16.json

[
  {
    "number": 1,
    "text": "أَتَىٰٓ أَمْرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "The command of Allah is coming, so be not impatient for it. Exalted is He and high above what they associate with Him.",
    "asan": "فه‌رمانی خوا به‌ڕێوه‌یه و واگه‌یشت، په‌له‌ی لێمه‌که‌ن و په‌له‌تان نه‌بێت، پاکی و بڵندی بۆ ئه‌و زاته‌یه له‌وه‌ی که هاوه‌ڵگه‌ران ده‌یکه‌نه هاوه‌ڵ و شه‌ریك بۆ خوا",
    "puxt": "ئه‌وا فه‌رمانی خوا (به‌ سزادانیان) هات بۆیه‌ په‌له‌ مه‌که‌ن (له‌ هاتنی) پاك و بێگه‌ردی بۆ خوا له‌ هه‌ر شتێ ئه‌وانه‌ ده‌یکه‌ن به‌ هاوبه‌شی." 
  },
  {
    "number": 2,
    "text": "يُنَزِّلُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِۦٓ أَنْ أَنذِرُوٓا۟ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ",
    "english": "He sends down the angels, with the inspiration of His command, upon whom He wills of His servants, [telling them], \"Warn that there is no deity except Me; so fear Me.\"",
    "asan": "په‌روه‌ردگار، خۆی فریشته‌کان به ڕه‌حمه‌ت و ژیانه‌وه (که وه‌حی ئاسمانیه‌) ده‌نێرێت بۆ هه‌رکه‌س بیه‌وێت له به‌نده‌کانی (که پێغه‌مبه‌رانن)، فه‌رمانیان پێده‌دات که‌: خه‌ڵکی بێدار بکه‌نه‌وه له‌وه‌ی که به‌ڕاستی جگه له من خوایه‌کی تر نیه‌، له‌به‌ر ئه‌وه له خه‌شم و قینم خۆتان بپارێزن (چونکه له‌و که‌سانه خۆش نابم که غه‌یری من ده‌په‌رستن)",
    "puxt": "فریشته‌ ده‌نێرێته‌ خواره‌وه‌ به‌وه‌حی به‌فه‌رمانی خۆی بۆ هه‌ر که‌سێ له‌به‌نده‌کانی که‌ خۆی بیه‌وێ به‌وه‌ی که‌ خه‌ڵکی بترسێنن که‌ به‌ڕاستی بێجگه‌ له‌ من هیچ په‌رستراوێکی تر نی یه‌ که‌واته‌ هه‌ر له‌ من بترسن." 
  },
  {
    "number": 3,
    "text": "خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ بِٱلْحَقِّ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ",
    "english": "He created the heavens and earth in truth. High is He above what they associate with Him.",
    "asan": "(ئه‌و زاته‌) ئاسمانه‌کان و زه‌وی له‌سه‌ر بنچینه‌ی حه‌ق و ڕاستی دروست کردووه‌، به‌رزو بڵنده له‌وه‌یپه‌روه‌ردگار، خۆی فریشته‌کان به ڕه‌حمه‌ت و ژیانه‌وه (که وه‌حی ئاسمانیه‌) ده‌نێرێت بۆ هه‌رکه‌س بیه‌وێت له به‌نده‌کانی (که پێغه‌مبه‌رانن)، فه‌رمانیان پێده‌دات که‌: خه‌ڵکی بێدار بکه‌نه‌وه له‌وه‌ی که به‌ڕاستی جگه له من خوایه‌کی تر نیه‌، له‌به‌ر ئه‌وه له خه‌شم و قینم خۆتان بپارێزن (چونکه له‌و که‌سانه خۆش نابم که غه‌یری من ده‌په‌رستن) (نه‌فامان) شه‌ریك و هاوبه‌شی بۆ بڕیار بده‌ن",
    "puxt": " خوا ئاسمانه‌کان و زه‌وی به‌ هه‌ق دروست کرد به‌رزو بڵنده‌ له‌ هه‌رچی ئه‌وانه‌ ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌شی." 
  },
  {
    "number": 4,
    "text": "خَلَقَ ٱلْإِنسَٰنَ مِن نُّطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُّبِينٌ",
    "english": "He created man from a sperm-drop; then at once, he is a clear adversary.",
    "asan": "ئاده‌میزادیشی له تاکه نوتفه‌یه‌ك به‌دیهێناوه‌، که‌چی ئه‌و، دوای ماوه‌یه‌ك که خۆی ناسیووه بووه‌ته دوژمنێکی ئاشکرا (بێ ئه‌وه‌ی هیچ خراپه‌یه‌کمان بۆی بووبێت جگه له چاکه‌)",
    "puxt": "ئاده‌می دروست کرد له‌ دڵۆپه‌ ئاوێك که‌چی بۆته‌ دوژمنێکی ئاشکر‌ا." 
  },
  {
    "number": 5,
    "text": "وَٱلْأَنْعَٰمَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَمَنَٰفِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ",
    "english": "And the grazing livestock He has created for you; in them is warmth and [numerous] benefits, and from them you eat.",
    "asan": "ماڵاتیشی دروستکردووه بۆ خزمه‌تی ئێوه‌، (له خوری و موو پێستیان جۆره‌ها پۆشاك و ڕایه‌خ دروست ده‌که‌ن) که گه‌رمیتان پێ ده‌به‌خشێت (له سه‌رماو سۆڵه‌دا)، هه‌روه‌ها جۆره‌ها سوودی تری لێ وه‌رده‌گرن له شیرو گۆشته‌که‌شی ده‌خۆن",
    "puxt": "ئاژه‌ڵیشی بۆ ئێوه‌ دروست کردووه‌ که‌ (هۆی) گه‌رمایی و که‌ڵکیان تێدایه‌ وه‌ له‌ (گۆشتی) ئه‌وان ده‌خۆن." 
  },
  {
    "number": 6,
    "text": "وَلَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسْرَحُونَ",
    "english": "And for you in them is [the enjoyment of] beauty when you bring them in [for the evening] and when you send them out [to pasture].",
    "asan": "کاتێك ماڵاته‌کان ده‌هێننه‌وه له ئێواراندا (به تێری و شیره‌وه‌)، له به‌ره‌به‌یانه‌کانیشدا که له ماڵ ده‌ریان ده‌که‌ن، دیمه‌نێکی جوانتان بۆ ده‌نوێنن (ده‌روونی ئیماندار ده‌خرۆشێنن، به‌جیاوازی شێوازو قه‌باره‌و ده‌نگ و ڕه‌نگ و یاری و گه‌مه‌یان)",
    "puxt": "وه‌ بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ له‌و (ئاژه‌ڵانه‌دا دیمه‌نی) جوانی و ڕازاوه‌ کاتێ ده‌یان هێننه‌وه‌ له‌ له‌وه‌ڕگا و کاتێکیش ده‌یان به‌ن بۆ له‌وه‌ڕگا." 
  },
  {
    "number": 7,
    "text": "وَتَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَىٰ بَلَدٍ لَّمْ تَكُونُوا۟ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلْأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "And they carry your loads to a land you could not have reached except with difficulty to yourselves. Indeed, your Lord is Kind and Merciful.",
    "asan": "هه‌ندێك له‌و ماڵاتانه بارو که‌ل و په‌لی سه‌نگینتان هه‌ڵده‌گرن بۆ وڵات و شوێنێك که ئێوه دوای زه‌حمه‌ت و ماندوو بوونێکی زۆر نه‌بێت پێی نه‌ده‌گه‌یشتن، به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارتان زاتێکی زۆر به سۆزو میهره‌بانه (بۆ نه‌وه‌کانی ئاده‌م)",
    "puxt": "وه‌ (هه‌ندێ له‌و ماڵاتانه‌) باره‌کانتان هه‌ڵده‌گرن (و ده‌یبه‌ن) بۆ شارو جێگایه‌ که‌ ئێوه‌ پێ ی نه‌ده‌گه‌یشتن مه‌گه‌ر زۆر به‌ ناڕه‌حه‌ت به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارتان زۆر به‌سۆزو به‌ به‌زه‌یی یه‌ (بۆ ئاده‌م) ی." 
  },
  {
    "number": 8,
    "text": "وَٱلْخَيْلَ وَٱلْبِغَالَ وَٱلْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ",
    "english": "And [He created] the horses, mules and donkeys for you to ride and [as] adornment. And He creates that which you do not know.",
    "asan": "هه‌روه‌ها چه‌نده‌ها جۆری ئه‌سپ و ماین و هێسترو گوێدرێژی بۆ به‌دیهێناون تا بۆ سواری و گواستنه‌وه به‌کاری بهێنن، سه‌ره‌ڕای دیمه‌نی قه‌شه‌نگیان (به‌تایبه‌ت ئه‌سپ و ماین، که له سه‌رده‌می زانستی و ته‌کنه‌لۆژیادا هه‌ر به‌کار دێن)و شتی تریش دروست ده‌کات که ئێسته ئێوه نایزانن (ئه‌م ئاماژه قورئانیه‌، هه‌موو هۆیه‌کانی گواستنه‌وه‌ی ئاسمانی و ده‌ریایی و زه‌مینی ده‌گرێته‌وه که ئاده‌میزاد په‌ی پێ بردووه‌و په‌ی پێ ده‌بات، چونکه ئاده‌میزاد خۆی و زانیاری و زانسته‌که‌ی و که‌ره‌سته خاوه‌کان، هه‌ر هه‌مووی به‌خششی خوای به‌دیهێنه‌ری تواناو زانایه‌",
    "puxt": "وه‌ ئه‌سپ و ماین و ئێسترو گوێ درێژ (ی بۆ دروست کردوون) له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سواریان بن و هۆی ڕازانه‌وه‌ش بن بۆ ئێوه‌ وه‌ (خوا) شتی وا دروست ده‌کات که‌ (ئێسته‌) ئێوه‌ نایزانن." 
  },
  {
    "number": 9,
    "text": "وَعَلَى ٱللَّهِ قَصْدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنْهَا جَآئِرٌ وَلَوْ شَآءَ لَهَدَىٰكُمْ أَجْمَعِينَ",
    "english": "And upon Allah is the direction of the [right] way, and among the various paths are those deviating. And if He willed, He could have guided you all.",
    "asan": "ڕوونکردنه‌وه‌ی ڕێبازی ڕاست و به‌رنامه‌ی دروست له‌سه‌ر خوایه (ده‌بێت وریا بن) هه‌ندێك ڕێبازی لارو چه‌وت و ناڕێکیش هه‌یه‌، خۆ ئه‌گه‌ر بیویستایه هیدایه‌تی هه‌ر هه‌مووتانی ده‌دا به‌گشتی (سه‌رپشکی نه ده‌کردن، به‌ڵام ڕێزی لێناون)",
    "puxt": " ڕێگای ڕاست نیشان دان (به‌ به‌نده‌کان) ته‌نها بۆ خوایه‌ وه‌ هه‌ندێ له‌ ڕێگاکان لارو ناڕێکه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر (خوا) بیویستایه‌ هه‌مووتانی ڕێنموونی ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 10,
    "text": "هُوَ ٱلَّذِىٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءً لَّكُم مِّنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ",
    "english": "It is He who sends down rain from the sky; from it is drink and from it is foliage in which you pasture [animals].",
    "asan": "(په‌روه‌ردگار) ئه‌و زاته‌یه که له ئاسمانه‌وه بارانتان بۆ ده‌بارێنێت که لێی ده‌خۆنه‌وه‌، هه‌روه‌ها تێکه‌ڵ به جۆره‌ها شه‌ربه‌ت و شله‌مه‌نیش ده‌یخۆنه‌وه و ده‌بێته هۆی ڕوان و گه‌شه‌کردنی دره‌خت و گژوگیاو ماڵاتی تیادا ده‌له‌وه‌ڕێنن",
    "puxt": "ئه‌و (خوا) زاتێکه‌ که‌ له‌ ئاسمانه‌وه‌ بارانێکی بۆ باراندوون ئاو خواردنه‌وه‌تان له‌و (بارانه‌) یه‌ و هۆی سه‌وز بوونی ڕووه‌کیشه‌ که‌ مه‌ڕو ماڵاتی لێ ده‌له‌وه‌ڕێنن." 
  },
  {
    "number": 11,
    "text": "يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرْعَ وَٱلزَّيْتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلْأَعْنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ",
    "english": "He causes to grow for you thereby the crops, olives, palm trees, grapevines, and from all the fruits. Indeed in that is a sign for a people who give thought.",
    "asan": "هه‌ر به‌و بارانه خوای گه‌وره جۆره‌ها کشتوکاڵ ده‌هێنێته به‌رهه‌م بۆتان، هاوڕێ له‌گه‌ڵ زه‌یتون و خورماو جۆره‌ها ترێ، له هه‌موو جۆره به‌روبوومێکیش، به‌ڕاستی ئا له‌وه‌دا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ته‌واو هه‌یه بۆ که‌سانێك که بیربکه‌نه‌وه",
    "puxt": "به‌و (ئاوه‌ خوا) بۆتان ده‌ڕوێنێ کشتوکاڵ و زه‌یتوون و دار خورما مێوو ڕه‌ز و هه‌موو به‌رو میوه‌یه‌ك به‌ڕاستی له‌وه‌دا (باسکرا) به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوون هه‌یه‌ بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی بیرده‌که‌نه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 12,
    "text": "وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمْسَ وَٱلْقَمَرَ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتٌۢ بِأَمْرِهِۦٓ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ",
    "english": "And He has subjected for you the night and day and the sun and moon, and the stars are subjected by His command. Indeed in that are signs for a people who reason.",
    "asan": "هه‌روه‌ها شه‌وو ڕۆژو خۆرو مانگی بۆ ئێوه ڕام هێناوه‌، ئه‌ستێره‌کانیش به فه‌رمانی ئه‌و زاته ڕام هێنراون، به ڕاستی ئا له‌و دیارده‌و دروست کراوانه‌دا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی زۆر هه‌ن بۆ که‌سانێك که عه‌قڵ و ژیریان بخه‌نه‌کار",
    "puxt": "وه‌ ڕامی هێناوه‌ بۆتان شه‌وو ڕۆژ و خۆرو مانگ هه‌روه‌ها ئه‌ستێره‌کانیش ڕام هێنراوون به‌ فه‌رمانی خوا به‌ڕاستی له‌وه‌دا (باسکرا) به‌ڵگه‌ی زۆر هه‌یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ که‌ ژیرن و تێ ده‌گه‌ن." 
  },
  {
    "number": 13,
    "text": "وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِى ٱلْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَٰنُهُۥٓ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ",
    "english": "And [He has subjected] whatever He multiplied for you on the earth of varying colors. Indeed in that is a sign for a people who remember.",
    "asan": "هه‌روه‌ها شتی زۆرو جۆراو جۆرو هه‌مه‌ڕه‌نگی له زه‌ویدا بۆ به‌دیهێناون، که به‌ڕاستی ئا له‌وه‌شدا به‌ڵگه هه‌یه بۆ که‌سانێك که یاداوه‌ری وه‌رده‌گرن",
    "puxt": "وه‌ (ڕامی هێناوه‌) بۆتان ئه‌وه‌ی دروستی کردووه‌ له‌ زه‌وی دا که‌ ڕه‌نگ و جۆریان جیاوازه‌ به‌ڕاستی له‌وه‌دا باسکرا نیشانه‌یه‌کی ڕوون هه‌یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ ئامۆژگاری وه‌رده‌گرن." 
  },
  {
    "number": 14,
    "text": "وَهُوَ ٱلَّذِى سَخَّرَ ٱلْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا۟ مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُوا۟ مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى ٱلْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا۟ مِن فَضْلِهِۦ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ",
    "english": "And it is He who subjected the sea for you to eat from it tender meat and to extract from it ornaments which you wear. And you see the ships plowing through it, and [He subjected it] that you may seek of His bounty; and perhaps you will be grateful.",
    "asan": "هه‌ر ئه‌و زاته‌یه که ده‌ریای بۆ بار هێناون تا گۆشتی ته‌ڕو تازه‌ی لێ بخۆن، تا له ئاویدا جۆره‌ها گه‌وهه‌رو مرواری ده‌ربهێنن و له ده‌ست و ملی بکه‌ن، هه‌روه‌ها که‌شتیه‌کان ده‌بینیت ده‌ریا له‌ت ده‌که‌ن، تا فه‌زڵ و به‌خششی تری په‌روه‌ردگار به‌ده‌ست بهێنن، بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسگوزاریش بکه‌ن",
    "puxt": "وه‌ ئه‌و (خوایه‌) زاتێکه‌ که‌ ده‌ریای ڕام هێناوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی گۆشتی تازه‌ی لێ بخۆن وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی خشڵیشی لێ ده‌ربێنن که‌ ده‌یپۆشن (بۆ خۆڕازاندنه‌وه‌) و که‌شتیه‌کان ده‌بینی ئاوی ده‌ریاکه‌ له‌ت ده‌که‌ن وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ندێ له‌ فه‌زڵ و ڕۆزی خوا به‌ده‌س بێنن و بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسی خواش بکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 15,
    "text": "وَأَلْقَىٰ فِى ٱلْأَرْضِ رَوَٰسِىَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَٰرًا وَسُبُلًا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ",
    "english": "And He has cast into the earth firmly set mountains, lest it shift with you, and [made] rivers and roads, that you may be guided,",
    "asan": "هه‌ر خوا له‌سه‌ر ڕووکاری زه‌وی چیاکانی چه‌سپاندووه تا له‌نگه‌ری بگرێت و ئێوه ئه‌له‌رزێنێت و لارتان ئه‌کاته‌وه‌و ژێره‌و ژوور نه‌بن، هه‌روه‌ها چه‌م و ڕووبارو ڕێگه‌وبانی تیادا به‌دیهێناوه‌، بۆ ئه‌وه‌ی ڕێ ده‌رکه ن و به مه‌رامی خۆتان بگه‌ن",
    "puxt": "وه‌ (خوا) له‌ زه‌وی دا چه‌ند شاخێکی دامه‌زراوی داناوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی تاسه‌و له‌نگه‌رتان پێ نه‌کات وه‌ چه‌م و ڕووباری (تیا داناوه‌) هه‌روه‌ها ڕێگای زۆر (ی به‌دی هێناوه‌) بۆ ئه‌وه‌ی ئێوه‌ ڕێ ی پێ ده‌رکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 16,
    "text": "وَعَلَٰمَٰتٍ وَبِٱلنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ",
    "english": "And landmarks. And by the stars they are [also] guided.",
    "asan": "هه‌ر خوا له‌سه‌ر ڕووکاری زه‌وی چیاکانی چه‌سپاندووه تا له‌نگه‌ری بگرێت و ئێوه ئه‌له‌رزێنێت و لارتان ئه‌کاته‌وه‌و ژێره‌و ژوور نه‌بن، هه‌روه‌ها چه‌م و ڕووبارو ڕێگه‌وبانی تیادا به‌دیهێناوه‌، بۆ ئه‌وه‌ی ڕێ ده‌رکه ن و به مه‌رامی خۆتان بگه‌ن",
    "puxt": "هه‌روه‌ها نیشانه‌ی زۆری داناوه‌و به‌ ئه‌ستێره‌ش خه‌ڵکی ڕێ ده‌رئه‌که‌ن (له‌شه‌و) دا." 
