencjalnie zniechęcająca dla osób, które chcą nauczyć się języka intersłowiańskiego.
+Kwestia, jak należy pisać w języku międzysłowiańskim, zawsze była przedmiotem dyskusji. Idealnie byłoby, gdyby każdy Słowianin mógł pisać na własnej klawiaturze, ale to wykluczałoby możliwość stosowania jednej standardowej ortografii. Różne krajowe ortografie są po prostu zbyt rozbieżne, aby znaleźć rozwiązanie wygodne dla wszystkich. Uznanie którejkolwiek z nich za „oficjalną” lub „standardową” byłoby niesprawiedliwe, ponieważ wszystkie inne możliwości automatycznie zostałyby uznane za „nieoficjalne”, „niestandardowe”, a zatem „niepoprawne”. Ale z drugiej strony sytuacja ze zbyt wieloma różnymi standardami pisania ma tę wadę, że jest zagmatwana i potencjalnie zniechęcająca dla osób, które chcą nauczyć się języka miedzysłowiańskiego.
 
-Ponieważ granica między łaciną a cyrylicą przebiega przez środek terytorium słowiańskiego, międzysłowiański ma standardowe alfabety dla obu. Żaden z nich nie jest oparty w szczególności na żadnej narodowej ortografii. Zamiast tego zaprojektowano je jako kompromis, aby były intuicyjnie zrozumiałe i umożliwiały łatwą transliterację między nimi. Użytkowników zdecydowanie zachęca się do korzystania z tych standardowych alfabetów, ale osobom, które mają problemy z pisaniem określonych znaków, proponuje się również [rozwiązania alternatywne][1].
+Ponieważ granica między łaciną a cyrylicą przebiega przez środek terytorium Słowian, międzysłowiański ma standardowe alfabety dla obu. Żaden z nich nie jest oparty w szczególności na żadnej narodowej ortografii. Zamiast tego zaprojektowano je jako kompromis, aby były intuicyjnie zrozumiałe i umożliwiały łatwą transliterację między nimi. Użytkowników zdecydowanie zachęca się do korzystania z tych standardowych alfabetów, ale osobom, które mają problemy z pisaniem określonych znaków, proponuje się również [rozwiązania alternatywne][1].
 
-**Międzysłowiański alfabet łaciński** składa się z 27 liter: 23 litery podstawowego alfabetu łacińskiego (wszystkie z wyjątkiem **`q`**, **`w`** i **`x`**) plus cztery spółgłoski z caron (**`š`**, **`ž`**, **`č`** i **`ě`**), a także trzy dwuznaki (**`dž`**, **`lj`**, **`nj`**):
+**Międzysłowiański alfabet łaciński** składa się z 27 liter: 23 litery podstawowego alfabetu łacińskiego (wszystkie z wyjątkiem **`q`**, **`w`** i **`x`**) plus cztery spółgłoski z haczekiem (**`š`**, **`ž`**, **`č`** i **`ě`**), a także trzy dwuznaki (**`dž`**, **`lj`**, **`nj`**):
 
 <LatinAlphabet />
 
-**Cyrylica międzysłowiańska** ma 29 liter: wszystkie znaki wspólne dla różnych ortografii cyrylicy, z dodatkiem **`є`**, **`ы`**, **`ј`** , **`љ`**, **`њ`**, a także jeden dwuznak (**`дж`**):
+**Cyrylica międzysłowiańska** ma 29 liter: wszystkie znaki, które są wspólne dla różnych ortografii cyrylicy, z dodatkiem **`є`**, **`ы`**, **`ј`** , **`љ`**, **`њ`**, a także jeden dwuznak (**`дж`**):
 
 <CyrillicAlphabet />
 
-Obie ortografie są sobie równe, aw publikowanych tekstach zaleca się podawanie zarówno wersji łacińskiej, jak i cyrylicy, aby były zrozumiałe po obu stronach granicy.
+Obie ortografie są sobie równe, a w publikowanych tekstach zaleca się podawanie zarówno wersji łacińskiej, jak i cyrylicy, aby były zrozumiałe dla użytkowników obu alfabetów.
 
 Układy klawiatury międzysłowiańskiej można pobrać [tutaj][2].
 
@@ -41,25 +41,25 @@ Jak wspomniano powyżej, zarówno alfabet łaciński, jak i cyrylica zawierają
 
 ### łacina `Č` `Š` `Ž` \{#latin-č-š-ž}
 
-Te litery są bardzo ważne w języku słowiańskim. Pominięcie karonu (jak to często robią native speakerzy w języku SMS) ma negatywny wpływ na zrozumiałość języka intersłowiańskiego, ponieważ **`c` `s` `z`** to zupełnie inne fonemy.
+Te litery są bardzo ważne w języku słowiańskim. Pominięcie haczeku (jak to często robią native speakerzy w języku SMSowym) ma negatywny wpływ na zrozumiałość języka międzysłowiańskiego, ponieważ **`c` `s` `z`** to zupełnie inne fonemy.
 
