Skip to content

ksckaan1/efektif-go

Folders and files

NameName
Last commit message
Last commit date

Latest commit

 

History

28 Commits
 
 
 
 

Repository files navigation

Efektif Go

Çevirmen Notu:

Bu döküman 06.10.2023 tarihinde Effective Go adlı yazıdan tercüme edilmiştir.

Yazım veya çeviri yanlışı gördüğünüz yerleri bildirirseniz çok sevinirim.

İçerik Tablosu

Giriş

Go yeni bir dildir. Mevcut dillerden fikirler ödünç almasına rağmen, efektif (etkili) yazılmış Go programlarını, muadili olduğu diğer dillerde yazılmış olan programlardan farklı kılan olağandışı özelliklere sahiptir. Bir C++ veya Java programının Go'ya doğrudan çevirisinin tatmin edici bir sonuç vermesi pek olası değildir. Java programları Go ile değil Java ile yazılır. Öte yandan, sorunu Go perspektifinden düşünmek, başarılı ancak oldukça farklı bir program üretebilir. Diğer bir deyişle, iyi bir şekilde Go yazmak, Go'nun özelliklerini ve kullanım tarzını iyi anlamaktan geçer. Yazdığınız programları diğer Go programcılarının anlamasını kolaylaştırmak için, isimlendirme, yazılacak programın yapısını belirleme ve biçimlendirme gibi kuralları bilmek önemlidir.

Bu belge, anlaşılır (temiz), deyimsel Go kodu yazmak için ipuçları verir ve dil belirtimi, Go Turu ve Go Kodu Nasıl Yazılır? gibi konuların genişletilmiş halini içerir.

Ocak 2022'de eklenen not: Bu belge, Go'nun 2009'da piyasaya sürülmesi için yazılmıştır ve o zamandan beri önemli ölçüde güncellenmemiştir. Dilin kendisinin nasıl kullanılacağını anlamak için iyi bir rehber olmasına rağmen, dilin kararlılığı sayesinde kütüphaneler hakkında çok az şey söylüyor ve yazıldığından bu yana Go ekosisteminde yapılan derleme sistemi, test etme, modüller ve polimorfizm gibi önemli değişiklikler hakkında hiçbir şey söylemiyor. Buradaki bilgiler okuyucuya faydalı olacaktır fakat yazılanların eksiksiz olmadığını anlamanızda fayda var. Bu konu hakkında bir açıklama için Rob Pike'ın açtığı issue olan bu adresi ziyaret edebilirsiniz. (Kısaca, kütüphaneler üzerinden konuşmanın, başlangıçta Go'yu anlatmanın doğru bir yolu olmadığından bahsediyor.)

Örnekler

Go paketi kaynakları, yalnızca temel kütüphane olarak değil, aynı zamanda dilin nasıl kullanılacağına ilişkin örnekler olarak da hizmet etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, paketlerin birçoğu, bunun gibi doğrudan golang.org web sitesinden çalıştırabileceğiniz çalışan, bağımsız yürütülebilir örnekler içerir (Yer alan konuyu denemek için Örnek kısmına göz atabilirsiniz). Bir soruna nasıl yaklaşılacağı veya bir şeyin nasıl uygulanabileceği hakkında bir sorunuz varsa, kitaplıktaki belgeler, kodlar ve örnekler sizlere cevaplar, fikirler ve arka plan sağlayabilir.

Biçimlendirme (Formatting)

Biçimlendirme sorunları en tartışmalı ancak en az sonuç doğuran sorunlardır. İnsanlar farklı biçimlendirme stillerine uyum sağlayabilir, ancak gerekmemeleri daha iyidir ve herkes aynı stile bağlı kalırsa konuya daha az zaman ayrılır. Sorun, bu Ütopya'ya uzun bir kuralcı stil kılavuzu olmadan nasıl yaklaşılacağıdır.

Go ile alışılmadık bir yaklaşım izliyoruz ve çoğu biçimlendirme sorununu makinenin halletmesine izin veriyoruz. gofmt programı (aynı zamanda kaynak dosya düzeyinden ziyade paket düzeyinde çalışan go fmt olarak da mevcuttur) bir Go programını okur ve kaynağı standart bir girinti (indent) ve dikey hizalama stilinde yayar, yorumları korur ve gerekirse yeniden biçimlendirir. Eğer kendiniz de denemek isterseniz gofmt komutunu çalıştırabilirsiniz ve karşılaştığınız sonuç beklentinizi karşılamıyor ise yazdığınız kodları değiştirebilir (hatalı bir çıktı olduğunu düşünüyorsanız hata bildiriminde bulunabilirsiniz) veya bu yöntemi uygulamaktan vazgeçebilirsiniz.

Örnek olarak bir struct'ın alanlarındaki yorumları hizalamak için zaman harcamanıza gerek yoktur. Bunu gofmt sizin için yapabilir. Örnek bir girdi:

type T struct {
    name string // name of the object
    value int // its value
}

gofmt'den sonra aşağıdaki gibi olacaktır.

type T struct {
    name    string // name of the object
    value   int    // its value
}

Standart paketlerdeki tüm Go kodları gofmt ile biçimlendirilmiştir.

Diğer biçimlendirme özelliklerine kısaca değinelim:

Girintileme

Girinti için tab kullanıyoruz ve gofmt bunları varsayılan olarak yayar. Boşlukları yalnızca gerekiyorsa kullanın.

Satır Uzunluğu

Go'da satır uzunluğu limitli değildir. Uzunluktan kaynaklı satırın ekrana sığmamasından endişelenmeyin. Girinti ile beraber alt satırdan kodunuza devam edebilirsiniz.

Parantezler

Go, C ve Java'dan daha az parantez gerektirir: kontrol yapıları (if, for, switch) sözdizimlerinde parantez içermez. Ayrıca, operatör öncelik hiyerarşisi daha kısa ve nettir, aşağıdaki gibi,

x<<8 + y<<16

Örnekteki gibi diğer dillerden farklı olarak, aralığın ne anlama geldiğini anlayabilir.

Yorumlar

Go, C stili /* */ blok yorumları ve C++ stili // satır yorumları sağlar. Satır yorumları normdur; blok yorumları çoğunlukla paket yorumları olarak görünür, ancak bir ifade içinde veya büyük kod alanlarını devre dışı bırakmak için kullanışlıdır.

Üst düzey tanımlamarın üstüne yazılan yorum satırları eğer arada satır boşluk yoksa tanımlamanın belgesi olma görevini görür. Bu "belge yorumları", belirli bir Go paketi veya komutu için birincil belgelerdir. Doküman yorumları hakkında daha fazla bilgi için bkz. Go Doc Yorumlar

İsimler

İsimler Go'da diğer dillerde olduğu kadar önemlidir. Hatta anlamsal etkileri de vardır: Bir paketin dışında bir adın görünürlüğü, ilk karakterinin büyük harf olup olmadığına göre belirlenir. Bu nedenle, Go programlarındaki adlandırma kuralları hakkında konuşmak için biraz zaman harcamaya değer.

Paket İsimleri

Bir paket içe aktarıldığında, paket adı içerikler için bir erişimci olur. Sonrasında

import "bytes"

şeklinde içe aktarma yapıldığında bytes.Buffer olarak kullanıldığında bytes paketi içindeki dışa aktarılan Buffer kullanılabilir. Paketi kullanan herkesin içeriğine atıfta bulunmak için aynı adı kullanabilmesi yararlıdır, bu da paket adının iyi olması gerektiği anlamına gelir: kısa, öz, çağrışım yapması mantıklı olandır. Kural olarak, paketlere küçük harfli, tek kelimelik adlar verilir; alt çizgiye veya karışık Caps'e (büyük ve küçük harf karışım kelimeler) gerek olmamalıdır. Kısa olmasındaki sebep, paketinizi kullanan herkesin kolaylıkla yazabilecek olmasıdır. Ve paket ismi çakışmaları hakkında önceden endişelenmemiz gerekli değildir. Paket adı, içe aktarma işlemleri için yalnızca varsayılan addır. Tüm kaynak kodlarında benzersiz olması gerekmez ve nadiren bir çakışma durumunda, içe aktarılırken yerel olarak kullanmak için farklı bir ad seçilebilir. Her durumda, karışıklık nadirdir çünkü içe aktarmadaki dosya adı yalnızca hangi paketin kullanıldığını belirler.

Başka bir kural, paket adının kaynak dizininin temel adı olmasıdır. src/encoding/base64 içindeki paket encoding/base64 olarak içe aktarılır ancak base64 adına sahiptir, encoding_base64 ve encodingBase64 şeklinde çağrılmaz.

Bir paketin ithalatçısı (importer), içeriğine atıfta bulunmak için import adını kullanır, bu nedenle paketteki dışa aktarılan adlar, tekrarı önlemek için bu yöntemi kullanabilir. (Test ettikleri paketin dışında çalışması gereken testleri basitleştirebilecek, ancak aksi takdirde kaçınılması gereken import . yöntemini kullanmayın.). Örneğin, bufio paketindeki arabelleğe alınmış okuyucu türüne BufReader değil, Reader adı verilir, çünkü kullanıcılar bunu açık ve özlü bir ad olan bufio.Reader olarak görür. Ayrıca, içe aktarılan varlıklar her zaman paket adlarıyla beraber çağrıldığından, bufio.Reader ve io.Reader gibi çağırmalar birbirleri ile çakışmaz. Benzer şekilde, yeni ring.Ring örneklerini oluşturma işlevi (Go'daki bir kurucunun -constructor- tanımıdır) normalde NewRing olarak adlandırılırdı, ancak paket tarafından dışa aktarılan tek tür Ring olduğundan ve paket ring olarak adlandırıldığından, paketin istemcileri ring.New olarak görmesi yeterli olduğu için sadece New olarak adlandırılır. İyi isimler seçmenize yardımcı olması için paket yapısını kullanın.

Diğer bir kısa örnek ise once.Do; once.Do(setup) çağrımı iyi okunur fakat once.DoOrWaitUntilDone(setup) gibi bir isimlendirme yapılması önerilmez. Uzun adlar otomatik olarak işleri daha okunaklı hale getirmez. Yararlı bir doküman yorumu, genellikle fazladan uzun bir addan daha değerli olabilir.

Getters (Alıcılar)

Go, getters (alıcılar) ve setters (atayıcılar) için otomatik destek sağlamaz. Alıcıları ve atayıcıları kendiniz sağlamakta yanlış bir şey yoktur ve bunu yapmak genellikle uygundur, ancak Get'i alıcının adına koymak ne deyimsel (idiomatic) ne de gereklidir. Örnek olarak owner (küçük harf, dışa aktarılmamış) adında bir alanınız varsa, alıcı yöntemi GetOwner değil, Owner (büyük harf, dışa aktarılmış) olarak adlandırılmalıdır. Dışa aktarma için büyük harf adlarının kullanılması, hook'un (burada yapıyı değiştirmeden işlem yapabilmeyi sağlayan araç anlamında kullanılmış) struct içerisindeki alanı fonksiyondan ayırt etmesini sağlar. Bu mantığın devamı olarak gerekirse bir atayıcı fonksiyonu muhtemelen SetOwner olarak adlandırılacaktır. Her iki isim de pratikte iyi okunuyor:

owner := obj.Owner()
if owner != user {
    obj.SetOwner(user)
}

Interface (Arayüz) İsimleri

Geleneksel olarak, tek fonksiyonlu interface'ler, içerisindeki fonksiyon adından yola çıkılarak bir aracı adı oluşturmak için interface adının sonuna -er eki veya benzer bir değişiklikle adlandırılır: Reader, Writer, Formatter, CloseNotifier vb.

Bu tür isim kullanımlarını amacı, kapsadıkları fonksiyonların isimlerini kendi (interface) isimlerine atfetmektir. Read, Write, Close, Flush, String vb. kurallı signature'lara (fonksiyonun ismi, girdileri ve çıktılarını gösteren imza) ve anlamlara sahiptir. Karışıklığı önlemek için, aynı signature (imza) ve anlama sahip olmadıkça, fonksiyonunuza bu adlardan birini vermeyin. Tersine, türünüz (type) iyi bilinen bir türdeki fonksiyonla aynı anlama sahip bir fonksiyonda uygulanırsa, ona aynı adı veya imzayı vermeyin; örneğin string tipine dönüştürücü fonksiyonunuzu String değil ToString olarak adlandırın.

MixedCaps (Büyük-Küçük Karışık İsimlendirme)

Son olarak, Go'daki kural, çok kelimeli adlar yazmak için alt çizgi yerine MixedCaps veya mixedCaps kullanmaktır.

Noktalı Virgüller (Semicolons)

Aynı C'deki gibi, Go da biçimsel dilbilgisi ifadeleri sonlandırmak için noktalı virgül kullanır, ancak C'den farklı olarak, bu noktalı virgüller kaynakta görünmez. Bunun yerine lexer (sözlük), tarama yaparken otomatik olarak noktalı virgül eklemek için basit bir kural kullanır, böylece giriş metni (yani kullanıcının yazdığı kod) çoğunlukla bunlardan arınmış olur.

Kural basitçe şudur, satırda veri tipleri (int, float64 gibi) kullanılarak tanılama yapılmış ise, aşağıdaki gibi

break continue fallthrough return ++ -- ) }

gibi terim veya belirteçler kullanılmış ise lexer her zaman bunların sonlarına noktalı virgül ekler. Bu lexer'ın anladığı dilde “yeni satır, bir ifadeyi sonlandırabilecek bir belirteçten sonra geliyorsa, noktalı virgül eklemeliyim” şeklinde özetlenebilir.

Parantez kapanışından hemen önce noktalı virgül de atlanabilir (uygulanmayabilir), bu nedenle aşağıdaki gibi bir ifade

go func() { for { dst <- <-src } }()

üzerinde noktalı virgül gerekli değildir. Deyimsel (idiomatic) Go programlarında, yalnızca başlatıcı ( i:= 0 gibi), koşul ( i < 10 gibi) ve devam öğelerini ( i++ gibi) ayırmak için for döngüsü yan tümceleri gibi yerlerde noktalı virgül bulunur. Ayrıca, bu şekilde kod yazmanız durumunda, bir satırdaki birden çok ifadeyi ayırmak için de gereklidirler.

Noktalı virgül ekleme kurallarının bir sonucu, bir kontrol yapısının açılış ayracı (if, for, switch veya select) sonraki satıra koyamamanızdır. Bunu yaparsanız, ayraçtan önce istenmeyen etkilere neden olabilecek bir noktalı virgül eklenir. Bu şekilde yazmanızda bir sıkıntıyla karşılaşmayacakken;

if i < f() {
    g()
}

süslü parantezi aşağıda başlatmanız hatalı olacaktır. Örnek bir yanlış görelim;

if i < f()  // yanlış!
{           // yanlış!
    g()
}

Kontrol Yapıları

Go'nun kontrol yapıları, C'dekilerle ilişkilidir, ancak önemli şekillerde farklılık gösterir. do veya while döngüsü yoktur, yalnızca biraz genelleştirilmiş bir şekli vardır; switch daha esnektir; if ve switch, for gibi isteğe bağlı bir başlatma ifadesini kabul eder; break ve continue ifadeleri, neyin kesileceğini veya devam edileceğini belirlemek için isteğe bağlı bir etiket alır; ve bir tip anahtarı (switch) ve çok yollu iletişim çoklayıcıyı içeren select gibi yeni kontrol yapıları vardır. Sözdizimi (syntax) de biraz farklıdır: parantez yoktur ve gövdeler her zaman ayraçla (süslü parantezlerle) sınırlandırılmalıdır.