  },
  {
    "number": 17,
    "text": "أَفَمَن يَخْلُقُ كَمَن لَّا يَخْلُقُ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ",
    "english": "Then is He who creates like one who does not create? So will you not be reminded?",
    "asan": "(باشه ئه‌ی هۆشمه‌نده‌کان) ئایا ئه‌و زاته‌ی ئه‌م هه‌موو دروستکراوه سه‌ر سوڕهێنه‌رانه‌ی به‌دیهێناوه‌، وه‌کو ئه‌و که‌سه وایه که ناتوانێت هیچ به‌دی بهێنێت، ئایا ئه‌وه بۆ لێکی نادانه‌وه‌و یاداوه‌ری وه‌رناگرن؟",
    "puxt": "جا ئایا زاتێك (ئه‌مانه‌) دروست ده‌کات وه‌ك که‌سێك وایه‌ که‌ هیچ دروست نه‌کات ئه‌وه‌ بۆ بیر ناکه‌نه‌وه‌؟." 
  },
  {
    "number": 18,
    "text": "وَإِن تَعُدُّوا۟ نِعْمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحْصُوهَآ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "And if you should count the favors of Allah, you could not enumerate them. Indeed, Allah is Forgiving and Merciful.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر بێن و بتانه‌وێت نازو نیعمه‌ته‌کانی خوا بژمێرن، بۆتان ناژمێردرێت (له ئه‌ندامه‌کانی ده‌ره‌وه و ناوه‌وه‌ی خۆتان و ئه‌و ڕزق و ڕۆزیانه‌ی که ده‌یخۆن و ئه‌و پۆشاك و ڕایه‌خ و ناوماڵه‌ی به‌کاری ده‌هێنن... هتد، سه‌ره‌ڕای هه‌زاران هه‌زار دروستکراوانی تر‌ی دیارو نادیار له جیهانی مادده و ڕووه‌ك و گیاندارو... هتد)، سه‌ره‌ڕای که‌م سوپاسیتان له‌و هه‌موو نازو نیعمه‌ته بێ شوماره‌) به‌ڕاستی خوای په‌روه‌ردگار هه‌ر لێخۆش بوو میهره‌بانه",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر (بتانه‌وێ) نیعمه‌تی خوا بژمێرن ناتوانن بیان ژمێرن به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 19,
    "text": "وَٱللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ",
    "english": "And Allah knows what you conceal and what you declare.",
    "asan": "هه‌روه‌ها ئه‌و خوایه ده‌زانێت چی ده‌شارنه‌وه‌و چیش ده‌رده‌خه‌ن و ئاشکرای ده‌که‌ن له (گفتوگۆو نیه‌ت و کارو کرده‌وه‌تان)",
    "puxt": "وه‌ خوا ده‌زانێ ‌چی ده‌شارنه‌وه‌ و چی ئاشکرا ده‌که‌ن." 
  },
  {
    "number": 20,
    "text": "وَٱلَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْـًٔا وَهُمْ يُخْلَقُونَ",
    "english": "And those they invoke other than Allah create nothing, and they [themselves] are created.",
    "asan": "ئه‌و بت و که‌س و شتانه‌ی که هاواریان لێ ده‌که‌ن و ده‌یانپه‌رستن جگه له خوا، هیچیان پێ دروست ناکرێت، له کاتێکدا که خۆیان دروست ده‌کرێن",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ش هاواریان لێ ده‌که‌ن بێجگه‌ له‌ خوا هیچ شتێ دروست ناکه‌ن به‌ڵکو خۆیان دروست کراوان." 
  },
  {
    "number": 21,
    "text": "أَمْوَٰتٌ غَيْرُ أَحْيَآءٍ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ",
    "english": "They are, [in fact], dead, not alive, and they do not perceive when they will be resurrected.",
    "asan": "ئه‌وانه مردوون و زیندوو نین، هه‌ستیش ناکه‌ن که‌ی خۆیان و خه‌ڵکی زیندوو ده‌کرێنه‌وه",
    "puxt": "مردووی بێ گیانن (ئه‌و بتانه‌) هه‌ست ناکه‌ن که‌ی (خۆیان و خه‌ڵکی) زیندوو ده‌کرێنه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 22,
    "text": "إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَٰحِدٌ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِٱلْءَاخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٌ وَهُم مُّسْتَكْبِرُونَ",
    "english": "Your god is one God. But those who do not believe in the Hereafter - their hearts are disapproving, and they are arrogant.",
    "asan": "ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌ی ئێوه (که حه‌ق وایه هه‌ر ئه‌و بپه‌رستن) خوایه‌کی تاك و ته‌نهایه‌، جا ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان به قیامه‌ت نیه دڵه‌کانیان هه‌میشه ئینکاری هه‌موو ڕاستیه‌ك ده‌کات، له کاتێکدا ئه‌وانه خۆیان به گه‌وره ده‌زانن و فیز ده‌که‌ن",
    "puxt": "خوای ئێوه‌ خوایه‌کی تاك و ته‌نیایه‌ جا ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوا ناهێنن به‌ ڕۆژی دوایی دڵه‌کانیان بێ باوه‌ڕه‌و هه‌میشه‌ خۆیان به‌زل ده‌زانن." 
  },
  {
    "number": 23,
    "text": "لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلْمُسْتَكْبِرِينَ",
    "english": "Assuredly, Allah knows what they conceal and what they declare. Indeed, He does not like the arrogant.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر به (بێ باوه‌ڕان) بوترێت: ئه‌وه په‌روه‌ردگارتان چی دابه‌زاندووه‌؟! ئه‌وه (بێ شه‌رمانه‌) ده‌ڵێن: چیرۆك و داستانی کۆن و خه‌یاڵیی پێشینانه",
    "puxt": "ڕاسته‌ بێگومان خوا ده‌زانێ به‌ ئه‌وه‌ی ده‌یشارنه‌وه‌و ئه‌وه‌ی ئاشکرای ده‌که‌ن به‌ڕاستی خوا خۆبه‌زل زانانی خۆش ناوێ." 
  },
  {
    "number": 24,
    "text": "وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوٓا۟ أَسَٰطِيرُ ٱلْأَوَّلِينَ",
    "english": "And when it is said to them, \"What has your Lord sent down?\" They say, \"Legends of the former peoples,\"",
    "asan": "شتێکی ڕاسته‌و گومانی تێدانیه که خوای گه‌وره ئاگایه به‌وه‌ی په‌نهانی ده‌که‌ن و ده‌یشارنه‌وه‌، به‌وه‌ش که ده‌ری ده‌خه‌ن و ئاشکرای ده‌که‌ن، به‌ڕاستی ئه‌و زاته ئه‌و که‌سانه‌ی خۆش ناوێت که لووت به‌رزو خۆ به گه‌وره ده‌نوێنن",
    "puxt": "وه‌ کاتێ به‌وانه‌ بوترێ ئایا په‌روه‌ردگارتان چی ناردۆته‌ خواره‌وه‌ ده‌ڵێن حیکایه‌تی پڕوپوچی پێشووه‌کان." 
  },
  {
    "number": 25,
    "text": "لِيَحْمِلُوٓا۟ أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ",
    "english": "That they may bear their own burdens in full on the Day of Resurrection and some of the burdens of those whom they misguide without knowledge. Unquestionably, evil is that which they bear.",
    "asan": "ئه‌وانه ده‌بێت له ڕۆژی قیامه‌تدا کۆڵی گوناهو تاوانی خۆیان به ته‌واوی هه‌ڵگرن، هه‌روه‌ها له گوناهی ئه‌وانه‌ش هه‌ڵده‌گرن که گومڕایان کردوون بێ زانستی و زانیاری (بێ ئه‌وه‌ی له کۆڵ و باری ئه‌وان که‌م بێته‌وه‌)، ئاگاداربن! چه‌ند خراپ و ناشرینه ئه‌وباره گرانه‌ی که هه‌ڵی ده‌گرن (چ گیرێکیان خواردوه‌)",
    "puxt": "بۆ ئه‌وه‌ی باری گوناهی خۆیان به‌ته‌واوی هه‌ڵ بگرن له‌ ڕۆژی دوایی دا له‌گه‌ڵ هه‌ندێ له‌باری گوناهی ئه‌وانه‌ی که‌ ئه‌مان گومڕایان ده‌کردن به‌ بێ زانیاری بێدار بن زۆر به‌ده‌ ئه‌وه‌ی که‌ هه‌ڵی ده‌گرن و ده‌یگرنه‌ ئه‌ستۆ." 
  },
  {
    "number": 26,
    "text": "قَدْ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنْيَٰنَهُم مِّنَ ٱلْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ ٱلسَّقْفُ مِن فَوْقِهِمْ وَأَتَىٰهُمُ ٱلْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "Those before them had already plotted, but Allah came at their building from the foundations, so the roof fell upon them from above them, and the punishment came to them from where they did not perceive.",
    "asan": "بێگومان پێش ئه‌مانیش (خوا نه‌ناسانی) پێشوو پیلانیان گێڕا (دژ به ئایینی خوا)، ئینجا خوای به‌ده‌سه‌ڵاتیش کۆشك و ته‌لارو نه‌خشه‌یانی له بن و بێخ ده‌رهێنا، سه‌قفه‌که‌شی له سه‌ره‌وه داڕمان به‌سه‌ریانداو له شوێنێکه‌وه به‌ڵاو سزا یه‌خه‌ی پێگرتن که هه‌ستیان پێ نه‌ده‌کردو به‌ته‌مای نه‌بوون (ئه‌ڵبه‌ته ئه‌م هه‌ڕه‌شه‌یه پیلانگێڕانی هه‌موو سه‌رده‌مێك ده‌گرێته‌وه‌)",
    "puxt": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ش که‌ له‌پێش ئه‌مانه‌وه‌ بوون پیلانیان کرد جا خوا کۆشك و خانوه‌کانیانی له‌ بن و بناغه‌کانی یه‌وه‌ ده‌رهێنا ئه‌وسا سه‌ربانه‌کانیان له‌ سه‌ریانه‌وه‌ ڕووخا به‌سه‌ریاندا له‌لایه‌که‌وه‌ سزایان بۆ هات که‌ هه‌ستیان پێ نه‌ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 27,
    "text": "ثُمَّ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ يُخْزِيهِمْ وَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَآءِىَ ٱلَّذِينَ كُنتُمْ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمْ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُوا۟ ٱلْعِلْمَ إِنَّ ٱلْخِزْىَ ٱلْيَوْمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلْكَٰفِرِينَ",
    "english": "Then on the Day of Resurrection He will disgrace them and say, \"Where are My 'partners' for whom you used to oppose [the believers]?\" Those who were given knowledge will say, \"Indeed disgrace, this Day, and evil are upon the disbelievers\" -",
    "asan": "له‌وه‌و دواش له ڕۆژی قیامه‌تدا خوا ئه‌و پیلانگێڕانه خه‌جاڵه‌ت و ڕیسوا ده‌کات و پێیان ده‌ڵێت: کوان و له کوێن هاوه‌ڵه‌کانم؟ ئه‌وانه‌ی که دژایه‌تی سه‌رسه‌ختتان ده‌کرد له باره‌یانه‌وه‌، (ئیمانداران) ئه‌وانه‌ی که زانیاری و زانستی خوا ناسیان پێدراوه ده‌ڵێن: به‌ڕاستی ئه‌مڕۆ سه‌رشۆڕی و خه‌جاڵه‌تی و نه‌هامه‌تی و سزا له‌سه‌ر بێ باوه‌ڕانه",
    "puxt": "پاشان له‌ ڕۆژی دوایی دا ڕیسواو سه‌ر شۆڕیان ده‌کات و (خوا پێیان) ده‌فه‌رموێ له‌ کوێن ئه‌و هاوبه‌شانه‌ی که‌ ئێوه‌ له‌به‌ر ئه‌وان به‌ربه‌ره‌کانێ (ی پێغه‌مبه‌ره‌کان و بڕواداران) تان ده‌کرد ده‌رباره‌یان ئه‌وانه‌ی زانیاریان پێ درا بوو ده‌ڵێن به‌ڕاستی ڕیسوایی و به‌دبه‌ختی ئه‌مڕۆ بۆ بێ باوه‌ڕانه‌." 
  },
  {
    "number": 28,
    "text": "ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِىٓ أَنفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا۟ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِن سُوٓءٍۭ بَلَىٰٓ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌۢ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "The ones whom the angels take in death [while] wronging themselves, and [who] then offer submission, [saying], \"We were not doing any evil.\" But, yes! Indeed, Allah is Knowing of what you used to do.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی که فریشته‌کان له سه‌ره‌مه‌رگدا گیانیان ده‌کێشن، له کاتێکدا که به‌رده‌وامن له‌سه‌ر سته‌م له خۆیان (به‌هۆی بێ باوه‌ڕی و یاخی بونیانه‌وه‌) ئینجا به ناچاری ته‌سلیمن و ده‌ڵێن: ئێمه هیچ گوناهو هه‌ڵه‌یه‌کمان نه‌کردووه‌، فریشته‌کان ده‌ڵێن: نه‌خێر وا نی یه (ئه‌وه ئێوه له بیرتان کردووه‌) ئه‌گینا به‌ڕاستی خوا ئاگادارو زانایه به‌هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ده‌تانکرد و ئه‌نجامتان ده‌دا",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ی که‌ فریشته‌کان گیانیان ده‌کێشن له‌ کاتێکدا به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر سته‌م کردن له‌خۆیان جا له‌و کاته‌دا مل که‌چ ده‌بن (و ئه‌ڵێن) ئێمه‌ هیچ خراپه‌یه‌کمان نه‌کردووه‌ به‌ڵێ (خراپه‌تان کردووه‌) بێگومان خوا ئاگاداره‌ به‌و کرده‌وانه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌تان کرد." 
  },
  {
    "number": 29,
    "text": "فَٱدْخُلُوٓا۟ أَبْوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى ٱلْمُتَكَبِّرِينَ",
    "english": "So enter the gates of Hell to abide eternally therein, and how wretched is the residence of the arrogant.",
    "asan": "که‌واته له ده‌روازه‌کانی دۆزه‌خه‌وه بچنه ژووره‌وه و بۆ هه‌میشه‌یی و نه‌بڕاوه‌ش تیادا بن، ئای که جێگه‌و ڕێگه‌ی خۆ به‌زل زانه‌کان ناخۆش و نا له‌بارو ناسۆره",
    "puxt": " " 
  },
  {
    "number": 30,
    "text": "وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوْا۟ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا۟ خَيْرًا لِّلَّذِينَ أَحْسَنُوا۟ فِى هَٰذِهِ ٱلدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ ٱلْءَاخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ ٱلْمُتَّقِينَ",
    "english": "And it will be said to those who feared Allah, \"What did your Lord send down?\" They will say, \"[That which is] good.\" For those who do good in this world is good; and the home of the Hereafter is better. And how excellent is the home of the righteous -",
    "asan": "له‌و لاشه‌وه به‌و که‌سانه ده‌وترێت که خواناسی و پارێزکاریان کردووه‌: په‌روه‌ردگارتان چی ڕه‌وانه کردووه‌؟ چ به‌رنامه‌و کتێبێکی دابه‌زاندووه‌؟، هه‌مووان ده‌ڵێن: خێرو به‌ره‌که‌ت، (بۆ هه‌ردوو جیهان)، بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی که له‌م جیهانه‌دا چاکه‌یان کردووه‌، چاکه دێته‌وه ڕێیان، بێگومان جێگه‌و ڕێگه‌ی ئه‌و جیهان خۆشترو چاکترو سازگارترو پڕ له نازو نیعمه‌تتره (به‌راورد ناکرێت له‌گه‌ڵ دنیادا) ئای که‌چه‌نده جێگه‌و ڕێگه‌و کۆشك و ته‌لاری خواناس و پارێزکاران سازگارو خۆش و جوان و ڕازاوه‌یه",
    "puxt": "وه‌ وترا به‌وانه‌ی که‌ خۆیان پاراست (له‌ بێ بڕوایی) ئه‌وه‌ په‌روه‌ردگارتان چی ناردۆته‌ خواره‌وه‌؟ ده‌ڵێن خێرو چاکه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ له‌م دنیایه‌دا چاکه‌یان کردووه‌ چاکه‌ هه‌یه‌ و بێگومان جێگای ڕۆژی دوایی چاکتره‌ و چ خۆشه‌ ماڵ و شوێنی پارێزکاران." 