-Ponieważ Polacy nie mają liter na klawiaturze, sugerowaną dla nich alternatywą jest **`cz sz ż`**. Ci, którzy nie mają **`ż`** na klawiaturze, mogą zamiast tego użyć **`cz` `sz` `zs`**. Alternatywnym rozwiązaniem jest **`cx` `sx` `zx`**, ​​którego zaletą jest spójność i jednoznaczność, ale wadą jest nienaturalność (i w oczach wielu osób brzydka). Lepiej unikać innych opcji. Na przykład angielskie **`ch` `sh` `zh`** ma tę wadę, że Zachodni Słowianie odczytaliby **`ch`** jako **`h`** :ipa[x], podczas gdy rozwiązania obejmujące nie Znaki -literowe (takie jak **`c^`**, **`c*`**, **`c'`**) sprawiają, że wygląda to jak kod komputerowy. Wreszcie, nie używaj znaków takich jak **`q`** lub **`w`** (tak zwane _kodowanie Volapük_) jako zamienników, ponieważ spowodowałoby to tylko zamieszanie.
+Ponieważ Polacy nie mają tych liter na klawiaturze, sugerowaną dla nich alternatywą jest **`cz sz ż`**. Ci, którzy nie mają **`ż`** na klawiaturze, mogą zamiast tego użyć **`cz` `sz` `zs`**. Alternatywnym rozwiązaniem jest **`cx` `sx` `zx`**, ​​którego zaletą jest spójność i jednoznaczność, ale wadą jest nienaturalność (i w oczach wielu osób brzydkość). Lepiej unikać innych opcji. Na przykład angielskie **`ch` `sh` `zh`** ma tę wadę, że Zachodni Słowianie odczytaliby **`ch`** jako **`h`** :ipa[x], podczas gdy rozwiązania obejmujące znaki nieliterowe (takie jak **`c^`**, **`c*`**, **`c'`**) sprawiają, że wygląda to jak kod komputerowy. Wreszcie, znaki takie jak **`q`** lub **`w`** (tak zwane _kodowanie Volapük_) nie powinny być używane jako zamienniki, ponieważ spowodowałoby to tylko zamieszanie.
 
 ### łacina `Ě` i cyrylica `Є` \{#latin-ě-and-cyrillic-є}
 
-Znaczenie **`ě`** (tzw. _yat_) polega na jego wymowie. Podczas gdy w większości języków **`e`** nie zmiękcza poprzedzającej go spółgłoski, **`ě`** zmiękcza ją we wszystkich językach z wyjątkiem słoweńskiego, serbskiego i macedońskiego, co dotyczy 96% użytkowników. Dlatego logiczne jest, że to dość znaczne rozróżnienie występuje również w języku międzysłowiańskim. W alfabecie łacińskim tradycyjną reprezentacją tego fonemu jest **`ě`**, co również stanowi dobry kompromis między na przykład serbskim **`e`** a chorwackim **`ije`/`je`**. Wadą **`ě`** jest to, że tylko czeski i łużycki mają go w swoich alfabetach.
+Znaczenie **`ě`** (tzw. _jać_) polega na jego wymowie. Podczas gdy w większości języków **`e`** nie zmiękcza poprzedzającej go spółgłoski, **`ě`** zmiękcza ją we wszystkich językach z wyjątkiem słoweńskiego, serbskiego i macedońskiego, co dotyczy 96% użytkowników. Dlatego logiczne jest, że to dość znaczne rozróżnienie występuje również w języku międzysłowiańskim. W alfabecie łacińskim tradycyjną reprezentacją tego fonemu jest **`ě`**, co również stanowi dobry kompromis między na przykład serbskim **`e`** a chorwackim **`ije`/`je`**. Wadą **`ě`** jest to, że tylko czeski i łużycki mają go w swoich alfabetach.
 