If

Go'da basit bir if şöyle görünür:

if x > 0 {
    return y
}

Zorunlu parantezler, birden çok satırda basit if ifadeleri yazmayı teşvik eder. Her halükarda bunu yapmak iyi bir stildir, özellikle de gövde bir return veya break gibi bir kontrol ifadesi içerdiğinde.

if ve switch bir başlatma deyimini kabul ettiğinden, yerel bir değişken ayarlamak için kullanılan bir deyimi görmek yaygındır.

if err := file.Chmod(0664); err != nil {
    log.Print(err)
    return err
}

Go kütüphanelerinde, bir if deyimi sonraki deyimle devam etmediğinde (else veya else if ile devam etmediğinde), ve gövde break, continue, goto veya return ile sona erdiğinde, gereksiz else'in atlandığını göreceksiniz.

f, err := os.Open(name)
if err != nil {
    return err
}
codeUsing(f)

Bu, kodun bir dizi hata koşuluna karşı koruma sağlaması gereken yaygın bir duruma bir örnektir. Başarılı kontrol akışı sayfa boyunca ilerlerse kod iyi okunur ve ortaya çıkan hata durumlarını ortadan kaldırır. Hata durumları return ifadesiyle sona erme eğiliminde olduğundan, ortaya çıkan kodun else gibi ifadelere ihtiyacı yoktur.

f, err := os.Open(name)
if err != nil {
    return err
}
d, err := f.Stat()
if err != nil {
    f.Close()
    return err
}
codeUsing(f, d)

Yeniden Tanımlama ve Atama

Önceki bölümdeki son örnek, := kısa tanımlama formunun nasıl çalıştığının bir ayrıntısını gösterir. os.Open'ı çağıran tanımlama şöyledir:

f, err := os.Open(name)

Bu ifade, f ve err olmak üzere iki değişken tanımlar. Birkaç satır sonra, f.Stat'a yapılan çağrı şöyledir:

d, err := f.Stat()

Yukarıda verilen örneklerin alt alta yazıldığında durumlarda, çalışması gayet doğaldır. f.Stat() ile tanımlama yapılan yerde yeni bir d değişkeni tanımlar, err değişkeni ise zaten tanımlı olduğu için err değişkenine sadece bir atama yapar.

Bir := kısa tanımlamasında, bir v değişkeni, önceden tanımlanmış olsa bile, aşağıdakiler koşuluyla görünebilir:

  • bu tanımlama, v'nin mevcut tanımlaması ile aynı kapsamdadır (scope) (v zaten bir dış kapsamda tanımlanmışsa, tanımlama yeni bir § değişkeni yaratacaktır),
  • başlatmadaki karşılık gelen değer (if ve switch içi gibi tanımlamalar) v'ye atanabilir ve
  • tanımlama tarafından oluşturulan en az bir başka değişken vardır.

Bu olağandışı özellik, örneğin uzun bir if-else zincirinde tek bir err değeri kullanmayı kolaylaştıran saf pragmatizmdir. Sık kullanıldığını göreceksiniz.

Burada, Go'da fonksiyon parametrelerinin kapsamının ve return değerlerinin, gövdeyi çevreleyen parantezlerin dışında sözcüksel olarak görünseler de, fonksiyon gövdesiyle aynı olduğunu belirtmekte fayda var.

For

Go'daki for döngüsü C'dekine benzer fakat tam olarak aynısı değildir. Go for ve while'ı birleştirir ve do-while'ı barındırmaz. Yalnızca birinde noktalı virgül bulunan üç formu vardır.

// C'deki for gibi
for init; condition; post { }

// C'deki while gibi
for condition { }

// C'deki for(;;) gibi
for { }

Kısa tanımlamalar, index değişkenini doğrudan döngü içinde bildirmeyi kolaylaştırır.

sum := 0
for i := 0; i < 10; i++ {
    sum += i
}

Bir array, slice, string veya map üzerinde döngü yapıyorsanız veya bir channel'dan okuyorsanız, bir range yan tümcesi döngüyü yönetebilir.

sum := 0
for _, value := range array {
    sum += value
}

Boş tanımlayıcının daha sonraki bir bölümde açıklandığı gibi birçok kullanımı vardır.

String'lerde, range sizin için daha fazla iş yapar ve UTF-8'i ayrıştırarak tek tek Unicode kod noktalarını ayırır. Hatalı kodlamalar bir bayt tüketir ve yedek rune U+FFFD'yi üretir. (İlişkili yerleşik türle birlikte rune adı, tek bir Unicode kod noktası için Go terminolojisidir. Ayrıntılar için dil belirtimine bakın.) Döngü;

for pos, char := range "日本\x80語" { // \x80 geçerli olmayan bir UTF-8 encoding
    fmt.Printf("%#U karakteri %d bayt posizyonunda başlıyor\n", char, pos)
}

Bu kodun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır.

U+65E5 '日' karakteri 0 bayt posizyonunda başlıyor
U+672C '本' karakteri 3 bayt posizyonunda başlıyor
U+FFFD '�' karakteri 6 bayt posizyonunda başlıyor
U+8A9E '語' karakteri 7 bayt posizyonunda başlıyor

Son olarak, Go virgül operatörüne sahip değildir ve ++ ile -- karşılaştırma ifadeleri değillerdir. Bu nedenle, bir for içinde birden çok değişken çalıştırmak istiyorsanız, paralel atama kullanmalısınız (bu ++ ve --'yi engellese de).

// a dizisini ters çevirir
for i, j := 0, len(a)-1; i < j; i, j = i+1, j-1 {
    a[i], a[j] = a[j], a[i]
}

Switch

Go'daki switch C'dekinden daha geneldir. Karşılaştırılan değer integer veya constant olması gerekmez, case'ler bir eşleşme bulunana kadar yukarıdan aşağıya doğru değerlendirilir ve eşleşme sağlandığında true olarak değerlendirilir. Bu nedenle bir if, else if veya if else zincirini switch ile yazmak mümkündür ve bazı yerlerde bu şekilde kullanılması daha uygun olabilir.

func unhex(c byte) byte {
    switch {
    case '0' <= c && c <= '9':
        return c - '0'
    case 'a' <= c && c <= 'f':
        return c - 'a' + 10
    case 'A' <= c && c <= 'F':
        return c - 'A' + 10
    }
    return 0
}

Otomatik geçiş (fall through) yoktur, ancak case'ler virgülle ayrılmış liste şeklinde sunulabilir.

func shouldEscape(c byte) bool {
    switch c {
    case ' ', '?', '&', '=', '#', '+', '%':
        return true
    }
    return false
}

Go'da diğer C-benzeri diller kadar yaygın olmasalar da, bir switch'i erken sonlandırmak için break deyimleri kullanılabilir. Ancak bazen, switch'ten değil, çevreleyen bir döngüden çıkmak gerekir ve Go'da bu, döngüye bir etiket koyarak ve bu etiketi "kırarak" gerçekleştirilebilir. Bu örnek her iki kullanımı da göstermektedir.

Loop: //etiket ismi verdik
    for n := 0; n < len(src); n += size {
        switch {
        case src[n] < sizeOne:
            if validateOnly {
                break
            }
            size = 1
            update(src[n])

        case src[n] < sizeTwo:
            if n+1 >= len(src) {
                err = errShortInput
                break Loop //hangi etiketi break edeceğimizi belirttik
            }
            if validateOnly {
                break
            }
            size = 2
            update(src[n] + src[n+1]<<shift)
        }
    }

Elbette, continue ifadesi isteğe bağlı bir etiketi de kabul eder, ancak yalnızca döngüler için geçerlidir.

Bu bölümü kapatmak için, iki switch ifadesi kullanan bayt dilimleri için bir karşılaştırma yordamı:

// Compare, iki bayt dilimini karşılaştıran bir tamsayı döndürür,
// lexicographically (sözbilimsel olarak).
// Sonuç if a == b, -1 if a < b, and +1 if a > b olursa 0 olacaktır
func Compare(a, b []byte) int {
    for i := 0; i < len(a) && i < len(b); i++ {
        switch {
        case a[i] > b[i]:
            return 1
        case a[i] < b[i]:
            return -1
        }
    }
    switch {
    case len(a) > len(b):
        return 1
    case len(a) < len(b):
        return -1
    }
    return 0
}

Type Switch

Bir interface değişkeninin dinamik türünü keşfetmek için switch kullanılabilir. Böyle bir type switch'in parantezi içerisinde değişkenin tipi alınır ve devamındaki case'ler ile karşılaştırılır.

var t interface{}
t = functionOfSomeType()
switch t := t.(type) {
default:
    fmt.Printf("bilinmeyen tip %T\n", t)     // %T ile t'nin tipini yazdırabiliriz
case bool:
    fmt.Printf("boolean %t\n", t)             // t'nin tipi bool
case int:
    fmt.Printf("integer %d\n", t)             // t'nin tipi int
case *bool:
    fmt.Printf("pointer to boolean %t\n", *t) // t'nin tipi *bool
case *int:
    fmt.Printf("pointer to integer %d\n", *t) // t'nin tipi *int
}

Fonksiyonlar

Çoklu Döndürülen Değerler

Go'nun sıra dışı özelliklerinden biri, fonksiyonların ve metodların birden çok değer döndürebilmesidir. Bu form, C programlarındaki birkaç beceriksiz deyimi geliştirmek için kullanılabilir.

C'de, bir yazma hatası, geçici bir konumda gizlenen hata koduyla negatif bir sayım (sayısal olarak hata döndürme) ile bildirilir. Go'da Write bir sayı ve bir hata döndürebilir: "Evet, bazı baytlar yazdınız ama hepsini değil çünkü cihazı doldurdunuz". os paketindeki dosyalar üzerindeki Write metodunun imzası şudur:

func (file *File) Write(b []byte) (n int, err error)

ve yukarıdaki fonksiyonun dökümantasyonunda denildiği gibi, n yazılan bayt sayısını döndürür ve err ise n != len(b) olması durumunda nil olmayan bir error döndürür. Bu yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Detaylar için hata yakalamaya (error handling) bakabilirsiniz.

Benzer bir yaklaşım, bir referans parametresini simüle etmek için bir pointer'ı (işaretçi) bir dönüş değerine iletme ihtiyacını ortadan kaldırır. İşte bir bayt dilimindeki (slice) bir konumdan bir sayıyı almak, sayıyı ve bir sonraki konumu döndürmek için basit bir fonksiyon.

func nextInt(b []byte, i int) (int, int) {
    for ; i < len(b) && !isDigit(b[i]); i++ {
    }
    x := 0
    for ; i < len(b) && isDigit(b[i]); i++ {
        x = x*10 + int(b[i]) - '0'
    }
    return x, i
}

Bunu, girdi olan b slice'ındaki sayıları taramak (iterate) için kullanabilirsiniz, şöyle:

    for i := 0; i < len(b); {
        x, i = nextInt(b, i)
        fmt.Println(x)
    }

İsimli Sonuç Parametreleri

Bir Go fonksiyonunun dönüş (return) veya diğer bir tabir ile sonuç (result) "parametreleri", tıpkı gelen parametrelere verildiği gibi, adlar verilebilir ve düzenli değişkenler olarak kullanılabilir. Adlandırıldıklarında, fonksiyon başladığında türleri için sıfır değerlerine başlatılırlar; fonksiyon bağımsız değişken içermeyen bir dönüş ifadesi yürütürse, sonuç parametrelerinin geçerli değerleri döndürülen değerler olarak kullanılır.

Return isimleri zorun değillerdir ve kodlarınızı daha basit ve anlaşılır kılarlar. nextInt'in sonuçlarını (return'ünü) adlandırırsak, hangi int'in döndürüldüğü açık hale gelir.

func nextInt(b []byte, pos int) (value, nextPos int) {

Adlandırılmış sonuçlar başlatıldığından ve süslenmemiş bir dönüşe bağlı olduğundan (yani return teriminin yanına return edilecek şeylerin yazılmadığı durum), hem basitleştirebilir hem de netleştirebilirler. İşte onları iyi kullanan bir io.ReadFull sürümü:

func ReadFull(r Reader, buf []byte) (n int, err error) {
    for len(buf) > 0 && err == nil {
        var nr int
        nr, err = r.Read(buf)
        n += nr
        buf = buf[nr:]
    }
    return
}

Defer

Go'daki defer ifadesi, bir fonksiyon çağrısını ertelemeye yarar ve ertelenen işlem bulunduğu kod bloğu tamamlandığında gerçekleştirilir. Bu işlem genelde bir işlem sonucu yapılan atamaların serbest bırakılması (örneğin Close ve cancel gibi fonksiyonlar) için kullanılan, alışılmadık fakat etkili bir yöntemdir. Kurallı örnekler, bir mutex'in kilidini (mutex.Unlock() gibi) açmak veya bir dosyayı kapatmaktır (f.Close() gibi).

// Contents fonksiyonu, dosyanın içeriğini string olarak çıkartan bir fonksiyondur.
func Contents(filename string) (string, error) {
    f, err := os.Open(filename)
    if err != nil {
        return "", err
    }
    defer f.Close()  // f.Close fonksiyonu Contents fonksiyonu tamamlanmadan önce çalışacaktır.

    var result []byte
    buf := make([]byte, 100)
    for {
        n, err := f.Read(buf[0:])
        result = append(result, buf[0:n]...) // result'un sonuna ekliyor.
        if err != nil {
            if err == io.EOF {
                break
            }
            return "", err  // Eğer fonksiyon burada return olursa f burada kapatılır.
        }
    }
    return string(result), nil // Eğer fonksiyon burada return olursa f burada kapatılır.
}

Close gibi bir fonksiyona yapılan çağrıyı ertelemenin iki avantajı vardır. İlk olarak, dosyayı kapatmayı asla unutmayacağınızı garanti eder, daha sonra fonksiyonu yeni bir dönüş yolu eklemek için düzenlerseniz yapmanız kolay bir hatadır. İkincisi, kapanışı dosya açmaya yakın bir yere koymak, fonksiyonun sonuna yerleştirmekten çok daha net ve basittir.

Ertelenen fonksiyonun argümanları (fonksiyon bir yöntemse alıcıyı (getter) içerir), çağrı yürütüldüğünde değil, erteleme yürütüldüğünde değerlendirilir. Bu, fonksiyon yürütülürken değişkenlerin değerlerinin değişmesiyle ilgili endişelerden kaçınmanın yanı sıra, tek bir ertelenmiş çağrı sitesinin birden çok fonksiyon yürütmesini erteleyebileceği anlamına gelir. İşte saçma bir örnek:

for i := 0; i < 5; i++ {
    defer fmt.Printf("%d ", i)
}

Ertelenen fonksiyonlar LIFO (son giren - ilk çıkar) sırasına göre yürütülür, bu nedenle bu kod, fonksiyon döndüğünde 4 3 2 1 0'ın yazdırılmasına neden olur. Daha makul bir örnek, program aracılığıyla fonksiyonun yürütülmesini izlemenin basit bir yoludur. Bunun gibi birkaç basit izleme (tracing) rutini yazabiliriz:

func trace(s string)   { fmt.Println("izleniyor:", s) }
func untrace(s string) { fmt.Println("bırakılıyor:", s) }

// Onları bu şekilde kullan:
func a() {
    trace("a")
    defer untrace("a")
    // birşeyler yap....
}

Ertelenen fonksiyonlara ilişkin argümanların, erteleme yürütüldüğünde değerlendirildiği gerçeğinden yararlanarak daha iyisini yapabiliriz. İzleme rutini, izlemeyi kaldırma rutininin argümanını ayarlayabilir. İşte örnek:

func trace(s string) string {
    fmt.Println("izleniyor:", s)
    return s
}

func un(s string) {
    fmt.Println("bırakılıyor:", s)
}

func a() {
    defer un(trace("a"))
    fmt.Println("a'da")
}

func b() {
    defer un(trace("b"))
    fmt.Println("b'de")
    a()
}

func main() {
    b()
}

Çıktısı şu sonucu verir:

izleniyor: b
b'de
izleniyor: a
a'da
bırakılıyor: a
bırakılıyor: b

Diğer dillerden blok düzeyinde (block-level) kaynak yönetimine alışmış programcılar için erteleme tuhaf görünebilir. Ancak ertelemenin kullanıldığı en güçlü uygulama alanı blok-tabanlı değil, fonksiyon tabanlıdır. panic (panik) ve recover (iyileştirme) bölümünde, olasılıklarının başka bir örneğini göreceğiz.

Veri (Data)

new ile Tahsis (Allocation) Etme

Bu bölümde tabir olarak "tahsis etmek", "ayırmak" çevirileri "allocation" için kullanılmıştır. Özetle hafıza üzerinde bir alan ayrılması anlamına gelir.