  },
  {
    "number": 31,
    "text": "جَنَّٰتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِى مِن تَحْتِهَا ٱلْأَنْهَٰرُ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَآءُونَ كَذَٰلِكَ يَجْزِى ٱللَّهُ ٱلْمُتَّقِينَ",
    "english": "Gardens of perpetual residence, which they will enter, beneath which rivers flow. They will have therein whatever they wish. Thus does Allah reward the righteous -",
    "asan": "(ئه‌و جێگه‌و ڕێگه‌یه‌) باخه‌کانی به‌هه‌شتی_عه‌دنه‌_ به‌خته‌وه‌ران ده‌چنه ناوی، چه‌نده‌ها ڕووبار به به‌رده‌م کۆشکه‌کان و به‌ژێر دره‌خته‌کاندا جاری و ڕه‌وانه‌، هه‌رچیه‌ك بخوازن و هه‌رچی ئاره‌زوو بکه‌ن و هه‌رچی داوا بکه‌ن، بۆیان ئاماده‌یه تیایدا، ئا به‌و شێوه‌یه خوای میهره‌بان پاداشتی خواناس و پارێزکاران ده‌داته‌وه",
    "puxt": "به‌هه‌شتانێکی هه‌میشه‌یین که‌ ئه‌وان ده‌چنه‌ ناوی ڕووباره‌کانی ده‌ڕۆن به‌ژێر (قه‌سر و دره‌خته‌کان) یاندا له‌و به‌هه‌شتانه ‌دایه‌ ئه‌وه‌ی بیانه‌وێ بۆیان ئاماده‌یه‌ ئا به‌و جۆره‌ خوا پاداشتی خۆ پارێزه‌ران ده‌داته‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 32,
    "text": "ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيْكُمُ ٱدْخُلُوا۟ ٱلْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "The ones whom the angels take in death, [being] good and pure; [the angels] will say, \"Peace be upon you. Enter Paradise for what you used to do.\"",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی که له سه‌ره‌مه‌رگدا فریشته‌کان دێن بۆ لایان له کاتێکدا گیانی پاك و پیرۆزیان ده‌کێشن (که دووره له بێ باوه‌ڕی)و پێیان ده‌ڵێن: سڵاوتان لێ بێت (ئیتر ڕزگارتان بوو، ئیتر ناخۆشی نه‌ما) ده بچنه ناو ئه‌و به‌هه‌شته‌وه‌، به هۆی ئه‌و کارو کرده‌وانه‌وه که کاتی خۆی ده‌تانکرد",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ی که‌فریشته‌کان (ی گیان کێشان) گیانیان ده‌کێشن به‌ پاکی (فریشته‌کان) ده‌ڵێن سه‌لامتان لێ بێ بچنه‌ به‌هه‌شته‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ده‌تان کرد (له‌ دنیا) دا." 
  },
  {
    "number": 33,
    "text": "هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأْتِيَهُمُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ أَوْ يَأْتِىَ أَمْرُ رَبِّكَ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓا۟ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ",
    "english": "Do the disbelievers await [anything] except that the angels should come to them or there comes the command of your Lord? Thus did those do before them. And Allah wronged them not, but they had been wronging themselves.",
    "asan": "ئایا خوا نه‌ناسان چاوه‌ڕێی چی ده‌که‌ن؟ مه‌گه‌ر هه‌ر چاوه‌ڕێی ئه‌وه بن کتوپڕ فریشته‌ی گیانکێشان یه‌خه‌یان پێده‌گرێت، یان فه‌رمانی په‌روه‌ردگارت ده‌ربچێت بۆ تۆڵه سه‌ندن، هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ی پێش ئه‌مانیش هه‌ر ڕه‌فتاری وا ناله‌باریان کردووه‌، جا وه‌نه‌بێت خوا سته‌می لێکردبن به‌ڵکو هه‌ر خۆیان سته‌م له خۆیان ده‌کرد",
    "puxt": "ئایا چاوه‌ڕێ ی چی ئه‌که‌ن جگه‌ له‌وه‌ی فریشته‌کان بۆتان بێن (گیانیان بکێشن) یان فه‌رمانی په‌روه‌ردگارت بێت (بۆ سزادانیان) ئه‌وانه‌ی پێش ئه‌مانیش هه‌ر وه‌کو ئه‌مانیان کرد و خوا سته‌می لێ نه‌کردن به‌ڵکو خۆیان سته‌میان له‌ خۆیان ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 34,
    "text": "فَأَصَابَهُمْ سَيِّـَٔاتُ مَا عَمِلُوا۟ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا۟ بِهِۦ يَسْتَهْزِءُونَ",
    "english": "So they were struck by the evil consequences of what they did and were enveloped by what they used to ridicule.",
    "asan": "سه‌ره‌نجام هه‌رچی گوناهو خراپه‌یه‌کیان ئه‌نجام دابوو هاته‌وه ڕێیان، ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌و دۆزه‌خه‌ی که گاڵته‌یان پێده‌کرد یه‌خه‌ی پێگرتن و ده‌وری دان",
    "puxt": "له‌ ئاکامدا تۆڵه‌ی ئه‌و خراپانانه‌یان تووش بوو که‌ کردوویانه‌ وه‌ ئه‌و (سزا) ی که‌ ئه‌وان گاڵته‌یان پێ ده‌کرد ده‌وری دان و هاته‌ سه‌ریان." 
  },
  {
    "number": 35,
    "text": "وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشْرَكُوا۟ لَوْ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدْنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَىْءٍ نَّحْنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَىْءٍ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلْبَلَٰغُ ٱلْمُبِينُ",
    "english": "And those who associate others with Allah say, \"If Allah had willed, we would not have worshipped anything other than Him, neither we nor our fathers, nor would we have forbidden anything through other than Him.\" Thus did those do before them. So is there upon the messengers except [the duty of] clear notification?",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی هاوه‌ڵیان داناوه بۆ خوا ده‌ڵێن: ئه‌گه‌ر خوا ویستی له‌سه‌ر بوایه هیچ شتێکمان له جیاتی ئه‌و نه‌ده‌په‌رست، نه ئێمه‌و نه باوو باپیرانمان، هیچ شتێکیشمان له خۆمان حه‌رام نه‌ده‌کرد به بێ ئه‌و، خوا نه‌ناسانی پێش ئه‌مانیش هه‌روایان ده‌کردو هه‌ر وایان ده‌وت، مه‌گه‌ر ئه‌رکی سه‌رشانی پێغه‌مبه‌ران هه‌ر ئه‌وه نیه که ئایینی خوا به ڕوونی ڕابگه‌یه‌نن؟",
    "puxt": "وه‌ ئه‌وانه‌ی هاوبه‌شیان داناوه‌ بۆ خوا ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ بێجگه‌ ئه‌و (خوا) هیچ شتێکمان نه‌ده‌په‌رست نه‌ ئێمه‌ و نه‌ باوو باپیرانمان وه‌ حه‌راممان نه‌ده‌کرد هیچ شتێ به‌ بێ فه‌رمانی ئه‌و پێشینانی ئه‌مانیش هه‌ر به‌و جۆره‌یان ده‌کرد ده‌ی ئایا پێغه‌مبه‌ران هیچیان له‌سه‌ره‌ بێجگه‌ له‌ڕاگه‌یاندنێکی ئاشکرا." 
  },
  {
    "number": 36,
    "text": "وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِى كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ ٱعْبُدُوا۟ ٱللَّهَ وَٱجْتَنِبُوا۟ ٱلطَّٰغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنْهُم مَّنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ ٱلضَّلَٰلَةُ فَسِيرُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ فَٱنظُرُوا۟ كَيْفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلْمُكَذِّبِينَ",
    "english": "And We certainly sent into every nation a messenger, [saying], \"Worship Allah and avoid Taghut.\" And among them were those whom Allah guided, and among them were those upon whom error was [deservedly] decreed. So proceed through the earth and observe how was the end of the deniers.",
    "asan": "سوێند به خوا بێگومان ئێمه له‌ناو هه‌ر گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یه‌کدا پێغه‌مبه‌رێکمان ڕه‌وانه‌کردووه‌و پێمان ڕاگه‌یاندووه که پێیان بڵێت: ته‌نها خوا بپه‌رستن، خۆتان دووره په‌رێز بگرن له هه‌موو په‌رستراوێکی تر، جا هه‌بوو له‌و خه‌ڵکه (که بیرو هۆش و ژیری خۆی خسته‌کارو به‌شوێن ڕاستیدا ده‌گه‌ڕا) خوایش هیدایه‌تی ده‌دا، هه‌شیان بوو خۆی شایسته‌ی گومڕایی ده‌کردو به‌سه‌ریدا ده‌چه‌سپا، که‌وابوو بگه‌ڕێن به‌سه‌ر زه‌ویداو سه‌رنج بده‌ن، بزانن چۆن بوو سه‌ره‌نجامی ئه‌و که‌سانه‌ی بڕوایان به به‌رنامه‌ی ئێمه نه‌بوو",
    "puxt": "سوێند به‌ خوا له‌ناو هه‌موو گه‌ل و ئوممه‌تێکدا پێغه‌مبه‌رێکمان ناردووه‌ به‌مه‌ی ته‌نها خوا بپه‌رستن و دوورکه‌ونه‌وه‌ له‌ (په‌رستنی) هه‌ر په‌رستراوێکی تر جا خوا هه‌ندێکی له‌و (ئوممه‌ت) انه‌ ڕێنموونی کرد و هه‌ندێکیشیان (له‌به‌ر خراپیان) گومڕایی یه‌خه‌ی گرتن ده‌ی به‌زه‌وی دا بگه‌ڕێن و ته‌ماشا که‌ن سه‌ر ئه‌نجامی بێ باوه‌ڕان چۆن بوو." 
  },
  {
    "number": 37,
    "text": "إِن تَحْرِصْ عَلَىٰ هُدَىٰهُمْ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهْدِى مَن يُضِلُّ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ",
    "english": "[Even] if you should strive for their guidance, [O Muhammad], indeed, Allah does not guide those He sends astray, and they will have no helpers.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر تۆ زۆر سوور بیت له‌سه‌ر هیدایه‌تدانی ئه‌وان، ئه‌وه تۆ ناتوانیت، چونکه به‌ڕاستی خوا ڕێنموونی که‌سێك ناکات که خه‌ڵك گومڕا بکات، ئه‌وانه (له قیامه‌تدا) هیچ جۆره پشتیوانێکیان نیه",
    "puxt": "هه‌ر چه‌ند زۆر سووربی له‌سه‌ر ڕێنموونی ئه‌وانه‌ (بێ سووده‌) چونکه‌ به‌ڕاستی خوا ڕێنموونی که‌سێك ناکات که‌ (بیه‌وێ) گومڕای بکات هیچ پشتیوانێکیشیان نی یه‌." 
  },
  {
    "number": 38,
    "text": "وَأَقْسَمُوا۟ بِٱللَّهِ جَهْدَ أَيْمَٰنِهِمْ لَا يَبْعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُ بَلَىٰ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "And they swear by Allah their strongest oaths [that] Allah will not resurrect one who dies. But yes - [it is] a true promise [binding] upon Him, but most of the people do not know.",
    "asan": "بێ باوه‌ڕان سوێندیان ده‌خواردو جه‌ختیان له‌سه‌ر سوێنده‌که‌یان ده‌کردو ده‌یانوت: ئه‌وه‌ی بمرێت خوا زیندووی ناکاته‌وه‌! نه‌خێر، زیندووی ده‌کاته‌وه‌، ئه‌وه به‌ڵێنێکی ڕاست و دروستی خوایه و لێی پاشگه‌ز نابێته‌وه‌، به‌ڵام زۆربه‌ی خه‌ڵکی ئه‌م ڕاستیه نازانن و بڕوای پێناکه‌ن",
    "puxt": "وه‌ ئه‌وانه‌ زۆر توند سوێندیان ده‌خوارد به‌ خوا (ده‌یان وت) هه‌ر که‌س بمرێ خوا زیندووی ناکاته‌وه‌ به‌ڵێ (زیندووی ده‌کاته‌وه‌) به‌ڵێنێکی هه‌ق و ڕاستی خوایه‌ به‌ڵام زۆربه‌ی خه‌ڵکی نازانن." 
  },
  {
    "number": 39,
    "text": "لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِى يَخْتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعْلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓا۟ أَنَّهُمْ كَانُوا۟ كَٰذِبِينَ",
    "english": "[It is] so He will make clear to them [the truth of] that wherein they differ and so those who have disbelieved may know that they were liars.",
    "asan": "بێگومان خوا هه‌مووان زیندوو ده‌کاته‌وه تا بۆیان ڕوون بکاته‌وه و بۆیان ده‌ربخات، ئه‌وه‌ی ئه‌وان کێشه‌یان له‌سه‌ری هه‌بوو، بڕوایان پێی نه‌بوو هاته دی، تا ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕ بوون بێگومان ئه‌وان درۆزن بوون",
    "puxt": "بۆ ئه‌وه‌ی ڕوونی بکاته‌وه‌ بۆ خه‌ڵکی ئه‌وه‌ی تیایدا جیاوازن وه‌ تا ئه‌وانه‌ش که‌ بێ باوه‌ڕ بوون بزانن که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان درۆزن بوون." 
  },
  {
    "number": 40,
    "text": "إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَىْءٍ إِذَآ أَرَدْنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ",
    "english": "Indeed, Our word to a thing when We intend it is but that We say to it, \"Be,\" and it is.",
    "asan": "به‌ڕاستی کاتێك زیندوو کردنه‌وه‌و به‌دیهێنانی هه‌ر شتێکمان بوێت، ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ی ده‌وێت پێی بڵێین ببه! ده‌ستبه‌جێ ئه‌ویش ده‌بێت",
    "puxt": "بێگومان وته‌ی ئێمه‌ بۆ هه‌ر کارێك کاتێ بمانه‌وێ (ئه‌مه‌یه‌) که‌ پێ ی ده‌ڵێین ببه‌ ئه‌ویش یه‌کسه‌ر ده‌بێت." 
  },
  {
    "number": 41,
    "text": "وَٱلَّذِينَ هَاجَرُوا۟ فِى ٱللَّهِ مِنۢ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا۟ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِى ٱلدُّنْيَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ ٱلْءَاخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا۟ يَعْلَمُونَ",
    "english": "And those who emigrated for [the cause of] Allah after they had been wronged - We will surely settle them in this world in a good place; but the reward of the Hereafter is greater, if only they could know.",
    "asan": "ئه‌و که‌سانه‌ی له‌به‌ر خواو بۆ خوا کۆچیان کرد (بۆ پاڕاستنی ئیمانه‌که‌یان) دوای ئه‌وه‌ی که سته‌میان لێکرابوو، ئه‌وه هه‌ر له دنیادا به‌چاکی و ڕێزه‌وه نیشته‌جێیان ده‌که‌ین، بێگومان پاداشتی ئه‌و جیهان گه‌وره‌ترو فراوانتره بۆیان، ئه‌گه‌ر ده‌یانزانی",
    "puxt": " " 
  },
  {
    "number": 42,
    "text": "ٱلَّذِينَ صَبَرُوا۟ وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ",
    "english": "[They are] those who endured patiently and upon their Lord relied.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ش ئه‌وانه‌ن که به ئارام و خۆگر بوون و پشت به په‌روه‌ردگاریان ده‌به‌ستن",
    "puxt": "وه‌ ئه‌وانه‌ی له‌ ڕێ ی خوادا کۆچیان کرد دوای ئه‌وه‌ی سته‌میان لێ کرا بێگومان له‌ دنیادا نیشته‌جێ یان ده‌که‌ین زۆر به‌ چاکی وه‌ به‌ڕاستی پاداشتی ڕۆژی دوایی گه‌وره‌تره‌ ئه‌گه‌ر بیان زانیایه‌." 
  },
  {
    "number": 43,
    "text": "وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِىٓ إِلَيْهِمْ فَسْـَٔلُوٓا۟ أَهْلَ ٱلذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ",
    "english": "And We sent not before you except men to whom We revealed [Our message]. So ask the people of the message if you do not know.",
    "asan": "ئێمه‌ش پێش تۆ جگه له پیاوانی (ڕاستگۆو چاك و پاك نه‌بێت) که‌سی ترمان ڕه‌وانه نه‌کردووه و وه‌حیمان بۆ نه‌ناردووه‌، ئه‌گه‌ر هه‌ر بڕوا ناکه‌ن و نایزانن ده ئێوه له شاره‌زایان بپرسن؟ (که ڕه‌وانه کراوانی ئێمه پیاوانێکی ناسراو بوون له‌ناو قه‌ومه‌کانیاندا)",
    "puxt": "وه‌ ڕه‌وانه‌مان نه‌کردووه‌ له‌ پێش تۆ بێجگه‌ له‌ پیاوانێ که‌ نیگامان بۆ ناردوون ده‌ی پرسیار بکه‌ن له‌زانایان ئه‌گه‌ر ئێوه‌ نازانن." 
  },
  {
    "number": 44,
    "text": "بِٱلْبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِ وَأَنزَلْنَآ إِلَيْكَ ٱلذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ",
    "english": "[We sent them] with clear proofs and written ordinances. And We revealed to you the message that you may make clear to the people what was sent down to them and that they might give thought.",
    "asan": "ئێمه ئه‌وانمان ڕه‌وانه کردووه هاوڕێ له‌گه‌ڵ به‌ڵگه‌و نیشانه‌و (موعجیزه‌) ی زۆرو کتێبی ئاسمانیداو ئێمه قورئانمان بۆ تۆ دابه‌زاند، تا بۆ خه‌ڵکی ئه‌وه ڕوون بکه‌یته‌وه که بۆیان هێنراوه‌ته خواره‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی بیرێك بکه‌نه‌وه‌و تێفکرن",
    "puxt": "له‌گه‌ڵ چه‌ندین به‌ڵگه‌ و په‌ڕاوی ئاسمانی و قورئانیشمان بۆ تۆ نارد بۆ ئه‌وه‌ی ڕوونی بکه‌یته‌وه‌ بۆ خه‌ڵکی ئه‌وه‌ی بۆیان نێردراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ به‌ڵکو بیر بکه‌نه‌وه‌ و تێ بگه‌ن." 