-Cyrylicą odpowiednikiem **`ě`** jest litera **`є`**, zapożyczona z języka ukraińskiego, gdzie jej wymowa jest podobna. Wybrano go ze względu na wizualne podobieństwo do **`е`**, a także brak jakiejkolwiek innej dobrej alternatywy w cyrylicy. Teoretycznie archaiczna litera **`ѣ`** (tradycyjne _yat_) jest historycznie bardziej poprawna, ale ponieważ nie jest ona obecnie używana w żadnym żywym języku słowiańskim (w 1945 r. ludzie mogą go rozpoznać, użycie go w tekstach międzysłowiańskich poważnie utrudniłoby zrozumiałość.
+W cyrylicy odpowiednikiem **`ě`** jest litera **`є`**, zapożyczona z języka ukraińskiego, gdzie jej wymowa jest podobna. Wybrano go ze względu na wizualne podobieństwo do **`е`**, a także brak jakiejkolwiek innej dobrej alternatywy w cyrylicy. Teoretycznie archaiczna litera **`ѣ`** (tradycyjne _jać_) jest historycznie bardziej poprawna, ale ponieważ nie jest ona obecnie używana w żadnym żywym języku słowiańskim (w 1945 r. Bułgarzy i Rusini przestali go używać), a niewielka grupa ludzi może go rozpoznać, użycie go w tekstach międzysłowiańskich poważnie utrudniłoby zrozumiałość.
 
-Dla tych, którzy nie potrafią pisać **`ě` / `є`** i tych, którzy nie wiedzą, kiedy to napisać, najlepszą alternatywą jest łacina **`e`** / cyrylica **`е`**. Jest to uzasadnione uproszczenie, które stawia **`ě`** w pozycji podobnej do litery **`ё`** w języku rosyjskim, innymi słowy: znak diakrytyczny reprezentuje inną wymowę, ale może pozostać niepisany.
+Dla tych, którzy nie mają możliwości pisać **`ě` / `є`** i dla tych, którzy nie wiedzą, kiedy ich używać, najlepszą alternatywą jest łacińskie **`e`** /  użwane w cyrylicy **`е`**. Jest to uzasadnione uproszczenie, które stawia **`ě`** w pozycji podobnej do litery **`ё`** w języku rosyjskim. Innymi słowy: znak diakrytyczny reprezentuje inną wymowę, ale nie musi być użyty.
 
 ### łacina `Y` i cyrylica `Ы` \{#latin-y-and-cyrillic-ы}
 
-List **`y` / `ы`** jest pomocny głównie Rosjanom, Białorusinom i Polakom. W południowosłowiańskim, ukraińskim oraz mówionym czeskim i słowackim połączył się z **`i`**. Tym, którzy nie wiedzą, kiedy dokonać rozróżnienia, a także tym, którzy kierują reklamy głównie do odbiorców południowosłowiańskich, zaleca się używanie we wszystkich przypadkach **`i` / `и`**.
+Litera **`y` / `ы`** jest pomocna głównie dla Rosjan, Białorusinów i Polaków. W językach południowosłowiańskich, ukraińskim oraz mówionym czeskim i słowackim zastąpiono ją literą **`i`**. Tym, którzy nie wiedzą, kiedy dokonać rozróżnienia, a także tym, którzy celują głównie do odbiorców południowosłowiańskich, zaleca się używanie we wszystkich przypadkach **`i` / `и`**.
 
 ### Cyrylica `Ј` \{#cyrillic-ј}
 
-Intersłowiańska używa litery **`ј`** z cyrylicy serbskiej i macedońskiej jako odpowiednika łaciny **`j`**, ponieważ **`й`** (rosyjski, ukraiński, białoruski i bułgarski) jest zbyt restrykcyjny otaczające je samogłoski i spółgłoski. Dla tych, którzy mają problemy z pisaniem **`ј`**, logicznym zamiennikiem jest **`й`**, ale jeśli następuje po nim samogłoska, w większości przypadków zostanie użyta samogłoska jotowana:
+Międzysłowiański używa litery **`ј`** z cyrylicy serbskiej i macedońskiej jako odpowiednika łaciny **`j`**, ponieważ **`й`** (używana w rosyjskim, ukraińskim, białoruskim i bułgarskim) jest zbyt restrykcyjna w kwestii otaczających jej samogłosek i spółgłosek. Dla tych, którzy mają problemy z pisaniem **`ј`**, logicznym zamiennikiem jest **`й`**, ale jeśli następuje po nim samogłoska, w większości przypadków zostanie użyta samogłoska jotowana:
 
 - **`йа`** i **`йу`** można zapisać odpowiednio **`я`** i **`ю`**; jest to zdecydowanie najbardziej naturalne rozwiązanie, ale należy pamiętać, że nie wszyscy Serbowie i Macedończycy znają te znaki, także dlatego, że ich kształty nie są szczególnie sugestywne;
 - **`йо`** nigdy nie stanowi problemu; Należy jednak unikać rosyjskiego **`ё`**, ponieważ jest on używany w różnych sytuacjach i może nie być jasny dla osób nieznających rosyjskiego;
@@ -72,21 +72,21 @@ Odpowiedniki cyrylicy **`lj`** i **`nj`** to **`љ`** i **`њ`**, również zacz
 