Go, yerleşik fonksiyonlar new ve make olmak üzere iki tahsis ilkesine sahiptir. Farklı şeyler yaparlar ve farklı türlere uygulanırlar, bu da kafa karıştırıcı olabilir, ancak kurallar basittir. Önce new'den bahsedelim. Bellek tahsis eden yerleşik bir fonksiyondur, ancak diğer bazı dillerdeki adlarından farklı olarak belleği başlatmaz, yalnızca sıfırlar (yani yazar atama işlemi yapmadığını söylüyor). Yani, new(T), T türünde yeni bir öğe için sıfırlanmış depolama tahsis eder ve adresini, *T türünde bir değer olarak döndürür. Go terminolojisinde, T türünde yeni tahsis edilen sıfır değerine bir işaretçi (pointer) döndürür. new tarafından döndürülen bellek sıfırlandığından, veri yapılarınızı tasarlarken her türün sıfır değerinin daha fazla başlatma (initializing) olmadan kullanılabileceği şekilde düzenlemeniz yararlı olur. Bu, veri yapısını new ile yeni bir tane oluşturabileceği ve hemen çalışmaya başlayabileceği anlamına gelir. Örneğin, bytes.Buffer dökümanı, "Buffer'ın sıfır değeri, kullanıma hazır bir buffer'dır." diye belirtir. Benzer şekilde, sync.Mutex'in açık bir kurucusu (constructor) veya Init metodu yoktur. Bunun yerine, bir sync.Mutex için sıfır değeri, kilidi açılmış bir mutex (unlocked mutex) olarak tanımlanır.

Sıfır-değer-kullanışlıdır (zero-value-is-useful) özelliği geçişli olarak çalışır. Şimdi bir tip belirtimini düşünelim.

type SyncedBuffer struct {
    lock    sync.Mutex
    buffer  bytes.Buffer
}

SyncedBuffer tipindeki değerler de tahsis veya sadece belirtim üzerine hemen kullanıma hazırdır. Sonraki snippet'te, hem p hem de v, daha fazla düzenleme olmadan doğru şekilde çalışacaktır.

p := new(SyncedBuffer)  // type *SyncedBuffer
var v SyncedBuffer      // type  SyncedBuffer

Kurucu ve Bileşik Değişmezler (Constructors and composite literals)

Bazen sıfır değeri yeterince iyi değildir ve os paketinden türetilen bu örnekte olduğu gibi bir başlatıcı (initializer) kurucu gereklidir.

func NewFile(fd int, name string) *File {
    if fd < 0 {
        return nil
    }
    f := new(File)
    f.fd = fd
    f.name = name
    f.dirinfo = nil
    f.nepipe = 0
    return f
}

Bu şekilde kullanmak, her tanımlama yapıldığında uzun olacağı için, daha kısa bir yol olan aşağıdaki yöntemi deneyebiliriz:

func NewFile(fd int, name string) *File {
    if fd < 0 {
        return nil
    }
    f := File{fd, name, nil, 0}
    return &f
}

C'den farklı olarak, yerel bir değişkenin adresini döndürmenin tamamen uygun olduğunu unutmayın; değişkenle ilişkili depolama, fonksiyon döndükten sonra varlığını sürdürür. Aslında, bir bileşik değişmezin adresini almak, her değerlendirildiğinde yeni bir örnek tahsis eder, bunun için son iki satırı birleştirmemiz daha mantıklı olur.

return &File{fd, name, nil, 0}

Bileşik değişmezin alanları sırayla düzenlenir ve hepsinin mevcut olması gerekir. Bununla birlikte, öğeleri açıkça anahtar:değer (key:value) çiftleri olarak etiketleyerek, başlatıcılar, eksik olan alanlara otomatik olarak sıfır değerlerini verir. Aşağıdaki gibi de olabilirdi:

return &File{fd: fd, name: name}

Sınırlayıcı bir durum olarak, bir bileşik değişmez hiç alan içermiyorsa, tür için sıfır değeri oluşturur. Yani new(File) ve &File{} ifadeleri eşdeğerdir.

Diziler (arrays), dilimler (slices) ve map'ler için, alan etiketleri uygun şekilde indeks veya map anahtarları (key) olacak şekilde bileşik değişmez değerler de oluşturulabilir. Bu örnekte, başlatmalar (init), farklı oldukları sürece Enone, Eio ve Einval değerlerinden bağımsız olarak çalışır.

a := [...]string   {Enone: "hata yok", Eio: "Eio", Einval: "geçersiz argüman"}
s := []string      {Enone: "hata yok", Eio: "Eio", Einval: "geçersiz argüman"}
m := map[int]string{Enone: "hata yok", Eio: "Eio", Einval: "geçersiz argüman"}

make ile Tahsis Etme

Tahsis etmeye geri dönelim. Yerleşik fonksiyon olan make(T, args), new(T)'den farklı bir amaca hizmet eder. Yalnızca dilimler (slices), eşlemeler (maps) ve kanallar (channels) oluşturur ve T türünde (*T değil) başlatılmış (sıfırlanmamış) bir değer döndürür. Ayrımın nedeni, bu üç türün aslında kullanımdan önce başlatılması gereken veri yapılarına referansları temsil etmesidir. Örneğin bir dilim (slice), verilere (bir dizi içinde), uzunluk (len) ve kapasiteye (cap) yönelik bir işaretçi içeren üç öğeli bir tanımlayıcıdır. Bu öğeler başlatılıncaya kadar dilim (slice) sıfırdır. Dilimler (slices), eşlemeler (maps) ve kanallar (channels) için make, dahili veri yapısını başlatır ve değeri kullanıma hazırlar. Örneğin,

make([]int, 10, 100)

100 int'lik bir dizi (array) ayırır ve ardından dizinin ilk 10 öğesini işaret eden 10 uzunluğunda ve 100 kapasiteli bir dilim yapısı oluşturur. (Bir dilim oluşturulurken kapasite atlanabilir; daha fazla bilgi için dilimler bölümüne bakın.) Buna karşılık, new([]int) yeni tahsis edilmiş, sıfırlanmamış olarak, yani sadece bir işaretçi döndürür.

Bu örnekler, new ve make arasındaki farkı göstermektedir.

var p *[]int = new([]int)       // bir dilim yapısı tahsis eder; *p == nil; nadiren kullanışlıdır
var v  []int = make([]int, 100) // v dilimi şimdi 100 int'lik yeni bir diziye atıfta bulunuyor

// Gereksiz karışıklık:
var p *[]int = new([]int)
*p = make([]int, 100, 100)

// Deyimsel (mantıklı):
v := make([]int, 100)

make öğesinin yalnızca haritalar (maps), dilimler (slices) ve kanallar (channels) için geçerli olduğunu ve bir işaretçi döndürmediğini unutmayın. Açık bir işaretçi elde etmek için new ile tahsis edin veya bir değişkenin adresini açıkça alın.

Diziler (Arrays)

Diziler (arrays), ayrıntılı bellek düzenini planlarken kullanışlıdır ve bazen ayırmayı (tahsisi) önlemeye yardımcı olabilir, ancak öncelikle bir sonraki bölümün konusu olan dilimler (slices) için bir yapı taşıdır. Bu konunun temellerini atmak için diziler (arrays) hakkında birkaç kelimeyi burada bulabilirsiniz.

Dizilerin Go ve C'de çalışma biçimleri arasında büyük farklılıklar vardır. Go'da,

  • Diziler değerlerdir. Bir diziyi diğerine atamak tüm öğeleri kopyalar.
  • Özellikle, bir diziyi bir fonksiyona iletirseniz, dizinin bir işaretçisini değil, bir kopyasını alır.
  • Bir dizinin boyutu, türünün bir parçasıdır. [10]int ve [20]int türleri farklıdır.

value özelliği yararlı olabilir ama aynı zamanda pahalı olabilir; C benzeri davranış ve verimlilik istiyorsanız, diziye bir işaretçi iletebilirsiniz.

func Sum(a *[3]float64) (sum float64) {
    for _, v := range *a {
        sum += v
    }
    return
}

array := [...]float64{7.0, 8.5, 9.1}
x := Sum(&array)  // Adresini verelim

Ama bu tarz bile deyimsel Go değil. Bunun yerine dilimleri (slices) kullanın.

Dilimler (Slices)

Dilimler, veri dizilerine daha genel, güçlü ve kullanışlı bir arayüz sağlamak için dizileri sarar. Dönüşüm matrisleri gibi açık boyutu olan öğeler dışında, Go'daki dizi programlamanın çoğu basit diziler yerine dilimlerle yapılır.

Dilimler, altta yatan bir diziye referanslar tutar ve bir dilimi diğerine atarsanız, her ikisi de aynı diziye başvurur. Bir fonksiyon, bir dilim bağımsız değişkeni alırsa, dilimin öğelerinde yaptığı değişiklikler, alttaki diziye bir işaretçi iletmeye benzer şekilde çağıran tarafından görülebilir. Bu nedenle bir Read fonksiyonu, bir işaretçi ve bir sayı yerine bir dilim bağımsız değişkenini kabul edebilir; dilim içindeki uzunluk, okunacak veri miktarının üst sınırını belirler. İşte package os'taki File type'ın Read methodunun imzası:

func (f *File) Read(buf []byte) (n int, err error)

Method, okunan bayt sayısını ve varsa bir hata değeri döndürür. Daha büyük bir arabelleğinin (buf) ilk 32 baytını okumak için, arabelleği dilimleyin (burada bir fiil olarak kullanılır).

n, err := f.Read(buf[0:32])

Bu tür dilimleme yaygın ve verimlidir. Aslında verimliliği bir an için bir kenara bırakırsak, aşağıdaki kod parçası arabelleğin ilk 32 baytını da okuyacaktı.

var n int
var err error
for i := 0; i < 32; i++ {
	nbytes, e := f.Read(buf[i:i+1])  // bir byte oku.
	n += nbytes
	if nbytes == 0 || e != nil {
		err = e
		break
	}
}

Bir dilimin uzunluğu, alttaki dizinin sınırları içinde kaldığı sürece değiştirilebilir; sadece kendisinin bir dilimine atayın. Yerleşik fonksiyon başlığıyla erişilebilen bir dilimin kapasitesi, dilimin alabileceği maksimum uzunluğu bildirir. İşte bir dilime veri eklemek için bir fonksiyon. Veri kapasiteyi aşarsa, dilim yeniden tahsis edilir. Ortaya çıkan dilim döndürülür. Fonksiyon, sıfır dilimine uygulandığında len ve cap'in geçerli olduğu gerçeğini kullanır ve 0 döndürür.

func Append(slice, data []byte) []byte {
    l := len(slice)
    if l + len(data) > cap(slice) {  // yeniden tahsis etme
		// Gelecekteki büyüme için gerekenin iki katını tahsis edin.
        newSlice := make([]byte, (l+len(data))*2)
        // copy fonksiyonu önceden bildirilir ve herhangi bir dilim türü için çalışır.
        copy(newSlice, slice)
        slice = newSlice
    }
    slice = slice[0:l+len(data)]
    copy(slice[l:], data)
    return slice
}

Dilimi daha sonra döndürmeliyiz çünkü Append dilimin öğelerini değiştirebilse de slice'ın kendisi (işaretçiyi, uzunluğu ve kapasiteyi tutan çalışma zamanı (runtime) veri yapısı) değere göre geçirilir.

Bir dilime ekleme fikri o kadar kullanışlıdır ki, yerleşik ekleme fonksiyonu tarafından ilgilenilir. Bu fonksiyonun tasarımını anlamak için biraz daha bilgiye ihtiyacımız var, bu yüzden ona daha sonra döneceğiz.

İki Boyutlu Dilimler

Go'nun dizileri ve dilimleri tek boyutludur. Bir 2B dizi veya dilimin eşdeğerini oluşturmak için, bir diziler dizisi veya dilimler dilimi tanımlamak gerekir, bunun gibi:

type Transform [3][3]float64  // 3x3'lük bir dizi, gerçekten bir dizi dizisi.
type LinesOfText [][]byte     // Bir byte dilimleri dilimi.

Dilimler değişken uzunlukta olduğundan, her bir iç dilimin farklı uzunlukta olması mümkündür. Bu, LinesOfText örneğimizde olduğu gibi yaygın bir durum olabilir: her satırın bağımsız bir uzunluğu vardır.

text := LinesOfText{
    []byte("Now is the time"),
    []byte("for all good gophers"),
    []byte("to bring some fun to the party."),
}

Bazen, örneğin piksel tarama satırlarını işlerken ortaya çıkabilecek bir durum olan bir 2B dilimi tahsis etmek gerekir. Bunu başarmanın iki yolu var. Birincisi, her dilimi bağımsız olarak tahsis etmektir; diğeri, tek bir dizi tahsis etmek ve tek tek dilimleri bunun içine işaret etmektir. Hangisinin kullanılacağı uygulamanıza bağlıdır. Dilimler büyüyebilir veya küçülebilirse, bir sonraki satırın üzerine yazılmasını önlemek için bağımsız olarak tahsis edilmelidir; değilse, nesneyi tek bir tahsisle oluşturmak daha verimli olabilir. Başvuru için, burada iki yöntemin eskizleri bulunmaktadır. İlk olarak, her seferinde bir satır:

// Üst-seviye bir dilim tahsis et.
picture := make([][]uint8, YSize) // her y birimi için bir satır.
// Dilimleri her satıra ayırarak satırlar üzerinde döngü yapın.
for i := range picture {
    picture[i] = make([]uint8, XSize)
}

Ve şimdi satırlara bölünmüş tek bir tahsis olarak:

// Önceki ile aynı olarak, üst seviye bir dilim tahsis et.
picture := make([][]uint8, YSize) // her y birimi için bir satır.
// tüm pixelleri tutmak için büyük bir dilim tahsis et.
pixels := make([]uint8, XSize*YSize) // Resim [][]uint8 olmasına rağmen []uint8 tipine sahip.
// Kalan piksel diliminin önünden her satırı dilimleyerek satırlar üzerinde döngü yapın.
for i := range picture {
    picture[i], pixels = pixels[:XSize], pixels[XSize:]
}

Eşlemeler (Maps)

Eşlemeler (maps), bir türdeki (anahtar) değerleri başka bir türdeki (öğe veya değer) değerlerle ilişkilendiren kullanışlı ve güçlü yerleşik bir veri yapısıdır. Anahtar, tamsayılar, kayan noktalı ve karmaşık sayılar, dizeler, işaretçiler, arayüzler (interfaces) (dinamik tür eşitliği desteklediği sürece), yapılar ve diziler gibi eşitlik operatörünün tanımlandığı herhangi bir tür olabilir. Dilimler üzerinde eşitlik tanımlanmadığından eşleme anahtarı olarak kullanılamazlar. Dilimler gibi, eşlemeler de altta yatan bir veri yapısına referanslar içerir. Bir eşlemeyi, eşlemenin içeriğini değiştiren bir fonksiyona iletirseniz, değişiklikler çağıranda görünür olacaktır.