  },
  {
    "number": 45,
    "text": "أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُوا۟ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخْسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ ٱلْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ",
    "english": "Then, do those who have planned evil deeds feel secure that Allah will not cause the earth to swallow them or that the punishment will not come upon them from where they do not perceive?",
    "asan": "جا ئایا ئه‌وانه‌ی که چه‌نده‌ها پیلان و نه‌خشه‌ی خراپیان کێشاوه دڵنیان له‌وه‌ی که خوا نایانبات به ناخی زه‌ویدا، یاخود له لایه‌که‌وه سزاو تۆڵه‌یان بۆ بێت که هه‌ر هه‌ستی پێنه‌که‌ن؟",
    "puxt": "ده‌ی ئایا ئه‌وانه‌ی که‌ پیلان و خراپه‌یان کردووه‌ بێ باکن و ناترسن له‌وه‌ی که‌ خوا بیان بات باناخی زه‌ویدا یان سزایان بۆ بێت له‌ شوێنێکه‌وه‌ که‌ هه‌ستی پێ ناکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 46,
    "text": "أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِى تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُم بِمُعْجِزِينَ",
    "english": "Or that He would not seize them during their [usual] activity, and they could not cause failure?",
    "asan": "یاخود له کاتی هاتوچۆو سه‌رگه‌رم بوونیان به کاروباره‌وه له ناویان ببات، ئه‌وانیش ده‌سته‌وسانکه‌ری خوانین؟",
    "puxt": "یان (سزا) بیان گرێ له‌ کاتی گه‌ڕان و هاتوچۆدا ئیتر ناتوانن خۆیان قوتارکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 47,
    "text": "أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلَىٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "Or that He would not seize them gradually [in a state of dread]? But indeed, your Lord is Kind and Merciful.",
    "asan": "یاخود (په‌روه‌ردگار به‌توانایه‌) له کاتی ترس و ناخۆشی و بیمدا.. بیانگرێت و له ناویان به‌رێت، به‌ڵام (مۆڵه‌ت ده‌دات تا به‌ڵکو ڕووبکه‌نه ئیمان) چونکه به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارتان به‌سۆزو میهره‌بانه",
    "puxt": "یان له‌ کاتێکدا ده‌ترسن (له‌ سزادان) له‌ ناویان ده‌بات بێگومان په‌ر‌وه‌ردگارتان دڵسۆز و میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 48,
    "text": "أَوَلَمْ يَرَوْا۟ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَىْءٍ يَتَفَيَّؤُا۟ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلْيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدًا لِّلَّهِ وَهُمْ دَٰخِرُونَ",
    "english": "Have they not considered what things Allah has created? Their shadows incline to the right and to the left, prostrating to Allah, while they are humble.",
    "asan": "ئایا ئه‌وه نه‌یانڕوانیوه‌ته ئه‌و شته بێ شومارانه‌ی که خوا دروستی کردووه‌؟ که سێبه‌ره‌که‌ی به‌لای ڕاست و به‌لای چه‌پیانه‌وه ده‌سوڕێته‌وه‌، له کاتێکدا هه‌موویان ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردان بۆ په‌روه‌ردگار، له حاڵێکیشدا خاوه‌ن سێبه‌ره‌کان ملکه‌چ و زه‌لیلی ویستی خواین",
    "puxt": "ئایا ئه‌وانه‌ نابینن و سه‌رنج ناده‌ن که‌ هه‌رچی خوا دروستی کردووه‌ سێبه‌ره‌کانیان ده‌گۆڕێت به‌لای ڕاست و چه‌پیاندا به‌ مل که‌چیه‌وه‌ سوژده‌ بۆ خوا ده‌به‌ن." 
  },
  {
    "number": 49,
    "text": "وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ مِن دَآبَّةٍ وَٱلْمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ",
    "english": "And to Allah prostrates whatever is in the heavens and whatever is on the earth of creatures, and the angels [as well], and they are not arrogant.",
    "asan": "هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له زه‌ویدا هه‌یه سوژده ده‌به‌ن بۆ خوای به‌دیهێنه‌ریان، هه‌روه‌ها هه‌موو زینده‌وه‌ران، فریشته‌کانیش به تایبه‌ت سوژده ده‌به‌ن بۆ خواو خۆ به‌گه‌وره نازانن له هیچ فه‌رمانێکی خوا لاناده‌ن",
    "puxt": "هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و هه‌رچی وا له‌زه‌ویدایه‌ هه‌ر بۆ خوا سوژده‌ ده‌به‌ن له‌گیانله‌به‌ران و فریشته‌کان له‌هه‌مان کاتدا خۆشیان به‌گه‌وره‌ دانانێن." 
  },
  {
    "number": 50,
    "text": "يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ",
    "english": "They fear their Lord above them, and they do what they are commanded.",
    "asan": "(جگه له‌وه‌ش) ئه‌و فریشتانه له په‌روه‌ردگاریان ده‌ترسن که فه‌رمانڕه‌وایه به‌سه‌ریانه‌وه‌، هه‌رچی فه‌رمانێکمان پێ بدرێت به‌چاکی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن",
    "puxt": "له‌ په‌روه‌ردگاریان ده‌ترسن که‌ له‌ لای سه‌رویانه‌وه‌یه‌ و هه‌ر فه‌رمانێکیان پێ بکرێ ده‌یکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 51,
    "text": "وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓا۟ إِلَٰهَيْنِ ٱثْنَيْنِ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٌ وَٰحِدٌ فَإِيَّٰىَ فَٱرْهَبُونِ",
    "english": "And Allah has said, \"Do not take for yourselves two deities. He is but one God, so fear only Me.\"",
    "asan": "خوا فه‌رموویه‌تی: هه‌رگیز نه‌که‌ن دوو دانه خوا بۆ خۆتان بڕیار بده‌ن، چونکه ئه‌و خوایه‌ی که پێویسته ئێوه بیپه‌رستن بێگومان خوایه‌کی تاك و ته‌نهایه‌، که‌وابوو بیم و ترستان با هه‌ر له من بێت",
    "puxt": "خوا فه‌رمووی دوو په‌رستراو بۆ خۆتان دامه‌نێن بێگومان په‌رستراو (ی ئێوه‌) ته‌نها یه‌کێکه‌ که‌واته‌ هه‌ر له‌ من بترسن." 
  },
  {
    "number": 52,
    "text": "وَلَهُۥ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَلَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًا أَفَغَيْرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ",
    "english": "And to Him belongs whatever is in the heavens and the earth, and to Him is [due] worship constantly. Then is it other than Allah that you fear?",
    "asan": "هه‌رچی له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه هه‌ر ئه‌و زاته خاوه‌نیانه‌، هه‌میشه‌و به‌رده‌وام هه‌ر ئه‌و زاته‌یه که شایسته‌ی ئه‌وه بێت ئاین و به‌رنامه‌و فه‌رمانڕه‌وایی له‌و وه‌ربگیرێت و ملکه‌چی هه‌ر بۆ ئه‌و بکرێت، ئایا ڕه‌وایه بێجگه له خوا له که‌سی تر بپه‌رستن و حسابی بۆ بکه‌ن؟",
    "puxt": "وه‌ ته‌نها موڵکی خوایه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئاسمانه‌کان و له‌ زه‌ویدایه‌ وه‌ گوێڕایه‌ڵی به‌رده‌وام هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ ده‌ی ئایا له‌ غه‌یری خوا ده‌ترسن؟." 
  },
  {
    "number": 53,
    "text": "وَمَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ ٱللَّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْـَٔرُونَ",
    "english": "And whatever you have of favor - it is from Allah. Then when adversity touches you, to Him you cry for help.",
    "asan": "هه‌رچی نازو نیعمه‌تێکتان هه‌یه هه‌مووی به‌هره‌و به‌خششی خوایه‌، پاشان کاتێك ناخۆشی و به‌ڵایه‌کتان بۆ پێشهات، ئه‌وه هاناو هاوارو په‌نا هه‌ر بۆ لای ئه‌و ده‌به‌ن و هه‌ر له‌و زاته ده‌پاڕێنه‌وه",
    "puxt": "وه‌ هه‌ر چاکه‌ و به‌هره‌یه‌کتان هه‌بێ ئه‌وه‌ هه‌مووی له‌ خواوه‌یه‌ پاشان کاتێ دووچاری زیان و ناڕه‌حه‌تیه‌ك ببن ئه‌وه‌ په‌ناو هاوار هه‌ر بۆ لای ئه‌و ده‌به‌ن." 
  },
  {
    "number": 54,
    "text": "ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنكُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ",
    "english": "Then when He removes the adversity from you, at once a party of you associates others with their Lord",
    "asan": "له‌وه‌ودوا کاتێك به‌ڵاو ناخۆشی له‌سه‌ر لابردن، ده‌ستبه‌جێ ده‌سته‌یه‌ك له ئێوه هاوه‌ڵ و شه‌ریك بۆ په‌روه‌ردگاریان بڕیار ده‌ده‌ن",
    "puxt": "له‌ پاشان کاتێ ناڕه‌حه‌تیه‌که‌ی له‌سه‌ر لابردن کوت و پڕ ده‌سته‌یه‌ك له‌ ئێوه‌ هاوبه‌ش بڕیار ده‌ده‌ن بۆ په‌روه‌ردگاریان." 
  },
  {
    "number": 55,
    "text": "لِيَكْفُرُوا۟ بِمَآ ءَاتَيْنَٰهُمْ فَتَمَتَّعُوا۟ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ",
    "english": "So they will deny what We have given them. Then enjoy yourselves, for you are going to know.",
    "asan": "(وازیان لێ بهێنه‌) با ناشوکرو سوپاس ناپه‌رێز بن له به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌موو به‌خشش و نازو نیعمه‌تانه‌وه که پێمان به‌خشیوون، با جارێ ڕابوێرن ئینجا له ئاینده‌دا ده‌زانن چیتان به‌سه‌ر دێت",
    "puxt": "با سپڵه‌ بن به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی پێمان به‌خشین وه‌ (له‌ دنیادا) ڕابوێرن جا له‌مه‌ودوا ده‌زانن چیتان لێ ده‌که‌ین." 
  },
  {
    "number": 56,
    "text": "وَيَجْعَلُونَ لِمَا لَا يَعْلَمُونَ نَصِيبًا مِّمَّا رَزَقْنَٰهُمْ تَٱللَّهِ لَتُسْـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَفْتَرُونَ",
    "english": "And they assign to what they do not know a portion of that which We have provided them. By Allah, you will surely be questioned about what you used to invent.",
    "asan": "خوا نه‌ناسان، هه‌ندێك له‌و شتانه‌ی که ئێمه پێمان به‌خشیوون، داده‌نێن و بڕیار ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وانه‌ی که نه‌زان و نه‌فام و بێ ده‌سه‌ڵاتن (که بته‌کانن)، سوێند به خوا بێگومان پرسیارتان لێده‌کرێت ده‌رباره‌ی هه‌موو ئه‌و درۆو پڕو پاگه‌نده‌یه‌ی که هه‌ڵتان ده‌به‌ست",
    "puxt": "وه‌ (بت په‌رستان) بۆ ئه‌و (بت) انه‌ی که‌ هیچ نازانن داده‌نێن به‌شێك له‌وه‌ی که‌ ئێمه‌ پێمان به‌خشیوون سوێند به‌خوا پرسیارتان لێ ده‌کرێ له‌سه‌ر ئه‌و درۆو بوختانه‌ی که‌ هه‌ڵتان ده‌به‌ست." 
  },
  {
    "number": 57,
    "text": "وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ ٱلْبَنَٰتِ سُبْحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشْتَهُونَ",
    "english": "And they attribute to Allah daughters - exalted is He - and for them is what they desire.",
    "asan": "ئه‌و نه‌فامانه کچان ده‌ده‌نه پاڵ خوا (گوایه فریشته‌کان کچی خوان)، پاکی و بێگه‌ردی شایسته‌ی ئه‌و زاته‌یه هیچ پێویستیه‌کی به کچ و کوڕ نیه له کاتێکدا بۆ خۆیان حه‌ز به‌چی ده‌که‌ن ئه‌وه بۆ خۆیان داده‌نێن",
    "puxt": "ئه‌و (بت په‌رستانه‌) کچان بۆ خوا داده‌نێن پاك و بێگه‌ردی بۆ خواو بۆ خۆشیان چییان پێ خۆشه‌ دایده‌نێن." 
  },
  {
    "number": 58,
    "text": "وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلْأُنثَىٰ ظَلَّ وَجْهُهُۥ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ",
    "english": "And when one of them is informed of [the birth of] a female, his face becomes dark, and he suppresses grief.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر مژده‌ی بوونی کچ بدرێت به یه‌کێك له‌و نه‌فامانه‌، ڕووی گرژو تاڵ ده‌بێت و ڕه‌ش داده‌گیرسێت و سینه‌ی پڕ ده‌بێت له خه‌م و په‌ژاره",
    "puxt": "هه‌رکاتێ یه‌کێ له‌وانه‌ مزگێنی کچی پێ بدرێ ڕوی ڕه‌ش دائه‌گه‌ڕێ و بۆ خۆی پیش ده‌خواته‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 59,
    "text": "يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلْقَوْمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓ أَيُمْسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُۥ فِى ٱلتُّرَابِ أَلَا سَآءَ مَا يَحْكُمُونَ",
    "english": "He hides himself from the people because of the ill of which he has been informed. Should he keep it in humiliation or bury it in the ground? Unquestionably, evil is what they decide.",
    "asan": "له داخ و خه‌فه‌تی ئه‌و مژده ناخۆشه‌، خۆی ده‌شارێته‌وه له خه‌ڵکی و به‌ته‌نها (بیر ده‌کاته‌وه‌): ئایا بیهێڵێته‌وه به زه‌لیلی و سووکی و بێ نرخی، یاخود زینده به‌چاڵی بکات و بیخاته توێی خاکه‌وه‌، ئاگاداربن؟! ئای که چه‌نده خراپه ئه‌و بڕیاره‌ی که ده‌یده‌ن!! (وه‌چه‌و نه‌وه‌ی خۆیان زینده به‌چاڵ ده‌که‌ن)",
    "puxt": "خۆی ده‌شارێته‌وه‌ له‌ خه‌ڵکی له‌به‌ر ئه‌و مژده‌ خراپه‌ی پێ ی دراوه‌ ئایا بیهێڵێته‌وه‌ به‌سه‌ر شۆڕ (ی به‌خێوی بکات) یان زینده‌ به‌چاڵی کات بێدار بن ئای چه‌ند خراپه‌ ئه‌و بڕیاره‌ی ده‌یده‌ن." 
  },
  {
    "number": 60,
    "text": "لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِٱلْءَاخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوْءِ وَلِلَّهِ ٱلْمَثَلُ ٱلْأَعْلَىٰ وَهُوَ ٱلْعَزِيزُ ٱلْحَكِيمُ",
    "english": "For those who do not believe in the Hereafter is the description of evil; and for Allah is the highest attribute. And He is Exalted in Might, the Wise.",
    "asan": "سیفه‌ت و ناونیشانی ناشرین و نزم و خراپ شایسته‌ی ئه‌وانه‌یه که باوه‌ڕ به قیامه‌ت ناکه‌ن، خوای په‌روه‌ردگاریش خاوه‌نی هه‌موو سیفاتی به‌رزو بڵندو پیرۆزه‌و ئه‌و زاته هه‌ر خۆیشی باڵاده‌ست و دانایه",
    "puxt": "بۆ ئه‌وانه‌یه‌ بڕوایان به‌ڕۆژی دوایی نی یه‌ نموونه‌ی خراپ نموونه‌ی هه‌ره‌ به‌رزیش هه‌ر بۆ خوایه‌ وه‌ هه‌ر ئه‌و (خوا) زاڵی کار دروسته‌." 
  },
  {
    "number": 61,
    "text": "وَلَوْ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلْمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيْهَا مِن دَآبَّةٍ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمْ إِلَىٰٓ أَجَلٍ مُّسَمًّى فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَـْٔخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ",
    "english": "And if Allah were to impose blame on the people for their wrongdoing, He would not have left upon the earth any creature, but He defers them for a specified term. And when their term has come, they will not remain behind an hour, nor will they precede [it].",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر خوا خه‌ڵکی له‌ناو ببات و بیانپێچێته‌وه به‌هۆی سته‌میانه‌وه (ئه‌وه‌نده گوناهو تاوان زۆره‌) زینده‌وه‌ر له‌سه‌ر زه‌ویدا نایه‌ڵێت (یه‌عنی هه‌ر زه‌وی خاپوور ده‌کات به‌هه‌موو گیانله‌به‌رانه‌وه‌، به‌ڵام ئه‌و خوایه ئارامی و خۆگریی بێ سنووره‌) له‌به‌ر ئه‌وه تا کاتێکی دیاری کراو مۆڵه‌تی ئه‌و خه‌ڵکه ده‌دات و دوایان ده‌خات، جا کاتێك کاته دیاری کراوه‌که‌یان هات، نه‌تاوێك دوا ده‌که‌ون، نه‌تاوێك پێشیش ده‌که‌ون (به‌ڵکو له چرکه‌ی دیاری کراوی خۆیدا له‌ناو ده‌برێن)",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر خوا خه‌ڵکی سزا بدایه‌ به‌ هۆی سته‌م (و بێ بڕوایی) یانه‌وه‌ هیچ گیان له‌به‌رێکی له‌سه‌ر (زه‌وی) دا نه‌ده‌هێشت به‌ڵام دوایان ده‌خات تا کاتی دیاری کراو (بۆیان) جا کاتێ کاتی دیاری کراویان هات (ڕۆژی ته‌واو بوو) هیچ کات و ساتێك دوا ناکه‌ون و پێشیش ناکه‌ون." 
  },
  {
    "number": 62,
    "text": "وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ ٱلْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلْحُسْنَىٰ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفْرَطُونَ",
    "english": "And they attribute to Allah that which they dislike, and their tongues assert the lie that they will have the best [from Him]. Assuredly, they will have the Fire, and they will be [therein] neglected.",
    "asan": "خوا نه‌ناسان ئه‌وه‌ی بۆ خۆیان پێیان خۆش نیه‌و نایانه‌وێت بۆ خوای بڕیار ده‌ده‌ن، (گوایه فریشته‌کان کچن و کچی خوایشن) و له کاتێکدا زمانیان باس و خواسی درۆ ده‌کات که بێگومان به‌نیازن له‌و دنیاش به‌هه‌شت و خۆشی بۆ ئه‌وان بێت، شتێکی ڕاسته‌و گومانی تێدانیه ئاگری دۆزه‌خ بۆ ئه‌وانه و به‌ڕاستی به‌په‌له فڕێ ده‌درێنه ناوی و فه‌رامۆش ده‌کرێن",
    "puxt": "وه‌ ئه‌وان شتێ بۆ خوا داده‌نێن که‌ خۆیان حه‌زی لێ ناکه‌ن وه‌ زمانیان به‌درۆ ده‌ڵێ که‌ بێگومان پاداشتی زۆر چاك هه‌ر بۆ ئه‌وانه‌ ڕاسته‌ و گومانی تێدا نی یه‌ (پاداشتی) ئه‌وانه‌ هه‌ر ئاگر (دۆزه‌خ) ه‌ زوو به‌په‌له‌ ده‌برێن بۆ دۆزه‌خ." 