 ## Alfabet etymologiczny \{#etymological-alphabet}
 
-Oprócz standardowego alfabetu łacińskiego, intersłowiański zawiera również szereg opcjonalnych liter, które odnoszą się konkretnie do fonemów prasłowiańskich / staro-cerkiewno-słowiańskich, które rozeszły się lub zniknęły w większości współczesnych języków:
+Oprócz standardowego alfabetu łacińskiego, międzysłowiański zawiera również szereg opcjonalnych liter, które odnoszą się konkretnie do fonemów prasłowiańskich / staro-cerkiewno-słowiańskich, które zaniknęły w większości współczesnych języków:
 
 <DisappearedPhonemes />
 
-- Samogłoski **`ę`** i **`ų`** pasują do samogłosek nosowych **`ѧ`** i **`ѫ`** w języku staro-cerkiewno-słowiańskim (odpowiednio małe yus i duże yus, zwykle transliterowane jako **`ę`** i **`ǫ`**).
-- Samogłoska **`å`** występuje w kombinacjach **`rå`** i **`lå`**, po których następuje spółgłoska, gdzie polski ma **`ro`/`ró`** i **`ło`/`łó`** i wschodniosłowiański ma **(`o`)`ro`** i **(`o`)`lo`**.
-- Samogłoski **`ė`** i **`ȯ`** reprezentują silne yery: **`ь`** (**`ĭ`**) i **`ъ`** (**`ŭ`**).
-- Spółgłoski **`ć`** i **`đ`** odnoszą się do prasłowiańskiego **`tj`** i **`dj`**, które w staro-cerkiewnosłowiańskim stało się **`щ`** (**`št`**) i **`жд`** (**`žd`**).
+- Samogłoski **`ę`** i **`ų`** pasują do samogłosek nosowych **`ѧ`** i **`ѫ`** w języku staro-cerkiewno-słowiańskim (odpowiednio mały jus i duży jus, zwykle transliterowane jako **`ę`** i **`ǫ`**).
+- Samogłoska **`å`** występuje w kombinacjach **`rå`** i **`lå`**, po których następuje spółgłoska, gdzie polski ma **`ro`/`ró`** i **`ło`/`łó`** a wschodniosłowiański ma **(`o`)`ro`** i **(`o`)`lo`**.
+- Samogłoski **`ė`** i **`ȯ`** reprezentują silne jery: **`ь`** (**`ĭ`**) i **`ъ`** (**`ŭ`**).
+- Spółgłoski **`ć`** i **`đ`** odnoszą się do prasłowiańskiego **`tj`** i **`dj`**, które w staro-cerkiewno-słowiańskim stało się **`щ`** (**`št`**) i **`жд`** (**`žd`**).
 - Miękkie spółgłoski **`ĺ` `ń` `ŕ` `t́` `d́` `ś` `ź`** odnoszą się do spółgłosek, po których następuje słaby **`ь`**.
 
 Wspomniane litery są jedynie opcjonalnymi rozszerzeniami standardowego alfabetu łacińskiego. Z tego powodu nigdy nie ma potrzeby przedstawiania ich w inny sposób niż po prostu pomijając znak diakrytyczny; jedynymi wyjątkami są **`ć`** i **`đ`**, które w standardowej ortografii należy zastąpić **`č`** i **`dž`**.
 
-Litery **`ĺ`** i **`ń`** występują tylko przed spółgłoską. Fonetycznie są one identyczne z **`lj`** i **`nj`**, z tą różnicą, że zwykle nie są zapisywane w języku intersłowiańskim.
+Litery **`ĺ`** i **`ń`** występują tylko przed spółgłoską. Fonetycznie są one identyczne z **`lj`** i **`nj`**, z tą różnicą, że zwykle nie są zapisywane w języku międzysłowiańskim.
 
-Należy zauważyć, że międzysłowiański alfabet etymologiczny nie zawiera znaczników długości ani tonów, ani specjalnych liter zapożyczonych z języków niesłowiańskich (takich jak OCS **`ѳ`** i **`ѵ`**, używane tylko do słowa greckie lub **`ü`** dla słów niemieckich lub francuskich).
+Należy zauważyć, że międzysłowiański alfabet etymologiczny nie zawiera znaczników długości ani tonów, czy specjalnych liter zapożyczonych z języków niesłowiańskich (takich jak staro-cerkiewno-słowiańskie **`ѳ`** i **`ѵ`**, używane tylko do greckich słów lub **`ü`** dla słów niemieckich lub francuskich).
 
 ### Uzasadnienie \{#rationale}