Eşlemeler, iki nokta üst üste ile ayrılmış anahtar/değer çiftleri ile olağan bileşik hazır bilgi sözdizimi kullanılarak oluşturulabilir, bu nedenle başlatma sırasında bunları oluşturmak kolaydır.

var timeZone = map[string]int{
    "UTC":  0*60*60,
    "EST": -5*60*60,
    "CST": -6*60*60,
    "MST": -7*60*60,
    "PST": -8*60*60,
}

Eşleme değerleri atamak ve getirmek sözdizimsel olarak anahtarın bir tamsayı olması gerekmemesi dışında diziler ve dilimler için aynı şeyi yapmak gibi görünür.

offset := timeZone["EST"]

Eşlemede bulunmayan bir anahtarla bir eşleme değeri getirme girişimi, eşlemedeki girişlerin türü için sıfır değerini döndürür. Örneğin, eşleme tamsayılar içeriyorsa, var olmayan bir anahtarın aranması 0 değerini döndürür. Bir küme, bool değer türüyle bir eşleme olarak uygulanabilir. Değeri kümeye koymak için eşleme girişini true olarak ayarlayın ve ardından basit indeksleme ile test edin.

attended := map[string]bool{
    "Ann": true,
    "Joe": true,
    ...
}

if attended[person] { // person eşlemede bulunmuyorsa false dönecektir
    fmt.Println(person, "buluşmadaydı")
}

Bazen eksik bir girişi sıfır değerinden ayırmanız gerekir. "UTC" için bir giriş var mı yoksa eşlemede hiç olmadığı için 0 mı? Çoklu atama şeklinde ayrımını yapabilirsiniz.

var seconds int
var ok bool
seconds, ok = timeZone[tz]

Bariz nedenlerden dolayı buna “comma ok” (virgül tamam) deyimi denir. Bu örnekte, tz mevcutsa, saniyeler uygun şekilde ayarlanacak ve ok true olacaktır; değilse, saniye sıfıra ayarlanır ve ok false olur. İşte onu güzel bir hata raporuyla bir araya getiren bir fonksiyon:

func offset(tz string) int {
    if seconds, ok := timeZone[tz]; ok {
        return seconds
    }
    log.Println("unknown time zone:", tz)
    return 0
}

Gerçek değer hakkında endişelenmeden eşlemede var olup olmadığını test etmek için, değer için olağan değişken yerine boş tanımlayıcıyı (_) kullanabilirsiniz.

_, present := timeZone[tz]

Bir eşleme girdisini silmek için argümanları silinecek eşleme ve anahtar olan yerleşik silme fonksiyonunu kullanın. Anahtar zaten eşlemede olmasa bile bunu yapmak güvenlidir.

delete(timeZone, "PDT")  // Şimdi standart saatte

Yazdırma

Go'da biçimlendirilmiş yazdırma, C'nin printf ailesine benzer bir stil kullanır ancak daha zengin ve daha geneldir. Fonksiyonlar fmt paketinde bulunur ve adları büyük harfle yazılır: fmt.Printf, fmt.Fprintf, fmt.Sprintf vb. Dize (String) fonksiyonları (Sprintf vb.), sağlanan bir arabelleği doldurmak yerine bir dize (string) döndürür.

Bir biçim dizesi (string'i) sağlamanız gerekmez. Printf, Fprintf ve Sprintf'in her biri için başka bir fonksiyon çifti vardır, örneğin Print ve Println. Bu fonksiyonlar bir biçim dizesi almaz, bunun yerine her bağımsız değişken için varsayılan bir biçim oluşturur. Println içerisine değer verildiğinde ayrıca bağımsız değişkenler arasına bir boşluk ekler ve çıktıya yeni bir satır eklerken, Print sürümleri yalnızca işlenen her iki tarafta da bir dize değilse boşluk ekler. Bu örnekte her satır aynı çıktıyı üretir.

fmt.Printf("Hello %d\n", 23)
fmt.Fprint(os.Stdout, "Hello ", 23, "\n")
fmt.Println("Hello", 23)
fmt.Println(fmt.Sprint("Hello ", 23))

Biçimlendirilmiş yazdırma fonksiyonları fmt.Fprint ve arkadaşları, io.Writer arayüzünü uygulayan herhangi bir nesneyi ilk argüman olarak alır; os.Stdout ve os.Stderr değişkenleri bilinen örneklerdir.

Burada işler C'den sapmaya başlar. İlk olarak, %d gibi sayısal biçimler imza veya boyut için bayrak almaz; bunun yerine yazdırma yordamları, bu özelliklere karar vermek için bağımsız değişkenin türünü kullanır.

var x uint64 = 1<<64 - 1
fmt.Printf("%d %x; %d %x\n", x, x, int64(x), int64(x))

aşağıdaki çıktıyı verir,

18446744073709551615 ffffffffffffffff; -1 -1

Tamsayılar için ondalık gibi yalnızca varsayılan dönüştürmeyi istiyorsanız, %v (value'nun v'si) tümünü yakalama biçimini kullanabilirsiniz; sonuç tam olarak Print ve Println'in üreteceği şeydir. Ayrıca, bu format herhangi bir değeri, hatta dizileri, dilimleri, yapıları ve eşlemeleri yazdırabilir. Burada, önceki bölümde tanımlanan saat dilimi eşlemesi için bir print ifadesi bulunmaktadır.

fmt.Printf("%v\n", timeZone)  // ya da sadece fmt.Println(timeZone)

aşağıdaki çıktıyı verir,

map[CST:-21600 EST:-18000 MST:-25200 PST:-28800 UTC:0]

Eşlemeler için, Printf ve arkadaşları çıktıyı sözlüksel olarak anahtara göre sıralar.

Bir yapı yazdırılırken, değiştirilmiş biçim %+v, yapının alanlarına adlarıyla açıklama ekler ve herhangi bir değer için alternatif biçim %#v, değeri tam Go sözdiziminde yazdırır.

type T struct {
    a int
    b float64
    c string
}
t := &T{ 7, -2.35, "abc\tdef" }
fmt.Printf("%v\n", t)
fmt.Printf("%+v\n", t)
fmt.Printf("%#v\n", t)
fmt.Printf("%#v\n", timeZone)

aşağıdaki çıktıyı verir,

&{7 -2.35 abc   def}
&{a:7 b:-2.35 c:abc     def}
&main.T{a:7, b:-2.35, c:"abc\tdef"}
map[string]int{"CST":-21600, "EST":-18000, "MST":-25200, "PST":-28800, "UTC":0}

(Ampersand '&' işaretine dikkat edin.) Bu alıntılanan string biçimi, string veya []byte türünde bir değere uygulandığında %q yoluyla da kullanılabilir. Alternatif biçim %#q, mümkünse bunun yerine ters tırnak kullanır. (%q biçimi aynı zamanda tamsayılar (int) ve rünler (rune) için de geçerlidir ve tek tırnaklı bir rune sabiti üretir.) Ayrıca, %x string'ler (dizeler), bayt dizileri ve bayt dilimleri üzerinde olduğu kadar tamsayılar üzerinde de çalışır, uzun bir onaltılık dize ve bir boşluk oluşturur (% x) biçiminde baytlar arasına boşluk koyar.

Başka bir kullanışlı biçim, bir değerin türünü yazdıran %T'dir.

fmt.Printf("%T\n", timeZone)

aşağıdaki çıktıyı verir,

map[string]int

Özel bir tür için varsayılan biçimi kontrol etmek istiyorsanız, tüm yapmanız gereken, tür üzerinde imza String() dizesiyle bir yöntem tanımlamaktır. Basit T tipimiz için bu şöyle görünebilir.

func (t *T) String() string {
    return fmt.Sprintf("%d/%g/%q", t.a, t.b, t.c)
}
fmt.Printf("%v\n", t)

aşağıdaki sonucu verir,

7/-2.35/"abc\tdef"

(T tipi değerlerin yanı sıra T işaretçilerini de yazdırmanız gerekiyorsa, String alıcısı değer türünde olmalıdır; bu örnek, yapı türleri için daha verimli ve deyimsel olduğu için bir işaretçi kullanmıştır. Daha fazla bilgi için işaretçiler vs. değer alıcıları bölümüne bakın.)

String methodumuz Sprintf'i çağırabilir çünkü yazdırma yordamları tamamen yeniden girilebilir ve bu şekilde sarılabilir. Bununla birlikte, bu yaklaşımla ilgili anlaşılması gereken önemli bir ayrıntı vardır: Sprintf'i, String methodunuza süresiz olarak tekrarlanacak şekilde çağırarak bir String methodu oluşturmayın. Bu, Sprintf çağrısı alıcıyı doğrudan bir dizi olarak yazdırmaya çalışırsa, bu da methodu tekrar çağırırsa olabilir. Bu örneğin gösterdiği gibi, yaygın ve yapılması kolay bir hatadır.

func (m MyString) String() string {
    return fmt.Sprintf("MyString=%s", m) // Hata: sonsuza kadar sürer.
}

Düzeltmesi de kolaydır: bağımsız değişkeni, methodu olmayan temel dize (string) türüne dönüştürün.

type MyString string
func (m MyString) String() string {
    return fmt.Sprintf("MyString=%s", string(m)) // OK: ilkel string'e dönüştürün.
}

Tanımlama bölümünde, bu yinelemeyi önleyen başka bir teknik göreceğiz.

Başka bir yazdırma tekniği, bir yazdırma rutininin argümanlarını doğrudan başka bir rutine iletmektir. Printf'in imzası, formattan sonra rastgele sayıda parametrenin (isteğe bağlı türde) görünebileceğini belirtmek için son bağımsız değişkeni olarak ...interface{} türünü kullanır.

func Printf(format string, v ...interface{}) (n int, err error) {

Printf fonksiyonunda v, []interface{} türünde bir değişken gibi davranır, ancak başka bir değişken fonksiyona iletilirse, normal bir bağımsız değişken listesi gibi davranır. İşte yukarıda kullandığımız log.Println fonksiyonunun uygulaması. Gerçek biçimlendirme için bağımsız değişkenlerini doğrudan fmt.Sprintln'e iletir.

// Println, standart logger'a fmt.Println biçiminde yazdırır.
func Println(v ...interface{}) {
    std.Output(2, fmt.Sprintln(v...))  // output (int, string) şeklinde iki parametre alır.
}

Derleyiciye v'yi bir bağımsız değişkenler listesi olarak ele almasını söylemek için Sprintln'e iç içe çağrıda v'den sonra ... yazarız; aksi takdirde v'yi tek bir dilim bağımsız değişkeni olarak iletirdi

Yazdırmak için burada ele aldığımızdan daha fazlası var. Ayrıntılar için fmt paketi için godoc belgelerine bakın.

Bu arada, bir ... parametresi belirli bir türde olabilir, örneğin bir tamsayı listesinden en azını seçen bir min fonksiyonu için ...int:

func Min(a ...int) int {
    min := int(^uint(0) >> 1)  // en büyük int
    for _, i := range a {
        if i < min {
            min = i
        }
    }
    return min
}

Append (Ekle)

Artık, append yerleşik fonksiyonunun tasarımını açıklamak için ihtiyacımız olan eksik parçaya sahibiz. Append'in imzası, yukarıdaki özel Append fonksiyonumuzdan farklıdır. Şematik olarak, şöyle:

func append(slice []T, elements ...T) []T

Burada T, herhangi bir tür için yer tutucudur. Go'da, T türünün arayan tarafından belirlendiği bir fonksiyonu gerçekten yazamazsınız. Bu nedenle append yerleşiktir: derleyiciden desteğe ihtiyacı vardır. Append'in yaptığı, öğeleri dilimin sonuna eklemek ve sonucu döndürmektir.

Bizim el ile yazdığımız Append'te olduğu gibi, sonucun döndürülmesi gerekiyor. Basit bir örnek:

x := []int{1,2,3}
x = append(x, 4, 5, 6)
fmt.Println(x)

[1 2 3 4 5 6] yazdırır. Bu nedenle, ekleme biraz Printf gibi çalışır ve rastgele sayıda argüman toplar.

Peki ya Append'imizin yaptığını yapmak ve bir dilime bir dilim eklemek istersek? Kolay: yukarıdaki Çıktı çağrısında yaptığımız gibi çağrı sitesinde ... kullanın. Bu snippet, yukarıdakiyle aynı çıktıyı üretir.

x := []int{1,2,3}
y := []int{4,5,6}
x = append(x, y...)
fmt.Println(x)

... olmadan, türler yanlış olacağından derlenmez; y, int türünde değil.

Tanımlama (Initialization)

C veya C++'daki tanımlamadan yüzeysel olarak çok farklı görünmese de, Go'daki tanımlama daha güçlüdür. Tanımlama sırasında karmaşık yapılar oluşturulabilir ve tanımlanan nesneler arasındaki, hatta farklı paketler arasındaki sıralama sorunları doğru bir şekilde ele alınır.

Sabitler (Constants)

Go'daki sabitler tam da budur - sabit. Fonsiyonlarda yerel olarak tanımlansalar bile derleme zamanında oluşturulurlar ve yalnızca sayılar, karakterler (rünler), dizeler veya boolean'lar olabilirler. Derleme zamanı kısıtlaması nedeniyle, bunları tanımlayan ifadeler, derleyici tarafından değerlendirilebilen sabit ifadeler olmalıdır. Örneğin, 1<<3 sabit bir ifadeyken, math.Sin(math.Pi/4) fonksiyonu, math.Sin fonksiyonu çağrısının çalışma zamanında gerçekleşmesi gerektiğinden değildir.

Go'da, numaralandırılmış (enumerated) sabitler, iota Numaralandırıcı kullanılarak oluşturulur. iota bir ifadenin parçası olabildiği ve ifadeler dolaylı olarak tekrarlanabildiği için, karmaşık değer kümeleri oluşturmak kolaydır.

type ByteSize float64

const (
    _           = iota // boş tanımlayıcı kullanarak ilk elemanı görmezden gel
    KB ByteSize = 1 << (10 * iota)
    MB
    GB
    TB
    PB
    EB
    ZB
    YB
)

Herhangi bir kullanıcı tanımlı türe String gibi bir method ekleyebilme özelliği, rastgele değerlerin yazdırılmak üzere kendilerini otomatik olarak biçimlendirmesini mümkün kılar. Çoğu zaman yapılara (struct) uygulandığını görseniz de bu teknik, ByteSize gibi ondalık sayı türleri gibi skaler türler için de kullanışlıdır.

func (b ByteSize) String() string {
    switch {
    case b >= YB:
        return fmt.Sprintf("%.2fYB", b/YB)
    case b >= ZB:
        return fmt.Sprintf("%.2fZB", b/ZB)
    case b >= EB:
        return fmt.Sprintf("%.2fEB", b/EB)
    case b >= PB:
        return fmt.Sprintf("%.2fPB", b/PB)
    case b >= TB:
        return fmt.Sprintf("%.2fTB", b/TB)
    case b >= GB:
        return fmt.Sprintf("%.2fGB", b/GB)
    case b >= MB:
        return fmt.Sprintf("%.2fMB", b/MB)
    case b >= KB:
        return fmt.Sprintf("%.2fKB", b/KB)
    }
    return fmt.Sprintf("%.2fB", b)
}

YB ifadesi 1.00YB olarak yazdırılırken ByteSize(1e13) 9.09TB olarak yazdırılır. ByteSize'ın String ethodunu uygulamak için Sprintf'in burada kullanılması güvenlidir (süresiz olarak tekrar etmekten kaçınır)

Bu sefer bir dönüştürme nedeniyle değil, Sprintf'i bir dize (string) biçimi olmayan %f ile çağırdığı için: Sprintf, yalnızca bir dize istediğinde String yöntemini çağırır ve %f bir ondalık sayılı değer istiyor.

Değişkenler (Variables)

Değişkenler, tıpkı sabitler gibi tanımladabilir, ancak tanımlayıcı, çalışma zamanında hesaplanan genel bir ifade olabilir.

var (
    home   = os.Getenv("HOME")
    user   = os.Getenv("USER")
    gopath = os.Getenv("GOPATH")
)

init Fonksiyonu (The init Function)

Son olarak, her kaynak dosya, gereken durumu ayarlamak için kendi niladic (parametresiz fonksiyon) init fonksiyonunu tanımlayabilir. (Aslında her dosya birden çok init işlevine sahip olabilir.) init, paketteki tüm değişken tanımlayıcılarını değerlendirdikten sonra çağrılır ve bunlar yalnızca içe aktarılan tüm paketler başlatıldıktan sonra değerlendirilir.

Bildirim olarak ifade edilemeyen tanımlamaların yanı sıra, init fonksiyonlarının yaygın bir kullanımı, gerçek yürütme başlamadan önce program durumunun doğruluğunu onaylamak veya onarmak içindir.

func init() {
    if user == "" {
        log.Fatal("$USER not set")
    }
    if home == "" {
        home = "/home/" + user
    }
    if gopath == "" {
        gopath = home + "/go"
    }
    // gopath --gopath flag'i girilince ezilecektir.
    flag.StringVar(&gopath, "gopath", gopath, "override default GOPATH")
}

Methodlar

İşaretçiler vs. Değerler

ByteSize ile gördüğümüz gibi, herhangi bir adlandırılmış tür için methodlar tanımlanabilir (işaretçi veya arayüz hariç); alıcının bir yapı (struct) olması gerekmez.