  },
  {
    "number": 63,
    "text": "تَٱللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيْطَٰنُ أَعْمَٰلَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ",
    "english": "By Allah, We did certainly send [messengers] to nations before you, but Satan made their deeds attractive to them. And he is the disbelievers' ally today [as well], and they will have a painful punishment.",
    "asan": "سوێند به خوا پێش تۆ بۆ گه‌ل و قه‌ومه‌کانی تریش پێغه‌مبه‌رانمان ڕه‌وانه کردووه‌، به‌ڵام شه‌یتان کارو کرده‌وه‌ی (نادروست و هه‌ڵه‌یانی) بۆ ڕازاندوونه‌ته‌وه‌، ئه‌مڕۆ له دنیادا هه‌ر ئه‌و پشتیوانیانه و سزای به‌ئێش بۆ ئه‌و جۆره قه‌وم و که‌سه نا له‌بارو ناحاڵیانه ئاماده کراوه",
    "puxt": "سوێند به‌ خوا به‌ ڕاستی پێغه‌مبه‌رانمان له‌ پێش تۆ ناردووه‌ بۆ سه‌ر گه‌لانی زۆر جا شه‌یتان کرده‌وه‌ (ی به‌د) یانی بۆ ڕازاندنه‌وه‌ بۆیه‌ ئه‌مڕۆ (شه‌یتان) پشتیوانیانه‌ وه‌ بۆ ئه‌وانه‌ سزای سه‌ختی به‌ ئازار." 
  },
  {
    "number": 64,
    "text": "وَمَآ أَنزَلْنَا عَلَيْكَ ٱلْكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِى ٱخْتَلَفُوا۟ فِيهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ",
    "english": "And We have not revealed to you the Book, [O Muhammad], except for you to make clear to them that wherein they have differed and as guidance and mercy for a people who believe.",
    "asan": "ئێمه ئه‌م قورئانه‌مانه‌مان دانه‌به‌زاندووه‌ته سه‌ر تۆ ته‌نها بۆ ئه‌وه نه‌بێت که هه‌رچی ئه‌و خه‌ڵکه کێشه‌ی له‌سه‌ر هه‌یه (له بابه‌ته‌کانی دنیاو دین) بۆیان ڕوون بکه‌ینه‌وه و بیکه‌ینه هۆی هیدایه‌ت و ڕه‌حمه‌تیش بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی که ئیمان و باوه‌ڕ ده‌هێنن",
    "puxt": "وه‌ ئێمه‌ قورئانمان نه‌ناردۆته خواره‌وه‌ بۆت مه‌گه‌ر بۆ ئه‌وه‌ی ڕوونی بکه‌یته‌وه‌ بۆ خه‌ڵکی ئه‌وه‌ی که‌ تیایدا جیاواز بوون وه‌ تا ڕێنموونی و میهره‌بانیش بێت بۆ که‌سانێ که‌ باوه‌ڕ دێنن.‌" 
  },
  {
    "number": 65,
    "text": "وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءً فَأَحْيَا بِهِ ٱلْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَآ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ",
    "english": "And Allah has sent down rain from the sky and given life thereby to the earth after its lifelessness. Indeed in that is a sign for a people who listen.",
    "asan": "هه‌ر خوا بارانی له ئاسمانه‌وه باراندووه‌و زه‌وی پێ زیندوو کردۆته‌وه دوای ئه‌وه‌ی که مردبوو، به‌ڕاستی ئا له‌و دیارده‌یه‌دا نیشانه و به‌ڵگه‌ی ته‌واو هه‌یه بۆ که‌سانێك که گوێ بۆ ڕاستی ده‌گرن",
    "puxt": "وه‌ خوا له‌ ئاسمانه‌وه‌ بارانی باراندووه‌ جا به‌و (بارانه‌) زه‌وی زیندوو کرده‌وه‌ دوا ئه‌وه‌ی که‌ مرد بوو به‌ڕاستی له‌مه‌دا نیشانه‌ و به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوونه‌ بۆ که‌سانێك که‌ (ڕاستی) ده‌بیستن." 
  },
  {
    "number": 66,
    "text": "وَإِنَّ لَكُمْ فِى ٱلْأَنْعَٰمِ لَعِبْرَةً نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِى بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئِغًا لِّلشَّٰرِبِينَ",
    "english": "And indeed, for you in grazing livestock is a lesson. We give you drink from what is in their bellies - between excretion and blood - pure milk, palatable to drinkers.",
    "asan": "به‌ڕاستی له بوونی ماڵات و (زینده‌وه‌رانی جۆراو جۆردا) په‌ندو ئامۆژگاری هه‌یه بۆتان و جێگه‌ی سه‌رنج و تێڕامانه‌، له نێوان ئه‌و شتانه‌ی که له سکیاندا هه‌یه‌، له گژو گیای هه‌رس کراوو خوێندا، شیرێکی پاك و بێگه‌ردو خۆش و به‌تام و گه‌وارا به‌رهه‌م ده‌هێنین بۆ ئه‌وانه‌ی ده‌یخۆنه‌وه",
    "puxt": "وه‌ به‌ڕاستی له‌ ئاژه‌ڵ و ماڵاتیشدا بۆ ئێوه‌ په‌ند وه‌رگرتن هه‌یه‌ له‌وه‌ی له‌ناو سکی دایه‌ به‌ ئێوه‌ی ده‌نۆشین له‌نێوان سروان و خوێندا شیرێکی پاکی بێ خه‌وشی ڕه‌وان بۆ نۆشه‌رانی." 
  },
  {
    "number": 67,
    "text": "وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلْأَعْنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ",
    "english": "And from the fruits of the palm trees and grapevines you take intoxicant and good provision. Indeed in that is a sign for a people who reason.",
    "asan": "له به‌روبوومه‌کانی دار خورما و ڕه‌زی ترێکانیش (هه‌ندێ جار) شتی سه‌رخۆشکه‌ر دروست ده‌که‌ن، (گه‌لێ جاریش) به‌رهه‌می چاك و به‌سوود (وه‌کو دۆشاوو مێوژو شه‌ربه‌ت،.. هتد)، به‌ڕاستی ئاله‌وه‌شدا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ئاشکرا هه‌یه بۆ که‌سانێك عه‌قڵ و ژیری خۆیان ده‌خه‌نه‌کار، (تا بیر بکه‌نه‌وه چۆن له‌م دارو دره‌خته ڕه‌ق و ته‌قانه ئه‌م به‌رهه‌مانه دروست ده‌بێت، چ کارخانه‌یه‌ك له ناوکی خورماو ترێ و میوه جۆراو جۆره‌کاندا حه‌شاردراوه تا له بارودۆخی خۆیدا بکه‌وێته کارو خزمه‌ت به ئاده‌میزاد بکات... هتد)",
    "puxt": "وه‌ له‌ به‌رو بوومه‌کانی دار خورما و ڕه‌زه‌کانیش (خواردنه‌وه‌ی) سه‌ر خۆشکه‌ری لێ دروست ده‌که‌ن وه‌ ڕۆزی و بژێوی پاك و چاکیشی (لێ دروست ده‌که‌ن وه‌ك مێوژ و دۆشاو) به‌ڕاستی له‌وه‌دا نیشانه‌ هه‌یه‌ بۆ که‌سانێك که‌ تێده‌گه‌ن." 
  },
  {
    "number": 68,
    "text": "وَأَوْحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحْلِ أَنِ ٱتَّخِذِى مِنَ ٱلْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ",
    "english": "And your Lord inspired to the bee, \"Take for yourself among the mountains, houses, and among the trees and [in] that which they construct.",
    "asan": "په‌روه‌ردگاری تۆ (ئه‌ی ئینسان) نیگاو ئیلهامی کردووه بۆ هه‌نگ که جێگه بۆ خۆی ساز بکات له کون و که‌لێنی چیاکاندا، هه‌روه‌ها له که‌له‌به‌ری دره‌خته‌کان و له‌و شوێنانه‌ش که ئاده‌میزاد بۆی ئاماده ده‌کات",
    "puxt": "وه‌ په‌روه‌ردگارت سرووش (ئیلهامی) کرد بۆ هه‌نگ که‌ له‌ چیاکاندا خانوو (بۆ خۆت) ساز بده‌ و له‌ (کونی) دارو دره‌خته‌کان له‌و (شوێن) انه‌ی که‌ خه‌ڵکی دروستی ده‌که‌ن بۆی." 
  },
  {
    "number": 69,
    "text": "ثُمَّ كُلِى مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسْلُكِى سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاسِ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ",
    "english": "Then eat from all the fruits and follow the ways of your Lord laid down [for you].\" There emerges from their bellies a drink, varying in colors, in which there is healing for people. Indeed in that is a sign for a people who give thought.",
    "asan": "له‌وه‌ودوا (فێرمان کردووه که‌) له هه‌موو به‌رو بووم و (شیله‌ی گوڵان و شتی به‌سوود) بخوات و پێمان ڕاگه‌یاندووه‌: ئه‌و نه‌خشانه‌ی که په‌روه‌ردگارت بۆی کێشاویت به ملکه‌چیه‌وه ئه‌نجامی بده‌، (له دروست کردنی شانه‌و مژینی شیله‌و دروستکردنی هه‌نگوین و پووره‌دان به‌ده‌وری شازداو به‌خێوکردنی گه‌راکان... هتد)، جا له‌ناو سکی ئه‌و هه‌نگانه‌وه شله‌یه‌کی ڕه‌نگ جیاواز دێته ده‌ره‌وه که شیفای تیادایه بۆ (زۆر نه‌خۆشی) خه‌ڵکی (سه‌ره‌ڕای تامی شیرین و خۆشی)، به‌ڕاستی ئاله‌مه‌شدا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی به‌هێز هه‌یه بۆ که‌سانێك بیر بکه‌نه‌وه (سه‌رنج بده‌ن له هه‌نگ و شانه‌کانی له فڕین و هاتووچۆی، له هه‌نگوین و تام و بۆن و ڕه‌نگی، له‌..، له‌.. هتد)",
    "puxt": "پاشان له‌ هه‌موو به‌رو بوومێك بمژه‌ ئه‌وسا ئه‌و ڕێگایانه‌ی په‌روه‌ردگارت بگره‌ به‌ر به‌ ملکه‌چی له‌ سکی ئه‌و (هه‌نگانه‌وه‌) دێته‌ ده‌ر خواردنه‌وه‌یه‌ك که‌ ڕه‌نگه‌کانی جیاوازه‌ که‌ شیفای تێدایه‌ بۆ خه‌ڵکی بێگومان له‌وه‌دا نیشانه‌ی گه‌وره‌ هه‌یه‌ بۆ که‌سانێك که‌ بیر ده‌که‌نه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 70,
    "text": "وَٱللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمْ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرْذَلِ ٱلْعُمُرِ لِكَىْ لَا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْـًٔا إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ",
    "english": "And Allah created you; then He will take you in death. And among you is he who is reversed to the most decrepit [old] age so that he will not know, after [having had] knowledge, a thing. Indeed, Allah is Knowing and Competent.",
    "asan": "(خه‌ڵکینه‌) به‌ڕاستی هه‌ر خوا دروستی کردوون و پاشان هه‌ر ئه‌ویش ده‌تانمرێنێت، هه‌تا ته‌مه‌نی درێژ ده‌بێت و ده‌برێته‌وه بۆ لاوازترین ته‌مه‌ن (که‌نه‌فه‌تی و که‌فته‌کاری) تاوه‌کو ده‌گاته ڕاده‌یه‌ك که دوای ئه‌و هه‌موو زانستی و زانیاری و تێگه‌یشتنه‌ی که هه‌ی بوو، هه‌موو شتێکی له‌بیر ده‌چێته‌وه و هیچ نازانێت، به‌ڕاستی هه‌ر خوا زاناو به‌ده‌سه‌ڵاته",
    "puxt": "بێگومان خوا ئێوه‌ی دروست کردووه‌و پاشان ده‌تان مرێنێ وه‌ هه‌ندێ له‌ ئێوه‌ (زۆر پیر ده‌بێ تا) ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ لاواز ترینی ته‌مه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی له‌پاش زانین هیچ شتێ نه‌زانێ (هه‌موو شتێکی له‌بیر بچێته‌وه‌) به‌ڕاستی خوا زانای به‌توانایه‌." 
  },
  {
    "number": 71,
    "text": "وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ فِى ٱلرِّزْقِ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُوا۟ بِرَآدِّى رِزْقِهِمْ عَلَىٰ مَا مَلَكَتْ أَيْمَٰنُهُمْ فَهُمْ فِيهِ سَوَآءٌ أَفَبِنِعْمَةِ ٱللَّهِ يَجْحَدُونَ",
    "english": "And Allah has favored some of you over others in provision. But those who were favored would not hand over their provision to those whom their right hands possess so they would be equal to them therein. Then is it the favor of Allah they reject?",
    "asan": "خوا له‌به‌خشینی ڕزق و ڕۆزیدا به‌شی هه‌ندێکتانی زۆرترداوه له هه‌ندێکی ترتان (بۆ تاقیکردنه‌وه‌تان)، جا ئه‌وانه‌ی که ڕزق و ڕۆزی زیاتریان پێدراوه ئاماده‌نین که به‌نده‌کانیان و به‌رده‌سته‌کانیان بهێننه ڕیزی خۆیان و بیانکه‌نه شه‌ریك (له خانوو به‌ره‌و ماڵ و سامانیاندا)، ئینجا ئه‌وانیش یه‌کسان بن تیایدا (ئێوه له ژیانی دنیای خۆتاندا کاری وا ناکه‌ن و به‌ڕه‌وای نازانن، ئیتر چۆن بۆ خوای گه‌وره‌، به‌ڕه‌وای ده‌زانن که به‌نده‌کانی ببنه شه‌ریکی و یاسادانه‌ر) جا ئایا ئه‌وانه ئینکاری نازو نیعمه‌ته‌کانی خوا ده‌که‌ن؟",
    "puxt": "وه‌ خوا باوی هه‌ندێکتانی داوه‌ به‌سه‌ر هه‌ندێکتاندا له‌ (پێدانی) ڕۆزی دا جا ئه‌وانه‌ی که‌ باودراون ڕۆزیه‌که‌یان ناگێڕنه‌وه‌ (و به‌شی ناکه‌ن) به‌سه‌ر به‌نده‌کانیاندا تا به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ ئه‌وان (به‌نده‌کان و) ئه‌مان یه‌کسان بن تێیدا ده‌ی ئایا ئه‌وانه‌ ئینکاری چاکه‌و نیعمه‌ته‌کانی خوا ده‌که‌ن." 
  },
  {
    "number": 72,
    "text": "وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَٰجًا وَجَعَلَ لَكُم مِّنْ أَزْوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ أَفَبِٱلْبَٰطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ ٱللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ",
    "english": "And Allah has made for you from yourselves mates and has made for you from your mates sons and grandchildren and has provided for you from the good things. Then in falsehood do they believe and in the favor of Allah they disbelieve?",
    "asan": "خوا هه‌ر له خۆتان هاوسه‌رانی بۆ فه‌راهه‌م هێناون، هه‌ر له ڕێگه‌ی هاوسه‌رانتانه‌وه کوڕو کوڕه‌زای پێبه‌خشیوون و له هه‌موو ڕزق و ڕۆزیه‌کی چاك و پاك و به‌سوود به‌هره‌وه‌ری کردوون، (له‌گه‌ڵ ئه‌و ڕاستیانه‌دا) ئایا ئه‌وانه هه‌ر بڕوا به‌شتی پووچ و ناحه‌قی ده‌که‌ن و له به‌رامبه‌ر نازو نیعمه‌ته‌کانی خواوه ئه‌وانه هه‌ر ناشوکرو سوپاس ناپه‌زێری و بێ باوه‌ڕ ده‌بن؟",
    "puxt": "وه‌ خوا له‌ ڕه‌گه‌زی خۆتان هاوسه‌ری بۆ به‌دی هێناون وه‌ له‌ ژن و هاوسه‌ره‌کانتان کوڕو نه‌وه‌ی بۆ فه‌راهه‌م هێناون وه‌ ڕزق و ڕۆزی پاك و خۆشی پێداوون ده‌ی ئایا ئه‌وان هه‌ر به‌ به‌تاڵ باوه‌ڕ دێنن وه‌ به‌ چاکه‌و نیعمه‌تانی سپڵه‌ن (باوه‌ڕ) ناهێنن." 
  },
  {
    "number": 73,
    "text": "وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ شَيْـًٔا وَلَا يَسْتَطِيعُونَ",
    "english": "And they worship besides Allah that which does not possess for them [the power of] provision from the heavens and the earth at all, and [in fact], they are unable.",
    "asan": "ئه‌و (خه‌ڵکه سه‌رگه‌ردانه‌) شتێك ده‌په‌رستن له جیاتی خوا، که هیچ جۆره ڕزق و ڕۆزیه‌کی ئه‌وانی به‌ده‌ست نیه له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا، ناشتوانن هیچ به‌ده‌ست بن",
    "puxt": "ئه‌وان له‌ جیاتی خوا شتانێ ده‌په‌رستن که‌ خاوه‌نی هیچ ڕزق و ڕۆزیه‌کی ئه‌وان نین نه‌ له‌ ئاسمانه‌کان و نه‌ له‌ زه‌ویدا و ناشتوانن (ڕۆزیان) بده‌ن." 