Yukarıdaki dilim tartışmasında, bir Append fonksiyonu yazdık. Bunun yerine dilimler üzerinde bir method olarak tanımlayabiliriz. Bunu yapmak için, önce methodu bağlayabileceğimiz adlandırılmış bir tür bildiririz ve ardından methodun alıcısını o türün bir değeri yaparız.

type ByteSlice []byte

func (slice ByteSlice) Append(data []byte) []byte {
    // İçerik aslında yukarıdaki append fonksiyonu ile aynı olacak
}

Bu, yine de methodun güncellenmiş dilimi döndürmesini gerektirir. Bir ByteSlice'a işaretçiyi alıcısı olarak alma methodunu yeniden tanımlayarak bu beceriksizliği ortadan kaldırabiliriz, böylece method arayanın diliminin üzerine yazabilir.

func (p *ByteSlice) Append(data []byte) {
    slice := *p
    // içerik return olmadan yukarıdaki gibi
    *p = slice
}

Aslında daha da iyisini yapabiliriz. Fonksiyonumuzu standart bir Write yöntemi gibi görünecek şekilde değiştirirsek, aşağıdaki gibi,

func (p *ByteSlice) Write(data []byte) (n int, err error) {
    slice := *p
    // tekrar yukarıdaki gibi.
    *p = slice
    return len(data), nil
}

o zaman *ByteSlice türü kullanışlı olan standart io.Writer arayüzünü karşılar. Örneğin, birine yazdırabiliriz.

var b ByteSlice
    fmt.Fprintf(&b, "This hour has %d days\n", 7)

Bir ByteSlice adresini iletiyoruz çünkü yalnızca *ByteSlice io.Writer'ı karşılıyor. Alıcılar için işaretçiler ve değerler hakkındaki kural, değer methodlarının işaretçiler ve değerler üzerinde çağrılabilmesi, ancak işaretçi methodlarının yalnızca işaretçiler üzerinde çağrılabilmesidir.

Bu kural, işaretçi methodlarının alıcıyı değiştirebilmesi nedeniyle ortaya çıkar; onları bir değer üzerinde çağırmak, methodun değerin bir kopyasını almasına neden olur, bu nedenle herhangi bir değişiklik yapılır. Dolayısıyla dil bu hatayı kabul etmez. Yine de kullanışlı bir istisna var. Değer adreslenebilir olduğunda, dil, adres işlecini (&) otomatik olarak ekleyerek bir değer üzerinde bir işaretçi methodunu çağırmaya ilişkin genel durumla ilgilenir. Örneğimizde, b değişkeni adreslenebilir, yani sadece b.Write ile onun Write methodunu çağırabiliriz. Derleyici bunu bizim için (&b).Write olarak yeniden yazacak.

Bu arada, bir bayt diliminde Write kullanma fikri, bytes.Buffer uygulamasının merkezinde yer alır.

Arayüzler (Interfaces) ve Diğer Tipler

Arayüzler (Interfaces)

Go'daki arayüzler, bir nesnenin davranışını belirlemenin yolunu sağlar: eğer bir şey bunu yapabiliyorsa, o zaman burada kullanılabilir mantığını sağlar. Zaten birkaç basit örnek gördük; özel yazıcılar (writer) bir String methoduyla uygulanabilirken Fprintf, Write methoduyla her şeye çıktı üretebilir. Yalnızca bir veya iki methodu olan arayüzler Go kodunda yaygındır ve genellikle bu methoddan türetilen bir ad verilir, örneğin Write'ı uygulayan bir şey için io.Writer.

Bir tür, birden çok arayüz uygulayabilir. Örneğin, bir koleksiyon, Len(), Less(i, j int) bool ve Swap(i, j int) içeren sort.Interface öğesini uygularsa, sort paketindeki yordamlara göre sıralanabilir ve ayrıca özel biçimlendiricisi vardır. Bu yapmacık örnekte Sort her ikisini de karşılar.

type Sequence []int

// sort.Interface için gerekli olan methodlar.
func (s Sequence) Len() int {
    return len(s)
}
func (s Sequence) Less(i, j int) bool {
    return s[i] < s[j]
}
func (s Sequence) Swap(i, j int) {
    s[i], s[j] = s[j], s[i]
}

// Asıl dilimin üzerine etki etmemesi için kopyalama methodu
func (s Sequence) Copy() Sequence {
    copy := make(Sequence, 0, len(s))
    return append(copy, s...)
}

// Yazdırma için method - yazdırmadan önce elemanları sıralar.
func (s Sequence) String() string {
    s = s.Copy() // bir kopya oluştur; argümanın üzerine yazma.
    sort.Sort(s)
    str := "["
    for i, elem := range s { // O(N²) (Düşündüğünüz şey değil); bir sonraki örnekte düzeltilecek.
        if i > 0 {
            str += " "
        }
        str += fmt.Sprint(elem)
    }
    return str + "]"
}

(Çevirmen açıklaması: O(N²) düşündüğünüz şey değil demektir.)

Dönüşümler (Conversions)

Squence'ın String methodu, Sprint'in zaten dilimler için yaptığı işi yeniden yaratıyor. Sprint'i çağırmadan önce Squence'ı düz bir []int'e dönüştürürsek çabayı paylaşabiliriz (ve ayrıca hızlandırabiliriz).

func (s Sequence) String() string {
    s = s.Copy()
    sort.Sort(s)
    return fmt.Sprint([]int(s))
}

Bu method, Sprintf'i bir String methodundan güvenli bir şekilde çağırmak için dönüştürme tekniğinin başka bir örneğidir. İki tür (Sequence ve []int) aynı olduğundan, tür adını yoksayarsak, aralarında dönüştürme yapmak yasaldır. Dönüştürme yeni bir değer yaratmaz, sadece geçici olarak mevcut değerin yeni bir türü varmış gibi davranır. (Tamsayıdan küsüratlıya gibi, yeni bir değer oluşturan başka yasal dönüştürmeler de vardır.)

Farklı bir method kümesine erişmek için bir ifadenin türünü dönüştürmek Go programlarında kullanılan bir deyimdir. Örnek olarak, tüm örneği şuna indirgemek için mevcut sort.IntSlice türünü kullanabiliriz:

type Sequence []int

// Yazdırmak için method - yazdırmadan önce elemanları sıralar
func (s Sequence) String() string {
    s = s.Copy()
    sort.IntSlice(s).Sort()
    return fmt.Sprint([]int(s))
}

Şimdi, Sequence'ın birden çok arayüz (interface) (sıralama ve yazdırma) uygulamasına sahip olmak yerine, bir veri öğesinin birden çok türe (Sequence, sort.IntSlice ve []int) dönüştürülebilme özelliğini kullanıyoruz. Bu pratikte daha sıra dışı ama etkili olabilir.

Arayüz Dönüştürmeleri ve Tip Doğrulamaları

Tip anahtarları bir dönüştürme biçimidir: bir arayüz (her tip olabilir) alırlar ve anahtardaki her durum için onu bir anlamda o durumun türüne dönüştürürler. İşte fmt.Printf altındaki kodun bir tip anahtarını kullanarak bir değeri nasıl bir dizeye (string) dönüştürdüğünün basitleştirilmiş bir versiyonu. Zaten bir dize ise, arayüz tarafından tutulan gerçek dize değerini isteriz, bir String methodu varsa, methodu çağırmanın sonucunu isteriz.

type Stringer interface {
    String() string
}

var value interface{} // Value cağıran tarafından verilmiş.
switch str := value.(type) {
case string:
    return str
case Stringer:
    return str.String()
}

Birinci durum somut bir değer bulur; ikincisi arayüzü başka bir arayüze dönüştürür.

Türleri bu şekilde karıştırmak gayet iyi. Ya önemsediğimiz tek bir tür varsa? Değerin bir dize tuttuğunu biliyorsak ve sadece onu çıkarmak istiyorsak?

Tek durum tipi bir anahtar işe yarar, ancak bir tip iddiası da olur. Bir tür doğrulaması, bir arayüz değeri alır ve ondan belirtilen açık türün bir değerini çıkarır. Sözdizimi, bir tür anahtarını açan yan tümceden ödünç alır, ancak type anahtar sözcüğü yerine açık bir türle:

value.(typeName)

ve sonuç, typeName statik türüne sahip yeni bir değerdir. Bu tür, arayüz tarafından tutulan somut tür veya değerin dönüştürülebileceği ikinci bir arayüz türü olmalıdır. Değerde olduğunu bildiğimiz dizgiyi çıkarmak için şunu yazabiliriz:

str := value.(string)

Ancak değerin bir dize (string) içermediği ortaya çıkarsa, program çalışma zamanı hatası vererek çöker. Buna karşı korunmak için, değerin bir dize olup olmadığını güvenli bir şekilde test etmek için "virgül, ok" (comma ok) deyimini kullanın:

str, ok := value.(string)
if ok {
    fmt.Printf("string değer: %q\n", str)
} else {
    fmt.Printf("değer string değil\n")
}

Tip doğrulaması başarısız olursa, str hala var olacak ve string türünde olacak, ancak sıfır değerine, boş bir dizeye sahip olacak.

Yeteneğin bir örneği olarak, bu bölümü açan tür anahtarına eşdeğer bir if-else ifadesi aşağıda verilmiştir.

if str, ok := value.(string); ok {
    return str
} else if str, ok := value.(Stringer); ok {
    return str.String()
}

Genellik

Bir tür yalnızca bir arayüz uygulamak için varsa ve hiçbir zaman bu arayüzü ötesinde dışa aktarılan methodlara sahip olmayacaksa, türün kendisini dışa aktarmaya gerek yoktur. Yalnızca arayüzü dışa aktarmak, değerin arayüzde açıklananın ötesinde ilginç bir davranışa sahip olmadığını açıkça ortaya koyar. Ayrıca, ortak bir methodun her örneğinde belgeleri tekrar etme ihtiyacını da ortadan kaldırır.

Bu gibi durumlarda, yapıcı (contructor), uygulama türü yerine bir arayüz değeri döndürmelidir. Örnek olarak, hash kitaplıklarında hem crc32.NewIEEE hem de adler32.New hash.Hash32 arayüz tipini döndürür. Bir Go programında Adler-32 yerine CRC-32 algoritmasının kullanılması, yalnızca yapıcı çağrısının değiştirilmesini gerektirir; kodun geri kalanı algoritma değişikliğinden etkilenmez.

Benzer bir yaklaşım, çeşitli crypto paketlerindeki akış şifreleme algoritmalarının, birlikte zincirledikleri blok şifrelerden ayrılmasını sağlar. crypto/cipher paketindeki Block arayüzü, tek bir veri bloğunun şifrelenmesini sağlayan bir blok şifrenin davranışını belirtir. Ardından, bufio paketine benzetilerek, bu arayüzü uygulayan şifre paketleri, blok şifrelemenin ayrıntılarını bilmeden Stream arayüzü tarafından temsil edilen stream şifrelerini oluşturmak için kullanılabilir.

crypto/cipher arayüzleri şöyle görünür:

type Block interface {
    BlockSize() int
    Encrypt(dst, src []byte)
    Decrypt(dst, src []byte)
}

type Stream interface {
    XORKeyStream(dst, src []byte)
}

Block şifreyi stream şifresine dönüştüren sayaç modu (CTR) stream'inin tanımı şöyledir; blok şifresinin ayrıntılarının soyutlandığına dikkat edin:

// NewCTR, sayaç modunda verilen Block'u kullanan encrypts/decrypts Stream'ini döner.
// iv'nin uzunluğu Block'un blok boyutu ile aynı olmalıdır.
func NewCTR(block Block, iv []byte) Stream

NewCTR, yalnızca belirli bir şifreleme algoritması ve veri kaynağı için değil, Block arayüzün ve herhangi bir Stream'in herhangi bir uygulaması için geçerlidir. Arayüz değerleri döndürdükleri için, CTR şifrelemesini diğer şifreleme modlarıyla değiştirmek yerelleştirilmiş bir değişikliktir. Yapıcı çağrıları düzenlenmelidir, ancak çevreleyen kod sonucu yalnızca bir Stream olarak ele alması gerektiğinden, farkı fark etmeyecektir.

Arayüzler (Interfaces) ve Metodlar (Methods)

Neredeyse her şeye metodlar eklenebildiğinden, neredeyse her şey bir arayüzü karşılayabilir. Açıklayıcı bir örnek, Handler arayüzünü tanımlayan http paketindedir. Handler'ı uygulayan herhangi bir nesne HTTP isteklerine hizmet edebilir.

type Handler interface {
    ServeHTTP(ResponseWriter, *Request)
}

ResponseWriter'ın kendisi, yanıtı istemciye döndürmek için gereken metodlara erişim sağlayan bir arayüzdür. Bu metodlar standart Write metodlar içerir, dolayısıyla bir http.ResponseWriter bir io.Writer'ın kullanılabildiği her yerde kullanılabilir. Request, istemciden gelen isteğin ayrıştırılmış bir gösterimini içeren bir yapıdır.

Kısalık için POST'ları yok sayalım ve HTTP isteklerinin her zaman GET olduğunu varsayalım; bu basitleştirme işleyicilerin (handlers) kurulum şeklini etkilemez. İşte sayfanın kaç kez ziyaret edildiğini sayan bir işleyicinin önemsiz bir uygulaması.

// Basit sayaç sunucusu.
type Counter struct {
    n int
}

func (ctr *Counter) ServeHTTP(w http.ResponseWriter, req *http.Request) {
    ctr.n++
    fmt.Fprintf(w, "counter = %d\n", ctr.n)
}

(Temamıza sadık kalarak, Fprintf'in bir http.ResponseWriter'a nasıl yazdırabileceğine dikkat edin). Gerçek bir sunucuda, ctr.n'ye erişimin eşzamanlı erişime karşı korunması gerekir. Öneriler için sync ve atomic paketlerine bakın.

Referans olarak, böyle bir sunucunun URL ağacındaki bir düğüme nasıl ekleneceği aşağıda açıklanmıştır.

import "net/http"
...
ctr := new(Counter)
http.Handle("/counter", ctr)

Ama neden Counter'ı bir struct yapalım? İhtiyaç duyulan tek şey bir tamsayıdır. (Alıcının bir işaretçi olması gerekir, böylece artış çağıran tarafından görülebilir).

// Daha basit sayaç sunucusu.
type Counter int

func (ctr *Counter) ServeHTTP(w http.ResponseWriter, req *http.Request) {
    *ctr++
    fmt.Fprintf(w, "counter = %d\n", *ctr)
}

Ya programınızda bir sayfanın ziyaret edildiğinin bildirilmesi gereken bazı dahili durumlar varsa? Web sayfasına bir kanal (channel) bağlayın.

// Her ziyarette bir bildirim gönderen bir kanal.
// (Muhtemelen kanalın tamponlanmasını (buffered) istiyorsunuz.)
type Chan chan *http.Request

func (ch Chan) ServeHTTP(w http.ResponseWriter, req *http.Request) {
    ch <- req
    fmt.Fprint(w, "notification sent")
}

Son olarak, sunucu binary'sini çağırırken kullanılan argümanları /args üzerinde sunmak istediğimizi varsayalım. Argümanları yazdırmak için bir fonksiyon yazmak kolaydır.

func ArgServer() {
    fmt.Println(os.Args)
}

Bunu bir HTTP sunucusuna nasıl dönüştürebiliriz? ArgServer'ı değerini görmezden geldiğimiz bir türün metodu yapabiliriz, ancak daha temiz bir yol var. İşaretçiler ve arayüzler dışında herhangi bir tür için bir metod tanımlayabildiğimizden, bir fonksiyon için bir metod yazabiliriz. http paketi bu kodu içerir:

// HandlerFunc türü, sıradan fonksiyonların HTTP işleyicileri
// olarak kullanılmasına izin veren bir bağdaştırıcıdır.
// Eğer f uygun imzaya sahip bir fonksiyon ise, HandlerFunc(f) f'yi
// çağıran bir Handler nesnesidir.

// ServeHTTP, f(w, req)'yi çağırır.
func (f HandlerFunc) ServeHTTP(w ResponseWriter, req *Request) {
    f(w, req)
}

HandlerFunc, ServeHTTP adında bir metodu olan bir türdür, dolayısıyla bu türün değerleri HTTP isteklerine hizmet edebilir. Metodun uygulanmasına bakın: alıcı bir fonksiyondur, f, ve metod f'yi çağırır. Bu garip görünebilir, ancak örneğin alıcının bir kanal olması ve yöntemin kanal üzerinden gönderilmesinden çok farklı değildir.

ArgServer'ı bir HTTP sunucusuna dönüştürmek için önce onu doğru imzaya sahip olacak şekilde değiştiriyoruz.

// Argument server.
func ArgServer(w http.ResponseWriter, req *http.Request) {
    fmt.Fprintln(w, os.Args)
}

ArgServer artık HandlerFunc ile aynı imzaya sahiptir, bu nedenle metodlarına erişmek için bu türe dönüştürülebilir, tıpkı IntSlice.Sort'a erişmek için SequenceIntSlice'a dönüştürdüğümüz gibi. Bunu ayarlamak için kod kısa ve özdür:

http.Handle("/args", http.HandlerFunc(ArgServer))

Birisi /args sayfasını ziyaret ettiğinde, o sayfada yüklü olan işleyici (handler) ArgServer değerine ve HandlerFunc türüne sahiptir. HTTP sunucusu bu türdeki ServeHTTP metodunu çağırır, alıcı olarak ArgServer bulunur ve bu da ArgServer'ı çağırır (HandlerFunc.ServeHTTP içindeki f(w, req) çağrısı yoluyla). Argümanlar daha sonra görüntülenecektir.

Bu bölümde bir struct, bir integer, bir kanal ve bir fonksiyondan bir HTTP sunucusu oluşturduk, çünkü arayüzler (neredeyse) her tür için tanımlanabilen metot kümeleridir.

Boş Tanımlayıcı (The blank Identifier)

Boş tanımlayıcıdan for range döngüleri ve map'ler bağlamında birkaç kez bahsetmiştik. Boş tanımlayıcı, herhangi bir türden herhangi bir değerle atanabilir veya bildirilebilir, değer zararsız bir şekilde atılır. Bu biraz Unix /dev/null dosyasına yazmaya benzer: bir değişkene ihtiyaç duyulan ancak gerçek değerin önemsiz olduğu durumlarda yer tutucu olarak kullanılmak üzere yalnızca yazılabilir bir değeri temsil eder. Daha önce gördüklerimizin ötesinde kullanımları vardır.

Çoklu atamada boş tanımlayıcı

Bir for range döngüsünde boş bir tanımlayıcının kullanılması, genel bir durumun özel bir durumudur: çoklu atama.

Bir atama sol tarafta birden fazla değer gerektiriyorsa, ancak değerlerden biri program tarafından kullanılmayacaksa, atamanın sol tarafındaki boş bir tanımlayıcı kukla değişken oluşturma ihtiyacını ortadan kaldırır ve değerin atılacağını açıkça belirtir. Örneğin, bir değer ve bir hata döndüren ancak yalnızca hatanın önemli olduğu bir fonksiyonu çağırırken, ilgisiz değeri atmak için boş tanımlayıcıyı kullanın.

if _, err := os.Stat(path); os.IsNotExist(err) {
    fmt.Printf("%s does not exist\n", path)
}

Bazen hatayı görmezden gelmek için hata değerini atan kodlar görürsünüz; bu korkunç bir uygulamadır. Hata geri dönüşlerini her zaman kontrol edin; bunların bir nedeni vardır.

// Kötü! Yol mevcut değilse bu kod çökecektir.
fi, _ := os.Stat(path)
if fi.IsDir() {
    fmt.Printf("%s is a directory\n", path)
}

Kullanılmayan içe atarmalar (imports) ve Değişkenler

Bir paketi içe aktarmak veya bir değişkeni kullanmadan bildirmek bir hatadır. Kullanılmayan içe aktarmalar programı şişirir ve derlemeyi yavaşlatır, Tanımlanan ancak kullanılmayan bir değişken ise en azından boşa yapılan bir hesaplamadır ve belki de daha büyük bir hatanın göstergesidir. Bununla birlikte, bir program aktif geliştirme aşamasındayken, kullanılmayan içe aktarmalar ve değişkenler sıklıkla ortaya çıkar ve derlemenin devam etmesi için bunları silmek, ancak daha sonra tekrar ihtiyaç duyulması can sıkıcı olabilir. Boş tanımlayıcı geçici bir çözüm sağlar.

Bu yarım yazılmış programda kullanılmayan iki içe aktarma (fmt ve io) ve kullanılmayan bir değişken (fd) vardır, bu nedenle derlenmeyecektir, ancak şu ana kadarki kodun doğru olup olmadığını görmek güzel olurdu.

package main

import (
    "fmt"
    "io"
    "log"
    "os"
)

func main() {
    fd, err := os.Open("test.go")
    if err != nil {
        log.Fatal(err)
    }
    // TODO: fd'yi kullan.
}

Kullanılmayan içe aktarmalarla ilgili şikayetleri susturmak için, içe aktarılan paketten bir sembole başvurmak üzere boş bir tanımlayıcı kullanın. Benzer şekilde, kullanılmayan fd değişkenini boş tanımlayıcıya atamak kullanılmayan değişken hatasını susturacaktır. Programın bu sürümü derlenmektedir.

package main

import (
    "fmt"
    "io"
    "log"
    "os"
)

var _ = fmt.Printf // debug için; bitince sil.
var _ io.Reader    // debug için; bitince sil.

func main() {
    fd, err := os.Open("test.go")
    if err != nil {
        log.Fatal(err)
    }
    // TODO: fd'yi kullan.
    _ = fd
}

Geleneksel olarak, içe aktarma hatalarını susturmak için global bildirimler içe aktarmalardan hemen sonra gelmeli ve hem bulunmalarını kolaylaştırmak hem de daha sonra işleri temizlemek için bir hatırlatma olarak yorumlanmalıdır.

Yan etki için içe aktarma

Önceki örnekteki fmt veya io gibi kullanılmayan bir içe aktarma eninde sonunda kullanılmalı veya kaldırılmalıdır: boş tanımlayıcılar kodu devam eden bir çalışma olarak tanımlar. Ancak bazen bir paketi açık bir şekilde kullanmadan yalnızca yan etkileri için içe aktarmak yararlı olabilir. Örneğin, init fonksiyonu sırasında net/http/pprof paketi hata ayıklama bilgisi sağlayan HTTP işleyicilerini (handler) kaydeder. Dışa aktarılan bir API'ye sahiptir, ancak çoğu istemci yalnızca işleyici kaydına ihtiyaç duyar ve verilere bir web sayfası aracılığıyla erişir. Paketi yalnızca yan etkileri için içe aktarmak için, paketi boş tanımlayıcı olarak yeniden adlandırın:

import _ "net/http/pprof"

Bu içe aktarma biçimi, paketin yan etkileri için içe aktarıldığını açıkça ortaya koymaktadır, çünkü paketin başka bir olası kullanımı yoktur: bu dosyada bir adı yoktur. (Eğer olsaydı ve biz bu ismi kullanmasaydık, derleyici programı reddedecekti).

Arayüz kontrolü

Yukarıdaki arayüz tartışmasında gördüğümüz gibi, bir türün bir arayüzü uyguladığını açıkça bildirmesi gerekmez. Bunun yerine, bir tür sadece arayüzün metodlarını uygulayarak arayüzü uygular. Pratikte, çoğu arayüz dönüşümü statiktir ve bu nedenle derleme zamanında kontrol edilir. Örneğin, io.Reader bekleyen bir fonksiyona bir *os.File geçirmek, *os.File io.Reader arayüzünü uygulamadığı sürece derlenmeyecektir.

Yine de bazı arayüz kontrolleri çalışma zamanında gerçekleşir. Bir örnek, bir Marshaler arayüzü tanımlayan encoding/json paketindedir. JSON kodlayıcı (encoder) bu arayüzü uygulayan bir değer aldığında, kodlayıcı standart dönüştürmeyi yapmak yerine değeri JSON'a dönüştürmek için değerin marshaling metodunu çağırır. Kodlayıcı, bu özelliği çalışma zamanında aşağıdaki gibi bir tür iddiası ile kontrol eder:

m, ok := val.(json.Marshaler)

Eğer bir türün bir arayüzü uygulayıp uygulamadığını sormak gerekiyorsa, arayüzün kendisini kullanmadan, belki de bir hata kontrolünün parçası olarak, tür tarafından onaylanan değeri yok saymak için boş tanımlayıcıyı kullanın:

if _, ok := val.(json.Marshaler); ok {
    fmt.Printf("value %v of type %T implements json.Marshaler\n", val, val)
}

Bu durumun ortaya çıktığı yerlerden biri, türü uygulayan paket içinde arayüzü gerçekten karşıladığını garanti etmek gerektiğinde ortaya çıkar. Bir tür (örneğin, json.RawMessage) özel bir JSON temsiline ihtiyaç duyuyorsa, json.Marshaler'ı uygulamalıdır, ancak derleyicinin bunu otomatik olarak doğrulamasına neden olacak statik dönüşümler yoktur. Tür yanlışlıkla arayüzü karşılayamazsa, JSON kodlayıcı yine de çalışacak, ancak özel uygulamayı kullanmayacaktır. Uygulamanın doğru olduğunu garanti etmek için, pakette boş tanımlayıcıyı kullanan global bir bildirim kullanılabilir:

var _ json.Marshaler = (*RawMessage)(nil)

Bu bildirimde, bir *RawMessage'ın bir Marshaler'a dönüştürülmesini içeren atama, *RawMessage'ın Marshaler'ı uygulamasını gerektirir ve bu özellik derleme zamanında kontrol edilecektir. json.Marshaler arayüzü değişirse, bu paket artık derlenmeyecek ve güncellenmesi gerektiği konusunda uyarılacağız.

Bu yapıda boş tanımlayıcının görünmesi, bildirimin bir değişken oluşturmak için değil, yalnızca tür denetimi için var olduğunu gösterir. Yine de bunu bir arayüzü karşılayan her tür için yapmayın. Geleneksel olarak, bu tür bildirimler yalnızca kodda halihazırda statik dönüşümler bulunmadığında kullanılır, ki bu nadir bir durumdur.

Gömme (Embedding)

Go, tipik, tür odaklı alt sınıflandırma kavramını sağlamaz, ancak türleri bir struct veya arayüz içine yerleştirerek bir uygulamanın parçalarını "ödünç alma" yeteneğine sahiptir.

Arayüz gömme işlemi çok basittir. Daha önce io.Reader ve io.Writer arayüzlerinden bahsetmiştik; işte tanımları.

type Reader interface {
    Read(p []byte) (n int, err error)
}

type Writer interface {
    Write(p []byte) (n int, err error)
}

io paketi ayrıca, bu tür birkaç metodu uygulayabilen nesneleri belirten birkaç başka arayüzü de dışa aktarır. Örneğin, hem Read hem de Write metodlarını içeren bir arayüz olan io.ReadWriter vardır. İki metodu açıkça listeleyerek io.ReadWriter'ı belirtebiliriz, ancak iki arayüzü aşağıdaki gibi yeni bir arayüz oluşturacak şekilde yerleştirmek daha kolay ve daha çağrışımlıdır:

// ReadWriter, bir Reader ve bir Writer'ın işaretçilerini saklar.
type ReadWriter interface {
    Reader
    Writer
}

Bu tam da göründüğü gibi söylüyor: Bir ReadWriter, bir Reader'ın yaptıklarını ve bir Writer'ın yaptıklarını yapabilir; gömülü arayüzlerin bir birleşimidir. Yalnızca arayüzler arayüzlerin içine gömülebilir.

Aynı temel fikir struct'lar için de geçerlidir, ancak daha geniş kapsamlı etkileri vardır. bufio paketinin iki struct tipi vardır, bufio.Reader ve bufio.Writer, bunların her biri elbette io paketindeki benzer arayüzleri uygular. Ve bufio ayrıca bir okuyucu ve bir yazıcıyı gömme kullanarak tek bir struct içinde birleştirerek yaptığı tamponlanmış bir reader/writer uygular: struct içindeki türleri listeler, ancak onlara alan adları vermez.

// ReadWriter, bir Reader ve bir Writer'ın işaretçilerini saklar.
// io.ReadWriter'ı uygular.
type ReadWriter struct {
    *Reader  // *bufio.Reader
    *Writer  // *bufio.Writer
}

Gömülü elemanlar struct'lara işaretçilerdir ve elbette kullanılmadan önce geçerli struct'lara işaret edecek şekilde başlatılmalıdırlar. ReadWriter yapısı şu şekilde yazılabilir:

type ReadWriter struct {
    reader *Reader
    writer *Writer
}

ancak daha sonra alanların metodlarını tanıtmak ve io arayüzlerini karşılamak için, bunun gibi yönlendirme metodları da sağlamamız gerekir:

func (rw *ReadWriter) Read(p []byte) (n int, err error) {
    return rw.reader.Read(p)
}

Struct'ları doğrudan gömdüğümüzde, bu defter tutma işleminden kaçınmış oluruz. Gömülü tiplerin metodları bedavadan gelir, yani bufio.ReadWriter yalnızca bufio.Reader ve bufio.Writer metodlarına sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda üç arayüzü de karşılar: io.Reader, io.Writer ve io.ReadWriter.

Gömmenin alt sınıflamadan farklı olduğu önemli bir yol vardır. Bir türü gömdüğümüzde, o türün metodları dış türün metodları haline gelir, ancak çağrıldıklarında metodun alıcısı dış tür değil iç türdür. Örneğimizde, bir bufio.ReadWriter'ın Read metodu çağrıldığında, yukarıda yazılan yönlendirme metoduyla tamamen aynı etkiye sahiptir; alıcı, ReadWriter'ın kendisi değil, ReadWriter'ın writer alanıdır.

Gömme işlemi basit bir kolaylık da olabilir. Bu örnekte, normal, adlandırılmış bir alanın yanında gömülü bir alan gösterilmektedir.

type Job struct {
    Command string
    *log.Logger
}

Job türü artık *log.Logger'ın Print, Printf, Println ve diğer metodlarına sahiptir. Elbette Logger'a bir alan adı verebilirdik, ancak bunu yapmak gerekli değildir. Ve şimdi, bir kez başlatıldığında, Job'a log kaydı yapabiliriz:

job.Println("starting now...")

Logger, Job struct'ının normal bir alanıdır, bu nedenle Job için yapıcı (constructor/initializer) içinde normal şekilde başlatabiliriz, bunun gibi,

func NewJob(command string, logger *log.Logger) *Job {
    return &Job{command, logger}
}

veya bileşik bir değişmez ile,

job := &Job{command, log.New(os.Stderr, "Job: ", log.Ldate)}

Gömülü bir alana doğrudan başvurmamız gerekiyorsa, ReadWriter yapımızın Read metodunda olduğu gibi, alanın tür adı, paket niteleyicisini göz ardı ederek, alan adı olarak işlev görür. Burada, bir Job değişkeni job'un *log.Logger'ına erişmemiz gerekirse, job.Logger yazarız, bu da Logger'ın metodlarını iyileştirmek istediğimizde yararlı olur.

func (job *Job) Printf(format string, args ...interface{}) {
    job.Logger.Printf("%q: %s", job.Command, fmt.Sprintf(format, args...))
}

Tiplerin gömülmesi isim çakışmaları sorununu ortaya çıkarır ancak bunları çözmeye yönelik kurallar basittir. İlk olarak, bir X alanı veya metodu, türün daha derin iç içe geçmiş bir bölümündeki diğer X öğelerini gizler. Eğer log.Logger Command adında bir alan ya da metod içeriyorsa, Job'un Command alanı ona baskın gelecektir.