  },
  {
    "number": 74,
    "text": "فَلَا تَضْرِبُوا۟ لِلَّهِ ٱلْأَمْثَالَ إِنَّ ٱللَّهَ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ",
    "english": "So do not assert similarities to Allah. Indeed, Allah knows and you do not know.",
    "asan": "که‌وابوو ئێوه ئه‌ی خوا نه‌ناسان نموونه مه‌هێننه‌وه بۆ خواو به‌راوردی هه‌ڵه مه‌که‌ن (ده‌یانوت پیاوانی پاشا خزمه‌تکاریان هه‌یه‌، پیاوانی پاشاش خزمه‌تکاری پاشان!!)، چونکه خوا خۆی هه‌موو شتێك چاك ده‌زانێت، به‌ڵام ئێوه نه‌زان و نه‌فامن",
    "puxt": "که‌واته‌ وێنه‌ بۆ خوا مه‌هێننه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا ده‌زانێ و ئێوه‌ نازانن." 
  },
  {
    "number": 75,
    "text": "ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبْدًا مَّمْلُوكًا لَّا يَقْدِرُ عَلَىٰ شَىْءٍ وَمَن رَّزَقْنَٰهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُۥنَ ٱلْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "Allah presents an example: a slave [who is] owned and unable to do a thing and he to whom We have provided from Us good provision, so he spends from it secretly and publicly. Can they be equal? Praise to Allah! But most of them do not know.",
    "asan": "خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه به که‌سێکی به‌نده که بێ ده‌سه‌ڵاته‌و هیچ شتێکی نیه‌، له به‌رامبه‌ر ئه‌و که‌سه‌دا که له ڕزق و ڕۆزی چاك و زۆر به‌هره‌وه‌رمان کردووه‌، به ئاره‌زووی خۆی لێی ده‌به‌خشێت به‌نهێنی و ئاشکرا، ئایا ئه‌و دوو که‌سه وه‌ك یه‌کن؟! سوپاس و ستایش بۆ خوا (که په‌روه‌ردگارێکی کاربه‌جێ یه‌) به‌ڵام زۆربه‌ی ئه‌و خه‌ڵکه نازانن و له‌م ڕاستیانه سه‌ریان ده‌رناچێت (چونکه ته‌نها دنیا ده‌بینن)",
    "puxt": "خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ به‌ به‌نده‌یه‌کی خاوه‌ن دار که‌ توانای به‌سه‌ر هیچ شتێکدا نی یه‌ له‌گه‌ڵ که‌سێکی (باوه‌ڕدار) که‌ ڕزق و ڕۆزی چاکمان پێ دابێ له‌لایه‌ن خۆمانه‌وه‌ ئه‌ویش له‌و (ڕۆزیه‌) ی ببه‌خشێت به‌ نهێنی و ئاشکرا ئایا ئه‌و دووانه‌ یه‌کسانن سوپاس و ستایش بۆ خوا به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن." 
  },
  {
    "number": 76,
    "text": "وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا رَّجُلَيْنِ أَحَدُهُمَآ أَبْكَمُ لَا يَقْدِرُ عَلَىٰ شَىْءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوْلَىٰهُ أَيْنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِى هُوَ وَمَن يَأْمُرُ بِٱلْعَدْلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٍ مُّسْتَقِيمٍ",
    "english": "And Allah presents an example of two men, one of them dumb and unable to do a thing, while he is a burden to his guardian. Wherever he directs him, he brings no good. Is he equal to one who commands justice, while he is on a straight path?",
    "asan": "هه‌روه‌ها خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه به دوو پیاو که یه‌کێکیان ڵاڵ بێت و هیچی بۆ نه‌وترێت و هیچی بۆ نه‌کرێت و بووبێته بار به‌سه‌ر هاوه‌ڵ و که‌س و کاریه‌وه‌، بۆ هه‌رچی و بۆ هه‌ر کوێ ڕه‌وانه بکرێت خێر ناداته‌وه‌، ئایا ئه‌و که‌سه‌، وه‌کو ئه‌و که‌سه وایه که (به‌وپه‌ڕی ئازادیه‌وه‌)، فه‌رمان به دادو دادپه‌روه‌ری بدات و ڕێبازی ڕاست و دروست ده‌گرێته به‌ر؟",
    "puxt": "وه‌ هه‌روه‌ها خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ به‌ دوو پیاو یه‌کێکیان لاڵی زگماکی یه‌ که‌ توانای به‌سه‌ر هیچ شتێکدا نی یه‌ و ئه‌و (پیاوه‌) ئه‌رك و باره‌ به‌سه‌ر خاوه‌نه‌که‌یه‌وه‌ به‌ره‌ و هه‌ر شوێنێ بینێرێ هیچ خێر و چاکه‌یه‌ك ناهێنێته‌وه‌ ئایا ئه‌و که‌سه‌ یه‌کسانه‌ له‌گه‌ڵ که‌سێك فه‌رمان به‌ داد گه‌ری بدات و ئه‌و (که‌سه‌) له‌سه‌ر ڕێگه‌یه‌کی ڕاست بێت" 
  },
  {
    "number": 77,
    "text": "وَلِلَّهِ غَيْبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَمَآ أَمْرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ ٱلْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ",
    "english": "And to Allah belongs the unseen [aspects] of the heavens and the earth. And the command for the Hour is not but as a glance of the eye or even nearer. Indeed, Allah is over all things competent.",
    "asan": "هه‌رچی نهێنی و شاراوه هه‌یه له ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌ر بۆ خوایه‌و به‌رپا بوونی قیامه‌ت پێش نایه‌ت وه‌ك چاو تر‌وکاندنێك نه‌بێت یان که‌متر له‌وه‌ش، به‌ڕاستی خوا ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هه‌یه",
    "puxt": "وه‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ نهێنی و په‌نهانیه‌کانی ئاسمانه‌کان و زه‌وی وه‌ هاتنی ڕۆژی دوایش (به‌لای خواوه‌) هه‌ر وه‌کو چاو تروکانێك وایه‌ یان نزیك تر له‌وه‌ش به‌ڕاستی خوا به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌توانایه‌." 
  },
  {
    "number": 78,
    "text": "وَٱللَّهُ أَخْرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَيْـًٔا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمْعَ وَٱلْأَبْصَٰرَ وَٱلْأَفْـِٔدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ",
    "english": "And Allah has extracted you from the wombs of your mothers not knowing a thing, and He made for you hearing and vision and intellect that perhaps you would be grateful.",
    "asan": "خوا ئێوه‌ی له سکی دایکتان ده‌رهێناوه بێ ئه‌وه‌ی هیچ شتێك بزانن، ئینجا ده‌زگای بیستن و بینین و تێگه‌یشتنی بۆ دابین کردوون، بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسگوزاری بکه‌ن",
    "puxt": "وه‌ خوا ئێوه‌ی له‌سکی دایکتان ده‌رهێناوه‌ که‌ هیچتان نه‌ده‌زانی به‌ڵام (خوا) گوێ و چاو و دڵی پێدان بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسی (خوا) بکه‌ن." 
  },
  {
    "number": 79,
    "text": "أَلَمْ يَرَوْا۟ إِلَى ٱلطَّيْرِ مُسَخَّرَٰتٍ فِى جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ",
    "english": "Do they not see the birds controlled in the atmosphere of the sky? None holds them up except Allah. Indeed in that are signs for a people who believe.",
    "asan": "ئایا باڵنده‌کانیان نه‌بینیوه‌و سه‌رنجیان نه‌داون چۆن له هه‌وای ئاسماندا بارهێنراون بۆ فڕین؟، کێ ده‌توانێت ڕایانبگرێت به‌ئاسمانه‌وه جگه له خوای گه‌وره (هه‌وا، چرکه‌یه‌کی زۆر که‌مه‌، که‌چی ئه‌م هه‌موو جۆره باڵه فڕه تیایدا به سه‌ربه‌ستی ده‌فڕێت، بێگومان ئه‌م ڕه‌حمه‌ته‌ی خوا هه‌موو فڕۆکه‌و باڵه فڕێکی ده‌ست کردی ئاده‌میزادیشی گرتۆته‌وه‌، که له بنه‌ڕه‌تدا ده‌ستکاری خوای باڵاده‌ستن)، به‌ڕاستی ئا له‌وه‌دا به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی زۆر هه‌ن بۆ که‌سانێك باوه‌ڕ ده‌هێنن",
    "puxt": "ئایا ئه‌وان سه‌رنجی باڵنده‌یان نه‌داوه‌؟ که‌ چۆن له‌ هه‌وای ئاسماندا ڕام هێنراون بێجگه‌ له‌ خوا کێ ڕایان ده‌گرێ به‌ڕاستی له‌و (ڕاگیرکردنه‌) دا چه‌ند نیشانه‌ و به‌ڵگه‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕدێنن." 
  },
  {
    "number": 80,
    "text": "وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلْأَنْعَٰمِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَآ أَثَٰثًا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٍ",
    "english": "And Allah has made for you from your homes a place of rest and made for you from the hides of the animals tents which you find light on your day of travel and your day of encampment; and from their wool, fur and hair is furnishing and enjoyment for a time.",
    "asan": "هه‌ر خوایه (که هه‌موو شتێکی بۆ ڕه‌خساندوون تا ماڵ و خانووبه‌ره بۆ خۆتان دروست بکه‌ن) ماڵه‌کانتانی بۆ کردوون به‌هۆی ئارامگرتن و حه‌وانه‌وه‌و له پێست و مووی ماڵاتیش ده‌توانن شوێن و جێگه بۆ خۆتان بسازێنن، پاشان به‌ئاسانی بیگوێزنه‌وه له‌کاتی کۆچتاندا، به‌ئاسانی هه‌ڵی بده‌ن له‌کاتی نیشته‌جێ بوونتاندا و له خوری و کوڵك و مووه‌که‌ی، ده‌توانن که‌ل و په‌ل و شتومه‌ك بۆ خۆتان دروست بکه‌ن و تاماوه‌یه‌ك سوودیان لێ وه‌ربگرن",
    "puxt": "وه‌ خوا ماڵه‌کانتانی کردووه‌ به‌جێ ی دانیشتن و حه‌وانه‌وه‌ وه‌ له‌ پێستی ئاژه‌ڵیش ده‌وارو ڕه‌شماڵی بۆ فه‌راهه‌م هێناون (هه‌ڵده‌درێ و ده‌گوێزرێته‌وه‌) به‌ ئاسانی له‌ ڕۆژی کۆچ و بارکردنتاندا و له‌ڕۆژی مانه‌وه‌و نیشته‌جێ بوونتاندا وه‌ (سازاندویه‌تی بۆتان) له‌ خوری و گوڵك مووه‌کانیان شتومه‌کی ناوماڵ که‌ که‌ڵکی لێ وه‌رده‌گرن تا ماوه‌یه‌ك." 
  },
  {
    "number": 81,
    "text": "وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلًا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلْجِبَالِ أَكْنَٰنًا وَجَعَلَ لَكُمْ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلْحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأْسَكُمْ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُۥ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ",
    "english": "And Allah has made for you, from that which He has created, shadows and has made for you from the mountains, shelters and has made for you garments which protect you from the heat and garments which protect you from your [enemy in] battle. Thus does He complete His favor upon you that you might submit [to Him].",
    "asan": "خوا له‌و شتانه‌ی که دروستی کردووه سێبه‌ری بۆ ئێوه ڕه‌خساندووه‌، له کێوه‌کانیشدا کون و که‌لێن و ئه‌شکه‌وتی سازاندووه‌و پۆشاکی بۆتان به‌دیهێناوه تا له گه‌رماو (سه‌رما) بتانپارێزێت، هه‌روه‌ها جۆره‌ها پۆشاکی تر بۆ به‌دیهێناون بۆ پاڕاستنی گیانتان له‌کاتی جه‌نگ و شه‌ڕو شۆڕدا (وه‌کو زرێ و شتومه‌کی تر)، ئا به‌و شێوه‌یه په‌روه‌ردگارتان نازو نیعمه‌تی خۆیتان به‌ته‌واوی به‌سه‌ردا ده‌ڕژێنێت بۆ ئه‌وه‌ی ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردار بن",
    "puxt": "وه‌ خوا له‌وه‌ی که‌ دروستی کردووه‌ سێبه‌ری زۆری ڕه‌خساندووه‌ بۆتان وه‌ له‌ چیاکاندا په‌نا گاو ئه‌شکه‌وتی بۆ به‌دی هێناون وه‌ سازی داوه‌ بۆتان جل و پۆشاکێك که‌ ده‌تان پارێزێ له‌ گه‌رما هه‌روه‌ها جل و پۆشاکێك که‌ له‌کاتی جه‌نگدا ده‌تان پارێزێ ئا به‌و جۆره‌ چاکه‌و نیعمه‌ته‌کانی خۆی ته‌واو ده‌کات به‌سه‌رتانه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی مل که‌چ و موسوڵمان ببن." 
  },
  {
    "number": 82,
    "text": "فَإِن تَوَلَّوْا۟ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ ٱلْبَلَٰغُ ٱلْمُبِينُ",
    "english": "But if they turn away, [O Muhammad] - then only upon you is [responsibility for] clear notification.",
    "asan": "(له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو به‌ڵگه‌و نازو نیعمه‌تانه‌دا) ئه‌گه‌ر ئه‌وانه هه‌ر پشتیان هه‌ڵبکه‌ن و ڕوو وه‌ڕبگێڕن (ئه‌وه خه‌مت نه‌بێت هه‌ر خۆیان زه‌ره‌ر ده‌که‌ن) چونکه به‌ڕاستی ئه‌رکی سه‌رشانی تۆ ئه‌وه‌یه که به جوانی و تێرو ته‌واوی بانگه‌وازه‌که بگه‌یه‌نیت",
    "puxt": "ئه‌وسا ئه‌گه‌ر ئه‌وان ڕوویان وه‌رگێڕا ئه‌وه‌ بێگومان ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر تۆیه‌ ته‌نها ڕاگه‌یاندنی ئاشکرایه‌." 
  },
  {
    "number": 83,
    "text": "يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكْثَرُهُمُ ٱلْكَٰفِرُونَ",
    "english": "They recognize the favor of Allah; then they deny it. And most of them are disbelievers.",
    "asan": "(بێ سه‌لیقه‌و نه‌فامان) نازو نیعمه‌ته‌کانی خوا ده‌ناسن و به‌هره‌ی لێ ده‌به‌ن، پاشان ئینکاری ده‌که‌ن و قه‌دری نازانن (به‌دنمه‌ك و سپڵه‌ن)، زۆربه‌یان بێ دین و بێ باوه‌ڕن",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ به‌هره‌کانی خوا ده‌ناسن (و ده‌زانن) پاشان ئینکاری ده‌که‌ن وه‌ زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ هه‌ر بێ باوه‌ڕن." 
  },
  {
    "number": 84,
    "text": "وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لَا يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ",
    "english": "And [mention] the Day when We will resurrect from every nation a witness. Then it will not be permitted to the disbelievers [to apologize or make excuses], nor will they be asked to appease [Allah].",
    "asan": "ڕۆژێك دێت له‌هه‌ر گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یه‌کدا پێغه‌مبه‌رێك بۆ شایه‌تی ده‌هێنینه مه‌یدان، له‌وه‌ودوا به‌هیچ جۆرێك مۆڵه‌ت به‌وانه نادرێت که بێ باوه‌ڕ بوون و پاکانه‌یان لێ وه‌رناگیرێت",
    "puxt": "وه‌ ڕۆژێك دێ ئێمه‌ له‌هه‌ر ئوممه‌تێك شایه‌تێك (پێغه‌مبه‌رێك) یان بۆ ده‌نێرین ئه‌وسا مۆڵه‌ت نادرێت به‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نه‌هێناوه‌ بیانوشیان لێ وه‌رناگیرێت." 
  },
  {
    "number": 85,
    "text": "وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُوا۟ ٱلْعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ",
    "english": "And when those who wronged see the punishment, it will not be lightened for them, nor will they be reprieved.",
    "asan": "کاتێك سته‌مکاران سزای سه‌ختی دۆزه‌خ ده‌بینن (داوای سووك کردنی ده‌که‌ن) ئه‌وه سووك ناکرێت له‌سه‌ریان، هیچ جۆره مۆڵه‌تێکیشیان نادرێت",
    "puxt": "وه‌ کاتێ ئه‌وانه‌ی سته‌میان کردووه‌ سزای دۆزه‌خ ده‌بینن نه‌ سزاکه‌یان له‌سه‌ر سووك ده‌کرێت نه‌ مۆڵه‌تیش ده‌درێن." 
  },
  {
    "number": 86,
    "text": "وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشْرَكُوا۟ شُرَكَآءَهُمْ قَالُوا۟ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدْعُوا۟ مِن دُونِكَ فَأَلْقَوْا۟ إِلَيْهِمُ ٱلْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَٰذِبُونَ",
    "english": "And when those who associated others with Allah see their \"partners,\" they will say,\" Our Lord, these are our partners [to You] whom we used to invoke besides You.\" But they will throw at them the statement, \"Indeed, you are liars.\"",
    "asan": "(له‌ناو دۆزه‌خدا) کاتێکیش ئه‌وانه‌ی که هاوه‌ڵیان داناوه‌، بته‌کان و ئه‌و که‌س و شتانه ده‌بینن که جاران ده‌یانپه‌رست، ئه‌وه ده‌ڵێن: په‌روه‌ردگارا ئا ئه‌وانه‌، ئه‌و شتانه‌ن که له جیاتی تۆ هاناو هاوارمان بۆ ده‌بردن له‌جیاتی تۆ، ئه‌وانیش قسه‌که ده‌ده‌نه‌وه به‌سه‌ریانداو ده‌ڵێن: به‌ڕاستی ئێوه درۆ ده‌که‌ن و ڕاست ناکه‌ن",
    "puxt": "وه‌ کاتێ ئه‌وانه‌ی که‌  هاوبه‌شیان داناوه‌ په‌رستراوه‌کانیان ده‌بینن ده‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ئه‌وانه‌ په‌رسستراوه‌کانمانن که‌ ئێمه‌ هاوارمان لێ ئه‌کردن له‌ جیاتی تۆ ئینجا ئه‌و (په‌رستراوانه‌) وته‌یان ئاڕاسته‌ ده‌که‌ن (و ده‌ڵێن) به‌ڕاستی ئێوه‌ درۆزنن." 