İkinci olarak, aynı isim aynı iç içe geçme seviyesinde görünüyorsa, bu genellikle bir hatadır; Job yapısı Logger adında başka bir alan veya metod içeriyorsa log.Logger'ı gömmek hatalı olacaktır. Ancak, yinelenen addan programda tür tanımı dışında hiç bahsedilmiyorsa, sorun yoktur. Bu nitelik, dışarıdan gömülen tiplerde yapılan değişikliklere karşı bir miktar koruma sağlar; başka bir alt tipteki başka bir alanla çakışan bir alan eklenirse, her iki alan da hiç kullanılmazsa sorun olmaz.

Eşzamanlılık

İletişim kurarak paylaşın

Eş zamanlı programlama geniş bir konudur ve burada yalnızca Go'ya özgü bazı önemli noktalara yer verilmiştir.

Birçok ortamda eş zamanlı programlama, paylaşılan değişkenlere doğru erişimi uygulamak için gereken incelikler nedeniyle zorlaşır. Go, paylaşılan değerlerin kanallar üzerinde dolaştırıldığı ve aslında hiçbir zaman ayrı yürütme iş parçacıkları tarafından aktif olarak paylaşılmadığı farklı bir yaklaşımı teşvik eder. Herhangi bir zamanda değere yalnızca bir goroutine erişebilir. Tasarım gereği veri yarışları oluşamaz. Bu düşünce tarzını teşvik etmek için bunu bir slogana indirgedik:

Belleği paylaşarak iletişim kurmayın; bunun yerine iletişim kurarak belleği paylaşın.

Bu yaklaşım çok ileri götürülebilir. Referans sayımları, örneğin bir tamsayı değişkeninin etrafına bir muteks koyarak en iyi şekilde yapılabilir. Ancak üst düzey bir yaklaşım olarak, erişimi kontrol etmek için kanalları kullanmak net ve doğru programlar yazmayı kolaylaştırır.

Bu model hakkında düşünmenin bir yolu, tek bir CPU üzerinde çalışan tipik bir tek iş parçacıklı program düşünmektir. Senkronizasyon ilkellerine ihtiyacı yoktur. Şimdi böyle başka bir örnek düşünün; onun da senkronizasyona ihtiyacı yoktur. Şimdi bu ikisinin iletişim kurmasına izin verin; eğer iletişim senkronize edici ise, başka bir senkronizasyona hala ihtiyaç yoktur. Örneğin Unix Pipe'lar bu modele mükemmel uyum sağlar. Go'nun eşzamanlılığa yaklaşımı Hoare'nin Communicating Sequential Processes (CSP) yaklaşımından kaynaklansa da, Unix Pipe'ların tip güvenli bir genellemesi olarak da görülebilir.

Goroutine'ler

Bunlara goroutine denmesinin nedeni mevcut terimlerin (thread, coroutine, process vb.) yanlış çağrışımlar yapmasıdır. Bir goroutine'in basit bir modeli vardır: aynı adres alanında diğer goroutine'lerle eşzamanlı olarak çalışan bir fonksiyondur. Hafiftir, yığın alanı (Stack) tahsisinden biraz daha fazlasına mal olur. Yığınlar küçük başlar, bu nedenle ucuzdurlar ve gerektiğinde yığın depolama alanı tahsis ederek (ve boşaltarak) büyürler.

Goroutinler birden fazla işletim sistemi iş parçacığına çoğullanır, böylece G/Ç (I/O) beklerken olduğu gibi birinin bloke olması durumunda diğerleri çalışmaya devam eder. Tasarımları, iş parçacığı oluşturma ve yönetiminin birçok karmaşıklığını gizler.

Çağrıyı yeni bir goroutine'de çalıştırmak için bir fonksiyon veya metod çağrısının önüne go anahtar sözcüğünü ekleyin. Çağrı tamamlandığında, goroutine sessizce çıkar. (Bu etki Unix kabuğunun arka planda bir komut çalıştırmak için kullandığı & gösterimine benzer).

go list.Sort()  // list.Sort'u eşzamanlı yürüt; bunun için bekleme.

Bir fonksiyon değişmezi bir goroutine çağrısında kullanışlı olabilir.

func Announce(message string, delay time.Duration) {
    go func() {
        time.Sleep(delay)
        fmt.Println(message)
    }()  // Parantezlere dikkat - fonksiyonu çalıştırmalıyız.
}

Go'da fonksiyon değişmezleri kapanışlardır (closure): uygulama, fonksiyon tarafından atıfta bulunulan değişkenlerin aktif oldukları sürece hayatta kalmasını sağlar.

Bu örnekler çok pratik değildir çünkü fonksiyonların tamamlanma sinyali verme yolu yoktur. Bunun için kanallara ihtiyacımız var.

Kanallar (Channels)

Map'ler gibi, kanallar da make ile tahsis edilir ve elde edilen değer altta yatan bir veri yapısına referans olarak işlev görür. İsteğe bağlı bir tamsayı parametresi sağlanırsa, kanal için tampon (buffer) boyutunu ayarlar. Tamponsuz (Unbuffered) veya eşzamanlı bir kanal için varsayılan değer sıfırdır.

ci := make(chan int)            // unbuffered integer channel'ı
cj := make(chan int, 0)         // unbuffered integer channel'ı
cs := make(chan *os.File, 100)  // buffered *os.File channel'ı

Tamponsuz (unbuffered) kanallar iletişimi (bir değerin değiş tokuşu) senkronizasyonla (iki hesaplamanın (goroutine) bilinen bir durumda olmasını garanti etmek) birleştirir.

Kanalları kullanan pek çok güzel deyim (idiom) vardır. İşte başlamamız için bir tane. Önceki bölümde arka planda bir sıralama başlattık. Bir kanal, başlatan goroutine'in sıralamanın tamamlanmasını beklemesine izin verebilir.

c := make(chan int)  // bir kanal tahsis et.
// sıralamayı goroutine'de başlat; tamamlandığında kanala sinyal gönder.
go func() {
    list.Sort()
    c <- 1  // Bir sinyal gönder; değeri önemli değil.
}()
doSomethingForAWhile() // Bu esnada başka işlemler erçekleşebilir
<-c   // Sıralamanın bitmesini bekle; kanaldan gelen değer önemli değil.

Alıcılar, alınacak veri olana kadar her zaman bloke olurlar. Kanal tamponsuzsa, gönderici alıcı değeri alana kadar bloke eder. Kanalın bir tamponu varsa, gönderici yalnızca değer tampona kopyalanana kadar engeller; tampon doluysa, bu, bir alıcı bir değer alana kadar beklemek anlamına gelir.

Tamponlu bir kanal, örneğin verimi sınırlamak için bir semafor gibi kullanılabilir. Bu örnekte, gelen istekler, kanala bir değer gönderen, isteği işleyen ve ardından bir sonraki tüketici için "semaforu" hazır hale getirmek üzere kanaldan bir değer alan handle'a iletilir. Kanal tamponunun kapasitesi, işlenecek eşzamanlı çağrı sayısını sınırlar.

ar sem = make(chan int, MaxOutstanding)

func handle(r *Request) {
    sem <- 1    // Aktif kuyruğun boşalmasını bekleyin.
    process(r)  // Uzun sürebilir.
    <-sem       // Bitti; bir sonraki isteğin çalışmasını sağlayın.
}

func Serve(queue chan *Request) {
    for {
        req := <-queue
        go handle(req)  // handle'ın bitmesini beklemeyin.
    }
}

MaxOutstanding işleyicileri (handlers) işlemi yürüttüğünde, mevcut işleyicilerden biri bitirip arabellekten alana kadar daha fazlası dolu kanal arabelleğine göndermeye çalışırken engellenecektir.

Ancak bu tasarımın bir sorunu var: Serve, gelen her istek için yeni bir goroutine oluşturur, ancak herhangi bir anda bunlardan yalnızca MaxOutstanding çalışabilir. Sonuç olarak, istekler çok hızlı gelirse program sınırsız kaynak tüketebilir. Bu eksikliği Serve'i goroutine'lerin oluşturulmasına geçit verecek şekilde değiştirerek giderebiliriz. İşte bariz bir çözüm, ancak daha sonra düzelteceğimiz bir hataya sahip olduğuna dikkat edin:

func Serve(queue chan *Request) {
    for req := range queue {
        sem <- 1
        go func() {
            process(req) // Hatalı, aşağıdaki açıklamaya bakın.
            <-sem
        }()
    }
}

Hata, bir Go for döngüsünde, döngü değişkeninin her yineleme için yeniden kullanılmasıdır, bu nedenle req değişkeni tüm goroutinler arasında paylaşılır. Bizim istediğimiz bu değil. req değişkeninin her goroutine için benzersiz olduğundan emin olmamız gerekir. Bunu yapmanın bir yolu, req değerini goroutine'deki closure'a bir argüman olarak geçirmektir:

func Serve(queue chan *Request) {
    for req := range queue {
        sem <- 1
        go func(req *Request) {
            process(req)
            <-sem
        }(req)
    }
}

Closure'un bildirilme ve çalıştırılma şeklindeki farkı görmek için bu sürümü bir öncekiyle karşılaştırın. Başka bir çözüm de bu örnekte olduğu gibi aynı isimde yeni bir değişken oluşturmaktır:

func Serve(queue chan *Request) {
    for req := range queue {
        req := req // Aynı isimde bu blok için bir değişken oluştur.
        sem <- 1
        go func() {
            process(req)
            <-sem
        }()
    }
}

Bu şekilde yazmak garip görünebilir

req := req

ancak Go'da bunu yapmak yasal ve deyimseldir. Döngü değişkenini kasıtlı olarak yerel olarak gölgeleyen ancak her goroutine için benzersiz olan aynı ada sahip değişkenin yeni bir sürümünü elde edersiniz.

Genel sunucu yazma sorununa geri dönecek olursak, kaynakları iyi yöneten bir başka yaklaşım, tümü istek kanalından okuyan sabit sayıda handler goroutin başlatmaktır. Goroutin sayısı, işlenecek eşzamanlı çağrı sayısını sınırlar. Bu Serve fonksiyonu ayrıca kendisine çıkmasının söyleneceği bir kanal kabul eder; goroutinleri başlattıktan sonra bu kanaldan alımları engeller.

func handle(queue chan *Request) {
    for r := range queue {
        process(r)
    }
}

func Serve(clientRequests chan *Request, quit chan bool) {
    // handler'ları başlat
    for i := 0; i < MaxOutstanding; i++ {
        go handle(clientRequests)
    }
    <-quit  // Wait to be told to exit.
}

Kanalların Kanalları

Go'nun en önemli özelliklerinden biri, bir kanalın diğerleri gibi tahsis edilebilen ve aktarılabilen birinci sınıf bir değer olmasıdır. Bu özelliğin yaygın bir kullanımı, güvenli, paralel demultiplexing uygulamaktır.

Önceki bölümdeki örnekte, handle bir istek için idealleştirilmiş bir işleyiciydi ancak işlediği türü tanımlamadık. Eğer bu tip cevap verilecek bir kanal içeriyorsa, her istemci cevap için kendi yolunu sağlayabilir. İşte Request tipinin şematik bir tanımı.

type Request struct {
    args        []int
    f           func([]int) int
    resultChan  chan int
}

İstemci bir fonksiyon ve argümanlarının yanı sıra istek nesnesi (Request) içinde cevabı alacağı bir kanal sağlar.

func sum(a []int) (s int) {
    for _, v := range a {
        s += v
    }
    return
}

request := &Request{[]int{3, 4, 5}, sum, make(chan int)}
// İsteği gönder
clientRequests <- request
// Cevap için bekle.
fmt.Printf("answer: %d\n", <-request.resultChan)

Sunucu tarafında değişen tek şey işleyici işlevidir.

func handle(queue chan *Request) {
    for req := range queue {
        req.resultChan <- req.f(req.args)
    }
}

Bunu gerçekçi hale getirmek için yapılacak daha çok şey olduğu açıktır, ancak bu kod, hız sınırlı, paralel, tıkanmayan bir RPC sistemi için bir çerçevedir ve görünürde bir muteks yoktur.

Paralelleştirme

Bu fikirlerin bir başka uygulaması da bir hesaplamayı birden fazla CPU çekirdeği üzerinde paralelleştirmektir. Hesaplama bağımsız olarak yürütülebilen ayrı parçalara bölünebilirse, her parça tamamlandığında sinyal vermek için bir kanalla paralelleştirilebilir.

Diyelim ki bir öğe vektörü üzerinde gerçekleştirmemiz gereken pahalı bir işlem var ve bu idealleştirilmiş örnekte olduğu gibi her bir öğe üzerindeki işlemin değeri bağımsız.

type Vector []float64

// İşlemi v[i], v[i+1] ... v[n-1]'e kadar uygulayın.
func (v Vector) DoSome(i, n int, u Vector, c chan int) {
    for ; i < n; i++ {
        v[i] += u.Op(v[i])
    }
    c <- 1    // bu parçanın tamamlandığına dair sinyal
}

Parçaları CPU başına bir tane olmak üzere bir döngü içinde bağımsız olarak başlatıyoruz. Herhangi bir sırada tamamlayabilirler ancak bu önemli değildir; sadece tüm goroutinleri başlattıktan sonra kanalı boşaltarak tamamlanma sinyallerini sayarız.

const numCPU = 4 // CPU çekirdeği sayısı

func (v Vector) DoAll(u Vector) {
    c := make(chan int, numCPU)  // Tamponlama (buffering) isteğe bağlı ama mantıklı.
    for i := 0; i < numCPU; i++ {
        go v.DoSome(i*len(v)/numCPU, (i+1)*len(v)/numCPU, u, c)
    }
    // Drain the channel.
    for i := 0; i < numCPU; i++ {
        <-c    // bir görevin tamamlanmasını bekleyin
    }
    // All done.
}

numCPU için sabit bir değer oluşturmak yerine, çalışma zamanına hangi değerin uygun olduğunu sorabiliriz. runtime.NumCPU fonksiyonu makinedeki donanım CPU çekirdeklerinin sayısını döndürür, bu nedenle şunları yazabiliriz

var numCPU = runtime.NumCPU()

Ayrıca, bir Go programının aynı anda çalışabileceği kullanıcı tarafından belirtilen çekirdek sayısını bildiren (veya ayarlayan) runtime.GOMAXPROCS fonksiyonu da vardır. Varsayılan değer runtime.NumCPU değeridir, ancak benzer şekilde adlandırılmış kabuk (shell) ortam değişkeni ayarlanarak veya fonksiyon pozitif bir sayı ile çağrılarak geçersiz kılınabilir. Sıfır ile çağırmak sadece değeri sorgular. Bu nedenle, kullanıcının kaynak isteğini yerine getirmek istiyorsak şunları yazmalıyız

var numCPU = runtime.GOMAXPROCS(0)

Eşzamanlılık (bir programı bağımsız olarak çalışan bileşenler olarak yapılandırma) ve paralellik (birden fazla CPU'da verimlilik için hesaplamaları paralel olarak yürütme) fikirlerini karıştırmadığınızdan emin olun. Go'nun eşzamanlılık özellikleri bazı problemlerin paralel hesaplamalar olarak yapılandırılmasını kolaylaştırsa da, Go paralel değil eşzamanlı bir dildir ve tüm paralelleştirme problemleri Go'nun modeline uymaz. Bu ayrımla ilgili bir tartışma için bu blog yazısında alıntılanan konuşmaya bakın.

Sızdıran bir tampon

Eşzamanlı programlama araçları, eşzamanlı olmayan fikirlerin ifade edilmesini bile kolaylaştırabilir. İşte bir RPC paketinden soyutlanmış bir örnek. İstemci goroutine, bir kaynaktan, belki de bir ağdan veri alma döngüsüne giriyor. Tampon ayırmaktan ve boşaltmaktan kaçınmak için bir boş liste tutar ve bunu temsil etmek için tamponlu bir kanal kullanır. Eğer kanal boşsa, yeni bir tampon tahsis edilir. Mesaj tamponu hazır olduğunda, serverChan üzerindeki sunucuya gönderilir.

var freeList = make(chan *Buffer, 100)
var serverChan = make(chan *Buffer)

func client() {
    for {
        var b *Buffer
        // Varsa bir arabellek (tampon) alın; yoksa ayırın..
        select {
        case b = <-freeList:
            // Bir tane var; yapacak başka bir şey yok.
        default:
            // Boş yok, o yüzden yeni bir tane tahsis edin.
            b = new(Buffer)
        }
        load(b)              // Netten gelen bir sonraki mesajı okuyun.
        serverChan <- b      // Sunucuya gönder
    }
}

Sunucu döngüsü istemciden gelen her mesajı alır, işler ve tamponu boş listeye geri gönderir.

func server() {
    for {
        b := <-serverChan    // İş için bekleyin.
        process(b)
        // Yer varsa tamponu yeniden kullanın.
        select {
        case freeList <- b:
            // Buffer freeList'te; yapacak başka bir şey yok.
        default:
            // freeList dolu, sadece devam edin.
        }
    }
}

İstemci freeList'ten bir tampon almaya çalışır; eğer mevcut değilse yeni bir tane tahsis eder. Sunucunun freeList'e göndermesi, liste dolmadığı sürece b'yi tekrar freeList'e koyar, bu durumda tampon çöp toplayıcı tarafından geri alınmak üzere yere bırakılır. (select deyimlerindeki varsayılan cümleler, başka hiçbir durum hazır olmadığında yürütülür, yani select'ler asla bloke olmaz). Bu uygulama, sadece birkaç satırda, tamponlu kanala ve defter tutma için çöp toplayıcıya güvenerek bir sızdıran kova (bunun ne olduğunu ben de anlamadım) freeList'i oluşturur.

Hatalar

Kütüphane rutinleri genellikle çağırana bir tür hata göstergesi döndürmelidir. Daha önce de belirtildiği gibi, Go'nun çok değerli geri dönüşü, normal geri dönüş değerinin yanı sıra ayrıntılı bir hata açıklaması döndürmeyi kolaylaştırır. Ayrıntılı hata bilgisi sağlamak için bu özelliği kullanmak iyi bir tarzdır. Örneğin, göreceğimiz gibi, os.Open hata durumunda sadece bir nil işaretçisi döndürmekle kalmaz, aynı zamanda neyin yanlış gittiğini açıklayan bir error değeri de döndürür.

Geleneksel olarak, hatalar basit bir yerleşik arayüz olan error türüne sahiptir.

type error interface {
    Error() string
}

Bir kütüphane yazarı, bu arayüzü daha zengin bir modelle uygulamakta özgürdür, bu da yalnızca hatayı görmeyi değil, aynı zamanda bazı bağlamlar sağlamayı da mümkün kılar. Belirtildiği gibi, olağan *os.File dönüş değerinin yanı sıra, os.Open ayrıca bir hata değeri de döndürür. Dosya başarıyla açılmışsa, hata değeri nil olacaktır, ancak bir sorun olduğunda, bir os.PathError tutacaktır:

type PathError struct {
    Op string    // "open", "unlink", vb.
    Path string  // Alakalı dosya.
    Err error    // system call dönüşü.
}

func (e *PathError) Error() string {
    return e.Op + " " + e.Path + ": " + e.Err.Error()
}

PathError aşağıdaki gibi bir dize döner:

open /etc/passwx: no such file or directory

Sorunlu dosya adını, işlemi ve tetiklediği işletim sistemi hatasını içeren böyle bir hata, buna neden olan çağrıdan uzakta yazdırılsa bile yararlıdır; basit "böyle bir dosya veya dizin yok" ifadesinden çok daha bilgilendiricidir.

Mümkün olduğunda, hata dizeleri, örneğin hatayı oluşturan işlemi veya paketi adlandıran bir ön eke sahip olarak kaynaklarını tanımlamalıdır. Örneğin, image paketinde, bilinmeyen bir formattan kaynaklanan decode hatası için dize gösterimi "image: unknown format" şeklindedir.

Kesin hata ayrıntılarını önemseyen çağırıcılar, belirli hataları aramak ve ayrıntıları çıkarmak için bir tür anahtarı veya bir tür iddiası kullanabilir. PathErrors için bu, kurtarılabilir hatalar için dahili Err alanının incelenmesini içerebilir.

for try := 0; try < 2; try++ {
    file, err = os.Create(filename)
    if err == nil {
        return
    }
    if e, ok := err.(*os.PathError); ok && e.Err == syscall.ENOSPC {
        deleteTempFiles()  // Biraz yer kazanın.
        continue
    }
    return
}

Buradaki ikinci if deyimi başka bir tür iddiasıdır. Başarısız olursa, ok false olur ve e nil olur. Başarılı olursa, ok true olur, bu da hatanın *os.PathError türünde olduğu anlamına gelir ve hata hakkında daha fazla bilgi için inceleyebileceğimiz e de öyle olur.

Panik

Bir hatayı çağırana bildirmenin olağan yolu, ekstra bir dönüş değeri olarak bir hata döndürmektir. Kuralcı Read metodu iyi bilinen bir örnektir; bir bayt sayısı ve bir hata döndürür. Ancak hata kurtarılamazsa ne olur? Bazen program basitçe devam edemez.

Bu amaçla, programı durduracak bir çalışma zamanı hatası yaratan yerleşik bir panic fonksiyonu vardır (ancak bir sonraki bölüme bakın). Fonksiyon, program ölürken yazdırılmak üzere rastgele türde (genellikle bir dize) tek bir argüman alır. Ayrıca, sonsuz bir döngüden çıkmak gibi imkansız bir şeyin gerçekleştiğini belirtmenin bir yoludur.

// Newton yöntemini kullanarak küp kökün oyuncak uygulaması.
func CubeRoot(x float64) float64 {
    z := x/3   // Keyfi başlangıç değeri
    for i := 0; i < 1e6; i++ {
        prevz := z
        z -= (z*z*z-x) / (3*z*z)
        if veryClose(z, prevz) {
            return z
        }
    }
    // Bir milyon iterasyon yakınsamadı; bir sorun var.
    panic(fmt.Sprintf("CubeRoot(%g) did not converge", x))
}

Bu sadece bir örnektir ancak gerçek kütüphane fonksiyonları panic'ten kaçınmalıdır. Eğer sorun maskelenebiliyor ya da etrafından dolaşılabiliyorsa, tüm programı çökertmek yerine her şeyin çalışmaya devam etmesine izin vermek her zaman daha iyidir. Olası bir karşı örnek başlatma sırasındadır: kütüphane gerçekten kendini ayarlayamıyorsa, tabiri caizse panik yapmak makul olabilir.

var user = os.Getenv("USER")

func init() {
    if user == "" {
        panic("no value for $USER")
    }
}

Kurtarmak (Recover)

panic çağrıldığında, bir dilimin sınırlar dışında indekslenmesi veya bir tür onaylamasının başarısız olması gibi çalışma zamanı hataları da dahil olmak üzere, geçerli fonksiyonun yürütülmesini derhal durdurur ve goroutine'in yığınını çözmeye başlar, yol boyunca ertelenmiş fonksiyonları çalıştırır. Bu çözme işlemi goroutine'in yığınının tepesine ulaşırsa program ölür. Ancak, goroutinin kontrolünü yeniden kazanmak ve normal yürütmeyi sürdürmek için yerleşik recover fonksiyonunu kullanmak mümkündür.

Bir recover çağrısı çözme işlemini durdurur ve panic'e aktarılan argümanı döndürür. Çözme sırasında çalışan tek kod ertelenmiş fonksiyonlar içinde olduğundan, recover yalnızca ertelenmiş fonksiyonlar içinde kullanışlıdır.

Kurtarmanın bir uygulaması, bir sunucu içinde başarısız olan bir gorutini diğer çalışan gorutinleri öldürmeden kapatmaktır.

func server(workChan <-chan *Work) {
    for work := range workChan {
        go safelyDo(work)
    }
}

func safelyDo(work *Work) {
    defer func() {
        if err := recover(); err != nil {
            log.Println("work failed:", err)
        }
    }()
    do(work)
}

Bu örnekte, do(work) panik yaparsa, sonuç log'lanacak ve goroutine diğerlerini rahatsız etmeden temiz bir şekilde çıkacaktır. Ertelenmiş foksiyonda başka bir şey yapmaya gerek yoktur; recover çağrısı koşulu tamamen ele alır.

Doğrudan ertelenmiş bir fonksiyondan çağrılmadıkça recover her zaman nil döndürdüğünden, ertelenmiş kod panic ve recover kullanan kütüphane rutinlerini başarısız olmadan çağırabilir. Örnek olarak, safelyDo'daki ertelenmiş fonksiyon recover'i çağırmadan önce bir loglama fonksiyonunu çağırabilir ve bu loglama kodu panik durumundan etkilenmeden çalışır.

Kurtarma modelimiz sayesinde do fonksiyonu (ve çağırdığı her şey) herhangi bir kötü durumdan panik çağrısı yaparak temiz bir şekilde kurtulabilir. Bu fikri karmaşık yazılımlarda hata işlemeyi basitleştirmek için kullanabiliriz. Yerel bir hata türüyle panic'i çağırarak ayrıştırma hatalarını bildiren bir regexp paketinin idealleştirilmiş bir versiyonuna bakalım. İşte Error tanımı, bir hata yöntemi ve Compile fonksiyonu.

// Error bir ayrıştırma hatasının türüdür; error arayüzünü karşılar.
type Error string
func (e Error) Error() string {
    return string(e)
}

// error, bir Error ile panikleyerek ayrıştırma hatalarını bildiren bir *Regexp metodudur
func (regexp *Regexp) error(err string) {
    panic(Error(err))
}

// Compile, düzenli ifadenin ayrıştırılmış bir temsilini döndürür.
func Compile(str string) (regexp *Regexp, err error) {
    regexp = new(Regexp)
    // doParse bir ayrıştırma hatası varsa panik yapacaktır.
    defer func() {
        if e := recover(); e != nil {
            regexp = nil    // Dönüş değerini temizleyin.
            err = e.(Error) // Bir ayrıştırma hatası değilse yeniden panikleyecektir.
        }
    }()
    return regexp.doParse(str), nil
}

doParse panik yaparsa, kurtarma bloğu dönüş değerini nil olarak ayarlar - ertelenmiş fonksiyonlar adlandırılmış dönüş değerlerini değiştirebilir. Daha sonra, err'ye yapılan atamada, yerel Error türüne sahip olduğunu iddia ederek sorunun bir ayrıştırma hatası olup olmadığını kontrol eder. Aksi takdirde, tür doğrulaması başarısız olur ve çalışma zamanı hatasına neden olarak yığının çözülmesini hiçbir şey kesintiye uğratmamış gibi devam ettirir. Bu kontrol, sınırların dışında bir dizin gibi beklenmedik bir şey olursa, ayrıştırma hatalarını işlemek için panic ve recover kullanmamıza rağmen kodun başarısız olacağı anlamına gelir.

Hata işleme yerindeyken, hata metodu (bir türe bağlı bir metod olduğu için, yerleşik hata türüyle aynı ada sahip olması sorun değildir, hatta doğaldır), ayrıştırma yığınını elle çözme konusunda endişelenmeden ayrıştırma hatalarını bildirmeyi kolaylaştırır:

if pos == 0 {
    re.error("'*' illegal at start of expression")
}

Bu kalıp faydalı olsa da, yalnızca bir paket içinde kullanılmalıdır. Parse kendi iç panik çağrılarını hata değerlerine dönüştürür; panikleri istemcisine göstermez. Bu uyulması gereken iyi bir kuraldır.

Bu arada, bu yeniden panik (re-panic) deyimi, gerçek bir hata meydana gelirse panik değerini değiştirir. Bununla birlikte, hem orijinal hem de yeni hatalar çökme raporunda sunulacak, böylece sorunun temel nedeni hala görünür olacaktır. Bu nedenle, bu basit yeniden panik yaklaşımı genellikle yeterlidir - sonuçta bu bir çökmedir - ancak yalnızca orijinal değeri görüntülemek istiyorsanız, beklenmedik sorunları filtrelemek ve orijinal hatayla yeniden panik yapmak için biraz daha fazla kod yazabilirsiniz. Bu okuyucu için bir alıştırma olarak kaldı.

Bir web sunucusu

Tam bir Go programı, bir web sunucusu ile bitirelim. Bu aslında bir tür web yeniden sunucusudur. Google, chart.apis.google.com adresinde verilerin otomatik olarak çizelge ve grafiklere dönüştürülmesini sağlayan bir hizmet sunmaktadır. Yine de etkileşimli olarak kullanmak zordur, çünkü verileri URL'ye sorgu olarak koymanız gerekir. Buradaki program bir tür veri için daha güzel bir arayüz sağlıyor: kısa bir metin parçası verildiğinde, metni kodlayan kutulardan oluşan bir matris olan QR kodunu üretmek için grafik sunucusunu çağırıyor. Bu görüntü cep telefonunuzun kamerasıyla yakalanabilir ve örneğin bir URL olarak yorumlanabilir, böylece URL'yi telefonun küçük klavyesine yazmaktan kurtulursunuz.

İşte programın tamamı. Bir açıklama aşağıda.

package main

import (
    "flag"
    "html/template"
    "log"
    "net/http"
)

var addr = flag.String("addr", ":1718", "http service address") // Q=17, R=18

var templ = template.Must(template.New("qr").Parse(templateStr))

func main() {
    flag.Parse()
    http.Handle("/", http.HandlerFunc(QR))
    err := http.ListenAndServe(*addr, nil)
    if err != nil {
        log.Fatal("ListenAndServe:", err)
    }
}

func QR(w http.ResponseWriter, req *http.Request) {
    templ.Execute(w, req.FormValue("s"))
}

const templateStr = `
<html>
<head>
<title>QR Link Generator</title>
</head>
<body>
{{if .}}
<img src="http://chart.apis.google.com/chart?chs=300x300&cht=qr&choe=UTF-8&chl={{.}}" />
<br>
{{.}}
<br>
<br>
{{end}}
<form action="/" name=f method="GET">
    <input maxLength=1024 size=70 name=s value="" title="Text to QR Encode">
    <input type=submit value="Show QR" name=qr>
</form>
</body>
</html>
`

main'e kadar olan parçaları takip etmek kolay olmalı. Bir flag http sunucumuzun çalışacağı portu ayarlar. Şablon değişkeni templ eğlencenin gerçekleştiği yerdir. Sayfayı görüntülemek için sunucu tarafından çalıştırılacak bir HTML şablonu oluşturur; bu konuda daha fazla bilgi birazdan.

main fonksiyonu bayrakları (flag) ayrıştırır ve yukarıda bahsettiğimiz mekanizmayı kullanarak QR fonksiyonunu sunucunun kök yoluna bağlar. Ardından sunucuyu başlatmak için http.ListenAndServe çağrılır; sunucu çalışırken bloklanır.

QR sadece form verilerini içeren isteği alır ve s adlı form değerindeki veriler üzerinde şablonu çalıştırır.

html/template şablon paketi güçlüdür; bu program sadece yeteneklerine değinmektedir. Özünde, templ.Execute'a aktarılan veri öğelerinden türetilen öğeleri, bu durumda form değerini değiştirerek bir HTML metni parçasını anında yeniden yazar. Şablon metni (templateStr) içinde, çift ayraçla ayrılmış parçalar şablon eylemlerini belirtir. {{ if .}} ile {{end}} arasındaki parça, yalnızca geçerli veri öğesinin . (nokta) olarak adlandırılan değeri boş değilse yürütülür. Yani, dize boş olduğunda, şablonun bu parçası bastırılır.

İki kod parçacığı {{.}} şablona sunulan verilerin (sorgu dizesi) web sayfasında gösterilmesini söyler. HTML şablon paketi, metnin güvenli bir şekilde görüntülenmesi için uygun kaçışları (escaping) otomatik olarak sağlar.

Şablon dizesinin geri kalanı sadece sayfa yüklendiğinde gösterilecek HTML'dir. Bu çok hızlı bir açıklama olduysa, daha kapsamlı bir tartışma için template paketinin belgelerine bakın.

Ve işte karşınızda: birkaç satır kodla kullanışlı bir web sunucusu ve biraz veri odaklı HTML metni. Go, birkaç satırda çok şey yapabilecek kadar güçlüdür.