  },
  {
    "number": 87,
    "text": "وَأَلْقَوْا۟ إِلَى ٱللَّهِ يَوْمَئِذٍ ٱلسَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُوا۟ يَفْتَرُونَ",
    "english": "And they will impart to Allah that Day [their] submission, and lost from them is what they used to invent.",
    "asan": "ئه‌و ڕۆژه هه‌موویان خۆیان ته‌سلیمی خوا کرد به ملکه‌چی و زه‌لیلی، هه‌رچیش هه‌ڵیانده‌به‌ست و ئومێدیان پێی بوو لێیان بزر بوو (ئیتر بۆ هه‌میشه هه‌ناسه ساردو ڕیسوان)",
    "puxt": "وه‌ له‌و ڕۆژه‌دا گوێ ڕایه‌ڵی و ملکه‌چی ئاڕاسته‌ ئه‌که‌ن بۆ لای خوا وه‌ ون ده‌بێ لێیان ئه‌و درۆیانه‌ی که‌ هه‌ڵیان ده‌به‌ست (له‌ دنیا) دا." 
  },
  {
    "number": 88,
    "text": "ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ وَصَدُّوا۟ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدْنَٰهُمْ عَذَابًا فَوْقَ ٱلْعَذَابِ بِمَا كَانُوا۟ يُفْسِدُونَ",
    "english": "Those who disbelieved and averted [others] from the way of Allah - We will increase them in punishment over [their] punishment for what corruption they were causing.",
    "asan": "ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕ بوون و به‌ربه‌ستیان ده‌خسته سه‌ر ڕێبازی خواو کۆسپیان داده‌نا له به‌رده‌م ئاینی خوادا، سزامان له‌سه‌ریه‌ك بۆ که‌ڵه‌که کردن، به‌هۆی ئه‌وه‌وه که زۆر هه‌وڵ و کۆششیان ده‌دا بۆ بڵاوکردنه‌وه‌ی فه‌سادو تاوان و خراپه (له‌ناو خه‌ڵکیدا",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕ بوون و به‌رگری خه‌ڵکیشیان کردووه‌ له‌ ڕێگه‌ی خوا جگه‌ له‌ سزاکه‌ی خۆیان سزایان بۆ زیاد ده‌که‌ین له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ خراپه‌کاریان ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 89,
    "text": "وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِى كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ ٱلْكِتَٰبَ تِبْيَٰنًا لِّكُلِّ شَىْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِينَ",
    "english": "And [mention] the Day when We will resurrect among every nation a witness over them from themselves. And We will bring you, [O Muhammad], as a witness over your nation. And We have sent down to you the Book as clarification for all things and as guidance and mercy and good tidings for the Muslims.",
    "asan": "ڕۆژێك دێت له هه‌موو ئوممه‌تێکدا شایه‌تێك ده‌نێرین له خۆیان بۆ سه‌ریان، تۆشمان هێناوه (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) که شایه‌ت بیت له‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌، قورئانیشمان بۆ تۆ دابه‌زاندووه‌، ڕوونکه‌ره‌وه‌ی هه‌موو شتێکه‌، هیدایه‌ت به‌خش و ڕه‌حمه‌ته‌و مزگێنیشه بۆ موسوڵمانان",
    "puxt": "وه‌ ئه‌و ڕۆژه‌ی که‌ ئێمه‌ له‌ هه‌ر ئوممه‌تێك شایه‌تێك (پێغه‌مبه‌رێك) ده‌نێرین بۆ سه‌ریان له‌ خۆیان (که‌ شایه‌تیان لێ بدات) وه‌ تۆش ده‌هێنین (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) به‌ شایه‌ت له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ وه‌ ئێمه‌ قورئانمان ناردۆته‌ خواره‌وه‌ بۆت که‌ ڕوون که‌ره‌وه‌یه‌ بۆ هه‌موو شتێ وه‌ ڕێنموونی و میهره‌بانی و مژده‌یه‌ بۆ موسوڵمانان." 
  },
  {
    "number": 90,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ يَأْمُرُ بِٱلْعَدْلِ وَٱلْإِحْسَٰنِ وَإِيتَآئِ ذِى ٱلْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ ٱلْفَحْشَآءِ وَٱلْمُنكَرِ وَٱلْبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ",
    "english": "Indeed, Allah orders justice and good conduct and giving to relatives and forbids immorality and bad conduct and oppression. He admonishes you that perhaps you will be reminded.",
    "asan": "به‌ڕاستی خوا فه‌رمان ده‌دات به دادپه‌روه‌ری و چاکه‌کاری و یارمه‌تیدان و به‌خشنده‌یی به خزمان و قه‌ده‌غه له گوناهو تاوان و ده‌ستدرێژی ده‌کات (بۆ سه‌ر ماڵ و نه‌فس و نامووس) و ئامۆژگاریتان ده‌کات بۆ ئه‌وه‌ی یاداوه‌ری وه‌ربگرن و تێفکرن و (هه‌ر چاکه بکه‌ن)",
    "puxt": "به‌ڕاستی خوا فه‌رمان ده‌دات به‌ دادگه‌ری و به‌ چاکه‌ و به‌ به‌خشین به‌خزم و خوێش وه‌ (خوا) به‌رگری ده‌کات له‌ داوێن پیسی و خراپه‌ و ده‌ست درێژی ئامۆژگاریتان ده‌کات بۆ ئه‌وه‌ی په‌ند وه‌رگرن و بیربکه‌نه‌وه‌." 
  },
  {
    "number": 91,
    "text": "وَأَوْفُوا۟ بِعَهْدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمْ وَلَا تَنقُضُوا۟ ٱلْأَيْمَٰنَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ ٱللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلًا إِنَّ ٱللَّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ",
    "english": "And fulfill the covenant of Allah when you have taken it, [O believers], and do not break oaths after their confirmation while you have made Allah, over you, a witness. Indeed, Allah knows what you do.",
    "asan": "به‌وه‌فاو به ئه‌مه‌ك بن بۆ ئه‌نجامدانی په‌یمانی خوا کاتێك بڕیاری ده‌ده‌ن و سوێند و په‌یمان و به‌ڵێنتان هه‌ڵمه‌وه‌شێننه‌وه دوای ئه‌وه‌ی که دووپات کرابۆوه و ته‌ئکیدی له‌سه‌ر کرابوو، له کاتێکدا که ئێوه خواتان کردۆته که‌فیل و زامن به‌سه‌ر خۆتانه‌وه‌، بێگومان خوا ده‌زانێت به‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ده‌یکه‌ن",
    "puxt": "وه‌ به‌ڵێنی خوا به‌جێ بێنن کاتێ که‌ به‌ڵێن ده‌ده‌ن و به‌ڵێن و په‌یمانه‌کانتان مه‌شکێنن له‌پاش به‌هێز کردنیان له‌ کاتێکدا خواتان کردووه‌ به‌شایه‌ت و چاودێر به‌سه‌ر خۆتانه‌وه‌ به‌ڕاستی هه‌رچی ده‌که‌ن خوا ده‌یزانێ." 
  },
  {
    "number": 92,
    "text": "وَلَا تَكُونُوا۟ كَٱلَّتِى نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنۢ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَٰنَكُمْ دَخَلًۢا بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِىَ أَرْبَىٰ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ",
    "english": "And do not be like she who untwisted her spun thread after it was strong [by] taking your oaths as [means of] deceit between you because one community is more plentiful [in number or wealth] than another community. Allah only tries you thereby. And He will surely make clear to you on the Day of Resurrection that over which you used to differ.",
    "asan": "(کاتێك به‌ڵێن و په‌یمانێك ده‌ده‌ن ئه‌مه‌ك و وه‌فاتان هه‌بێت بۆ ئه‌نجامدانی) وه‌کو ئه‌و ئافره‌ته مه‌بن که ڕیسه‌که‌ی ده‌کرده‌وه به خوری، دوای ڕستن و تۆکمه‌کردنی هه‌ڵی ده‌وه‌شانده‌وه‌، له کاتێکدا ئێوه‌ش به‌ڵێن و سوێندو په‌یمانتان بکه‌نه هۆی فێڵ و ته‌ڵه‌که له نێوانتاندا، نه‌وه‌کو ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێکی ژماره زۆرو ده‌سه‌ڵاتدار په‌لاماری ده‌سته‌یه‌کی تری که‌م ده‌ست و لاواز بدات، بێگومان خوا به‌و جۆره شتانه تاقیتان ده‌کاته‌وه‌، سوێند به خوا هه‌موو ئه‌و شتانه‌تان بۆ ڕوون ده‌کاته‌وه که جیاوازی و کێشه‌تان تێدا هه‌بوو",
    "puxt": "وه‌ك ئه‌و (ئافره‌ته‌) مه‌بن که‌ ڕیسه‌که‌ی کرده‌وه‌ به‌ خوری له‌پاش بادان و ڕستن و شه‌ته‌ك دانی سوێندو په‌یمانه‌کانتان ده‌که‌ن به‌هۆی ناپاکی و فڕو فێڵ له‌ نێوانتاندا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێك زۆرترو به‌هێزتره‌ له‌ ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێکی تر خوا به‌وه‌ تاقیتان ده‌کاته‌وه‌ وه‌ سوێند به‌ خوا له‌ ڕۆژی دواییدا بۆتان ڕوون ده‌کاته‌وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ تیایدا جیاواز بوون." 
  },
  {
    "number": 93,
    "text": "وَلَوْ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَٰحِدَةً وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهْدِى مَن يَشَآءُ وَلَتُسْـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ",
    "english": "And if Allah had willed, He could have made you [of] one religion, but He causes to stray whom He wills and guides whom He wills. And you will surely be questioned about what you used to do.",
    "asan": "خۆ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه ده‌یکردن به‌یه‌ك ئوممه‌ت (به‌ڵکو ڕێزی بۆ داناون و مۆڵه‌تی داون و سه‌ربه‌ستی کردوون)، به‌ڵام ئه‌وه‌ی خوا بیه‌وێت گومڕای ده‌کات و ئه‌وه‌ی بیه‌وێت ڕێنموویی ده‌کات (ئه‌ڵبه‌ته ویستی خوا دژایه‌تی ویستی ئاده‌میزاد ناکات، ئه‌وه‌ی بیه‌وێت ڕێبازی هیدایه‌ت بگرێت ڕێنموویی ده‌کات، ئه‌وه‌ش ڕێبازی گومڕایی بگرێته به‌ر مۆڵه‌تی ده‌دات و زۆری لێ ناکات)، بێگومان پرسیارتان لێ ده‌کرێت ده‌رباره‌ی ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که ئه‌نجامتان ده‌دا",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ ئێوه‌ی ده‌کرد به‌یه‌ك ئوممه‌ت به‌ڵام (خوا) هه‌ر که‌سێکی بوێ گومڕای ده‌کات هه‌ر که‌سێکیشی بوێ ڕێنموونی ده‌کات وه‌ سوێند به‌خوا پرسیارتان لێ ده‌کرێت له‌وه‌ی که‌ ده‌تانکرد." 
  },
  {
    "number": 94,
    "text": "وَلَا تَتَّخِذُوٓا۟ أَيْمَٰنَكُمْ دَخَلًۢا بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌۢ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا۟ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ",
    "english": "And do not take your oaths as [means of] deceit between you, lest a foot slip after it was [once] firm, and you would taste evil [in this world] for what [people] you diverted from the way of Allah, and you would have [in the Hereafter] a great punishment.",
    "asan": "نه‌که‌ن په‌یمان و سوێنده‌کانتان بکه‌نه هۆی پیلان گێڕان و فێڵ و ته‌ڵه‌که له نێوانتاندا، (ئه‌و بڕیارو په‌یمانانه هه‌ڵنه‌وه‌شێت) تا پێ هه‌ڵنه‌خلیسکێت دوای ئه‌وه‌ی قایم وه‌ستابوو، تاڵاوی ناخۆش نه‌چێژن کاتێك به‌هۆی ئه‌و کاره‌تانه‌وه به‌ربه‌ست ده‌خه‌نه به‌رده‌م ڕێبازی خوا، (ئه‌گه‌ر وابکه‌ن) ئه‌وکاته سزایه‌کی گه‌وره‌تان بۆ هه‌یه",
    "puxt": "وه‌ سوێند و په‌یمانتان مه‌که‌ن به‌هۆی غه‌درو ناپاکی له‌نێوانتاندا تا پێ له‌پاش جێگیر بوونی (له‌سه‌ر باوه‌ڕ) هه‌ڵنه‌خلیسکێ و سزاو ناڕه‌حه‌تی نه‌چه‌ژن به‌هۆی به‌رهه‌ڵستی کردنتان له‌ڕێی خوا ئه‌وسا سزای زۆر گه‌وره‌تان ده‌بێ." 
  },
  {
    "number": 95,
    "text": "وَلَا تَشْتَرُوا۟ بِعَهْدِ ٱللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ",
    "english": "And do not exchange the covenant of Allah for a small price. Indeed, what is with Allah is best for you, if only you could know.",
    "asan": "(په‌یمانی خوا مه‌شکێنن) و به هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی به‌نرخێکی که‌م مه‌یگۆڕن، (ئه‌و نرخه هه‌رچه‌ند بێ هه‌ر که‌مه‌) چونکه بێگومان ئه‌و به‌شه‌ی لای خوایه له به‌هه‌شتدا هه‌ر ئه‌وه چاکتره بۆتان ئه‌گه‌ر بزانن و تێبگه‌ن",
    "puxt": "وه‌ به‌ڵێن و په‌یمانی خوا به‌نرخێکی که‌م مه‌گۆڕنه‌وه‌ به‌ڕاستی ئه‌وه‌ی که‌لای خوا هه‌یه‌ چاکتره‌ بۆتان ئه‌گه‌ر ئێوه‌ بزانن." 
  },
  {
    "number": 96,
    "text": "مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓا۟ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ",
    "english": "Whatever you have will end, but what Allah has is lasting. And We will surely give those who were patient their reward according to the best of what they used to do.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی لای ئێوه‌یه و به ئێوه به‌خشراوه‌، ته‌واو ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ی لای خوایه‌و (له پێناوی ئه‌ودا ده‌یبه‌خشن) هه‌ر ده‌مێنێته‌وه‌، (که پاداشتی به‌هه‌شتی به‌رین و نه‌بڕاوه‌یه‌) سوێند به خوا بێگومان پاداشتی ئه‌وانه‌ی که خۆگرو ئارامگر بوون به‌جوانتر ده‌ده‌ینه‌وه له‌وه‌ی که ئه‌وان ده‌یانکرد",
    "puxt": "چونکه‌ هه‌رچی لای ئێوه‌یه‌ ته‌واو ده‌بێت و نامێنێ به‌ڵام ئه‌وه‌ی لای خوایه‌ هه‌ر ده‌مێنێت سوێند به‌خوا ئه‌وانه‌ی که‌ به‌ ئارام بوون پاداشتان ده‌ده‌ینه‌وه‌ به‌ پاداشتی چاکترین کرده‌وه‌یان." 
  },
  {
    "number": 97,
    "text": "مَنْ عَمِلَ صَٰلِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ",
    "english": "Whoever does righteousness, whether male or female, while he is a believer - We will surely cause him to live a good life, and We will surely give them their reward [in the Hereafter] according to the best of what they used to do.",
    "asan": "ئه‌وه‌ی کارو کرده‌وه‌ی چاکه‌ی کردبێت، پیاو بێت یان ئافره‌ت له کاتێکدا بڕوادار بێت، سوێند به خوا به‌ژیانێکی کامه‌ران و ئاسووده له دنیادا ده‌یژێنین، له قیامه‌تیشدا پاداشتیان به‌جوانتر ده‌ده‌ینه‌وه له‌وه‌ی که ئه‌وان ده‌یانکرد",
    "puxt": "هه‌رکه‌س له‌نێر یان له‌ مێ کرده‌وه‌ی چاکی کردبێ و بڕواداریش بوو بێت ئه‌وه‌ سوێند به‌خوا به‌ ژیانێکی خۆش ده‌یان ژیه‌نین و سوێند بێ پاداشتیان ده‌ده‌ینه‌وه‌ به‌ چاکتر له‌وه‌ی که‌ ئه‌وان ده‌یانکرد." 
  },
  {
    "number": 98,
    "text": "فَإِذَا قَرَأْتَ ٱلْقُرْءَانَ فَٱسْتَعِذْ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيْطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ",
    "english": "So when you recite the Qur'an, [first] seek refuge in Allah from Satan, the expelled [from His mercy].",
    "asan": "ئینجا کاتێك قورئانت خوێندو ده‌ورت کرده‌وه‌، ئه‌وه په‌نا بگره به خوا له شه‌یتانی نه‌فرین لێکراو",
    "puxt": "ئه‌ی (موحه‌ممه‌د (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) کاتێ ویستت قورئان بخوێنی په‌نا بگره‌ به‌ خوا له‌ شه‌یتانی ده‌رکراو له‌به‌زه‌یی خوا." 
  },
  {
    "number": 99,
    "text": "إِنَّهُۥ لَيْسَ لَهُۥ سُلْطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ",
    "english": "Indeed, there is for him no authority over those who have believed and rely upon their Lord.",
    "asan": "بێگومان شه‌یتان ده‌سه‌ڵاتی نیه به‌سه‌ر ئه‌وانه‌دا که باوه‌ڕیان هێناوه و پشت به په‌روه‌ردگاریان ده‌به‌ستن",
    "puxt": "به‌ ڕاستی ئه‌و (شه‌یتان) ده‌سه‌ڵاتی نی یه‌ به‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌ و ته‌نها پشتیان به‌ په‌روه‌ردگاریان ده‌به‌ستن." 
  },
  {
    "number": 100,
    "text": "إِنَّمَا سُلْطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشْرِكُونَ",
    "english": "His authority is only over those who take him as an ally and those who through him associate others with Allah.",
    "asan": "به‌ڕاستی ته‌نها ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر ئه‌وانه‌دا هه‌یه که پشتیان پێ به‌ستووه‌و ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌رداری ئه‌و ده‌بن، هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش که هاوه‌ڵگه‌رن بۆ په‌روه‌ردگار",
    "puxt": "ته‌نها ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر ئه‌وانه‌دا هه‌یه‌ که‌ ئه‌و (شه‌یتان) ده‌که‌نه‌ دۆست پشتیوانی خۆیان و ئه‌وانه‌ی به‌ هۆیه‌وه‌ بوونه‌ته‌ هاوه‌ڵ دانه‌ر." 
  },
  {
    "number": 101,
    "text": "وَإِذَا بَدَّلْنَآ ءَايَةً مَّكَانَ ءَايَةٍ وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓا۟ إِنَّمَآ أَنتَ مُفْتَرٍۭ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ",
    "english": "And when We substitute a verse in place of a verse - and Allah is most knowing of what He sends down - they say, \"You, [O Muhammad], are but an inventor [of lies].\" But most of them do not know.",
    "asan": "کاتێکیش ئایه‌تێك ده‌خه‌ینه جێی ئایه‌تێکی تر (بۆ ئه‌وه‌ی پله به پله شتێك حه‌رام بکه‌ین، یان دیارده‌یه‌کی نه‌فامی لابه‌رین) خوایش خۆی ده‌زانێت چی داده‌به‌زێنێت و چ فه‌رمانێك ده‌دات، ئه‌وه نه‌فامان ده‌ڵێن: (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) بێگومان تۆ هه‌ر له خۆته‌وه شت هه‌ڵده‌به‌ستیت، نه‌خێر وا نیه‌، (ئه‌و له خۆیه‌وه شت ناڵێت) به‌ڵکو زۆربه‌ی ئه‌و نه‌فامانه تێناگه‌ن و نازانن",
    "puxt": "هه‌ر کاتێ ئایه‌تێك له‌ جێ ی ئایه‌تێکی تردا دابه‌زێنین وه‌ خوا چاکتر ده‌زانێ چی ده‌نێرێته‌ خواره‌وه‌ ده‌ڵێن تۆ له‌ خۆته‌وه‌ درۆ هه‌ڵده‌به‌ستی به‌ ناوی خواوه‌ (وا نیه‌) به‌ڵکو زۆربه‌یان هیچ نازانن." 
  },
  {
    "number": 102,
    "text": "قُلْ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلْقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلْحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِينَ",
    "english": "Say, [O Muhammad], \"The Pure Spirit has brought it down from your Lord in truth to make firm those who believe and as guidance and good tidings to the Muslims.\"",
    "asan": "ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم پێیان بڵێ: ڕوح القدس، (جوبره‌ئیل، ئه‌م قورئانه‌ی) له لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه به حه‌ق و ڕاستی دابه‌زاندووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه دامه‌زراو پایه‌دار بکات و ڕێنموویی و مژده‌شه بۆ موسوڵمانان",
    "puxt": "بڵێ جوبره‌ئیل دایبه‌زاندوه‌ له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ به‌ڕاستی تا ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ دامه‌زراویان بکات و ڕێنموونی و موژده‌ش بێت بۆ موسڵمانان." 
  },
  {
    "number": 103,
    "text": "وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٌ لِّسَانُ ٱلَّذِى يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِىٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِىٌّ مُّبِينٌ",
    "english": "And We certainly know that they say, \"It is only a human being who teaches the Prophet.\" The tongue of the one they refer to is foreign, and this Qur'an is [in] a clear Arabic language.",
    "asan": "سوێند به خوا ئێمه به‌ڕاستی ده‌زانین بێ باوه‌ڕان ده‌ڵێن: ئه‌م قورئانه ته‌نها که‌سێك فێری ده‌کات، (به‌مه‌ر جێك) زمانی ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌وان ده‌ڵێن قورئان فێری محمد ده‌کات، عه‌جه‌میه‌و عه‌ره‌بی نیه‌و ڕه‌وان نیه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا ئه‌م قورئانه به زمانی عه‌ره‌بی و پاراوو ڕوون و ئاشکرا داڕێژراوه",
    "puxt": "سوێند به‌ خوا بێگومان ئێمه‌ ده‌زانین که‌ ئه‌وانه‌ ده‌ڵێن هه‌ر ئاده‌می یه‌ (ئه‌م قورئانه‌ی) فێری ده‌کات که‌چی زمانی ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌وه‌ی ده‌ده‌نه‌ پاڵ عه‌جه‌می یه‌ و ئه‌م (قورئانه‌) ش به‌ زمانی عه‌ره‌بی پاراوو ڕوونه‌." 
  },
  {
    "number": 104,
    "text": "إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهْدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ",
    "english": "Indeed, those who do not believe in the verses of Allah - Allah will not guide them, and for them is a painful punishment.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که بڕوایان به ئایه‌ته‌کانی خوا نیه‌، خوای گه‌وره هیدایه‌ت و ڕێنموویان ناکات، به‌ڵکو سزای به ئێشی بۆ ئاماده کردوون",
    "puxt": "به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان به‌ئایه‌ته‌کانی خوا نی یه‌ خوای گه‌وره‌ ڕێنموونیان ناکات ، و سزای سه‌ختی بۆ ئاماده‌ کردوون." 
  },
  {
    "number": 105,
    "text": "إِنَّمَا يَفْتَرِى ٱلْكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَأُو۟لَٰٓئِكَ هُمُ ٱلْكَٰذِبُونَ",
    "english": "They only invent falsehood who do not believe in the verses of Allah, and it is those who are the liars.",
    "asan": "بێگومان هه‌ر ئه‌وانه درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن که باوه‌ڕیان به ئایه‌ته‌کانی خوا نیه‌، هه‌ر ئه‌وانیش درۆزنن و درۆیان کردۆته پیشه",
    "puxt": "بێگومان ته‌نها ئه‌وانه‌ درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن به‌ناوی خواوه‌ که‌ باوه‌ڕیان به‌ ئایه‌ته‌کانی خوا نی یه‌ و هه‌ر خۆیان درۆزنن." 
  },
  {
    "number": 106,
    "text": "مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعْدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُۥ مُطْمَئِنٌّۢ بِٱلْإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ",
    "english": "Whoever disbelieves in Allah after his belief... except for one who is forced [to renounce his religion] while his heart is secure in faith. But those who [willingly] open their breasts to disbelief, upon them is wrath from Allah, and for them is a great punishment;",
    "asan": "ئه‌وه‌ی پاشگه‌ز بێته‌وه له خوا ناسی، دوای باوه‌ڕهێنانی، جگه له‌وانه‌ی که ناچار ده‌کرێن وشه‌ی کوفر بێت به‌سه‌ر زاریاندا له کاتێکدا دڵیان پڕه له ئیمان، به‌ڵام ئه‌و که‌سه‌ی دڵی به کوفرو بێ دینی خۆش کردبێت، ئه‌وانه خه‌شم و قینی خوایان له‌سه‌ره‌و سزای گه‌وره‌و سه‌خت و دژواریان بۆ هه‌یه",
    "puxt": "ئه‌و که‌سه‌ی بێ باوه‌ڕ بێ به‌ خوا له‌پاشان باوه‌ڕ هێنانی مه‌گه‌ر که‌سێك زۆری لێ کرا بێت و دڵیشی دامه‌زراو بێت به‌ باوه‌ڕ به‌ڵام که‌سێ دڵی خۆش و شادمان بێت به‌ بێ باوه‌ڕی ئه‌وه‌ به‌ر خه‌شم و قینی خوا که‌وتوون و سزای گه‌وره‌یان ده‌بێ." 
  },
  {
    "number": 107,
    "text": "ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسْتَحَبُّوا۟ ٱلْحَيَوٰةَ ٱلدُّنْيَا عَلَى ٱلْءَاخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهْدِى ٱلْقَوْمَ ٱلْكَٰفِرِينَ",
    "english": "That is because they preferred the worldly life over the Hereafter and that Allah does not guide the disbelieving people.",
    "asan": "ئه‌و خه‌شم و قینه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه چونکه به‌ڕاستی ئه‌وانه ژیانی دنیایان خۆش ویستووه تا ژیانی دواڕۆژ، بێگومان خوا هیدایه‌تی قه‌وم و که‌سانی بێ باوه‌ڕو خوا نه‌ناس نادات",
    "puxt": "ئه‌م (هه‌ڕه‌شه‌یه‌) له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ ژیانی دنیا یان لا خۆشه‌ویستر بوو له‌ژیانی ڕۆژی دوایی وه‌ به‌ڕاستی خوا ڕێنموونی که‌سانی بێ باوه‌ڕ ناکات." 
  },
  {
    "number": 108,
    "text": "أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَٰرِهِمْ وَأُو۟لَٰٓئِكَ هُمُ ٱلْغَٰفِلُونَ",
    "english": "Those are the ones over whose hearts and hearing and vision Allah has sealed, and it is those who are the heedless.",
    "asan": "ئه‌و جۆره که‌سانه‌، ئه‌وانه‌ن که خوا مۆری ناوه به‌سه‌ر دڵ و ده‌روون و ده‌زگای بیستن و بینینیانداو ئه‌وانه غافڵ و بێ ئاگان (له حه‌قیقه‌ت و ڕاستیه‌کان)",
    "puxt": "ئه‌وانه‌ که‌سانێکن خوا مۆری ناوه‌ به‌سه‌ر دڵ و گوێ و چاویاندا وه‌ هه‌ر ئه‌وانه‌ن بێ ئاگایان." 
  },
  {
    "number": 109,
    "text": "لَا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِى ٱلْءَاخِرَةِ هُمُ ٱلْخَٰسِرُونَ",
    "english": "Assuredly, it is they, in the Hereafter, who will be the losers.",
    "asan": "شتێکی ڕاسته‌و گومانی تێدانیه ئه‌وان له ڕۆژی قیامه‌تدا خه‌ساره‌‌تمه‌ندو ڕیسواو زه‌ره‌رمه‌ندن",
    "puxt": "ڕاسته‌ و بێگومان ئه‌وانه‌ له‌ڕۆژی دواییدا هه‌ر ئه‌وان زه‌ره‌رمه‌ندن." 
  },
  {
    "number": 110,
    "text": "ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُوا۟ مِنۢ بَعْدِ مَا فُتِنُوا۟ ثُمَّ جَٰهَدُوا۟ وَصَبَرُوٓا۟ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "Then, indeed your Lord, to those who emigrated after they had been compelled [to renounce their religion] and thereafter fought [for the cause of Allah] and were patient - indeed, your Lord, after that, is Forgiving and Merciful",
    "asan": "پاشان بێگومان (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) په‌روه‌ردگاری تۆ به‌نیسبه‌تی ئه‌وانه‌وه که کۆچیان کرد، دوای ئه‌وه‌ی ئازارو ئه‌شکه‌نجه‌دران، له‌وه‌ودوا جیهادو کۆشش خۆگرییان به‌رده‌وام بوو، به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت دوای ئه‌و پێشهاتانه زۆر لێخۆش بوو میهره‌بانه (به‌رامبه‌ر ئه‌و ئیماندارانه‌)",
    "puxt": "پاشان به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت بۆ ئه‌وانه‌ی کۆچیان کردوه‌ له‌پاش ئه‌وه‌ی سزا دران پاشان جیهاد و تێ کۆشانیان کرد و به‌ئارام بوون بێگومان په‌روه‌ردگارت له‌دوا ئه‌وه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 111,
    "text": "يَوْمَ تَأْتِى كُلُّ نَفْسٍ تُجَٰدِلُ عَن نَّفْسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ",
    "english": "On the Day when every soul will come disputing for itself, and every soul will be fully compensated for what it did, and they will not be wronged.",
    "asan": "ڕۆژێك دێت که هه‌موو که‌س خه‌می خۆیه‌تی، به‌رگری له خۆی ده‌کات، پاکانه بۆ خۆی ده‌کات، (گوێ به‌که‌سی تر نادات، ئه‌و ڕۆژه‌) هه‌رکه‌س پاداشتی کرده‌وه‌کانی ده‌درێته‌وه و ئه‌و خه‌ڵکه سته‌میان لێ ناکرێت",
    "puxt": "له‌ ڕۆژێکدا که‌ هه‌موو که‌سێك دێت به‌رگری له‌ خۆی ده‌کات وه‌ هه‌موو که‌سێ هه‌رچی کردبێ پاداشتی ته‌واوی وه‌رده‌گرێ و ئه‌وان سته‌میان لێ ناکرێ." 
  },
  {
    "number": 112,
    "text": "وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ ءَامِنَةً مُّطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلْجُوعِ وَٱلْخَوْفِ بِمَا كَانُوا۟ يَصْنَعُونَ",
    "english": "And Allah presents an example: a city which was safe and secure, its provision coming to it in abundance from every location, but it denied the favors of Allah. So Allah made it taste the envelopment of hunger and fear for what they had been doing.",
    "asan": "خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه (به دانیشتوانی) شارێك که ژیانیان به هێمنی و ئاسووده‌یی ده‌برده سه‌ر، له هه‌موو لایه‌که‌وه ڕزق و ڕۆزی جۆراو جۆریان بۆ ده‌هات (به‌ڵام له جیاتی سوپاسگوزاریی) ناشوکرو قه‌درنه‌زانی نازو نیعمه‌ته‌کانی خوا بوون، ئینجا خوای گه‌وره پۆشاکی برسێتی و ترسی کرده کاڵای باڵایان و تاڵاوی نه‌داریی و ترسی پێ چه‌شتن له سه‌ر ئه‌نجامی ئه‌و ئیش و کاره (ناپوخت و ناڕێکانه‌دا) که ده‌یانکرده پیشه‌ی خۆیان",
    "puxt": "خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ به‌ (خه‌ڵکی) شارێك که‌ هێمن و دڵنیا بوون ڕزق و ڕۆزی زۆری بۆ ده‌هات له‌ هه‌موو شوێنێکه‌وه‌ که‌چی به‌رانبه‌ر چاکه‌ و به‌هره‌کانی خوا نا سوپاس و سپڵه‌ بوون جا خوا به‌و هۆیه‌وه‌ کردی به‌ به‌ر (خه‌ڵکه‌که‌) یدا پۆشاکی برسێتی و ترس له‌ به‌رئه‌و کرده‌وانه‌ی که‌ ده‌یان کرد." 
  },
  {
    "number": 113,
    "text": "وَلَقَدْ جَآءَهُمْ رَسُولٌ مِّنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلْعَذَابُ وَهُمْ ظَٰلِمُونَ",
    "english": "And there had certainly come to them a Messenger from among themselves, but they denied him; so punishment overtook them while they were wrongdoers.",
    "asan": "سوێند به خوا به‌ڕاستی ئه‌وانه پێغه‌مبه‌رێکیان هه‌ر له خۆیان بۆ هات، که‌چی به درۆیان زانی و بڕوایان پێنه‌کرد، ئه‌وسا سزای سه‌ختی خوایی گرتنی له‌ناوی بردن له کاتێکدا ئه‌وان سته‌مکار بوون",
    "puxt": "سوێند به‌خوا به‌ڕاستی پێغه‌مبه‌رێکیان له‌ خۆیان بۆ هات که‌چی باوه‌ڕیان پێ نه‌هێنا جا سزا گرتنی له‌ کاتێکدا سته‌م کار بوون." 
  },
  {
    "number": 114,
    "text": "فَكُلُوا۟ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلًا طَيِّبًا وَٱشْكُرُوا۟ نِعْمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ",
    "english": "Then eat of what Allah has provided for you [which is] lawful and good. And be grateful for the favor of Allah, if it is [indeed] Him that you worship.",
    "asan": "جا ئێوه ئه‌ی ئیمانداران بخۆن له‌و ڕزق و ڕۆزیه‌ی حه‌ڵاڵ و پاکه‌ی که خوا پێی به‌خشیوون، هه‌میشه شوکرو سوپاسی نازو نیعمه‌تی خوا بکه‌ن، ئه‌گه‌ر ئێوه ته‌نها ئه‌و زاته ده‌په‌رستن",
    "puxt": "جا له‌و بژێویه‌ی خوا پێ ی به‌ خشیوون بخۆن که‌ حه‌ڵاڵ و پاکه‌ و سوپاسی چاکه‌ و نیعمه‌تی خوا بکه‌ن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ هه‌ر ئه‌و ده‌په‌رستن." 
  },
  {
    "number": 115,
    "text": "إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ ٱلْمَيْتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحْمَ ٱلْخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيْرِ ٱللَّهِ بِهِۦ فَمَنِ ٱضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "He has only forbidden to you dead animals, blood, the flesh of swine, and that which has been dedicated to other than Allah. But whoever is forced [by necessity], neither desiring [it] nor transgressing [its limit] - then indeed, Allah is Forgiving and Merciful.",
    "asan": "(خوای په‌روه‌ردگار) ته‌نها مرداره‌وه بوو و، خوێن و، گۆشتی به‌رازو، ئه‌و ماڵاتانه‌ی که ناوی غه‌یری خوایان له کاتی سه‌ربڕیندا له‌سه‌ر هێنراوه‌، حه‌رامی کردووه لێتان، جا ئه‌گه‌ر که‌سێك پێویستی ناچاری کرد به خواردنیان بێ زیاده‌ڕه‌وی و له سنوور ده‌رچوون، ئه‌وه به‌ڕاستی خوا زۆر لێخۆشبوو به به‌زه‌یی و دلۆڤانه",
    "puxt": "بێگومان (خوا) ئه‌وه‌ی حه‌رامی کردووه‌ له‌سه‌رتان ته‌نها مرداره‌وه‌ بوو ، و خوێن و گۆشتی به‌راز و ئه‌وه‌ی (که‌ سه‌ربڕاوه‌و) ناوی غه‌یری خوای لێ هێنراوه‌ به‌ڵام هه‌ر که‌سێك ناچار بوو (له‌و حه‌رامانه‌ بخوات) بێ ده‌ست درێژی و زیاده‌ڕه‌وی ئه‌وه‌ بێگومان خوا لێبوورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 116,
    "text": "وَلَا تَقُولُوا۟ لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ ٱلْكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٌ وَهَٰذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ ٱلْكَذِبَ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ",
    "english": "And do not say about what your tongues assert of untruth, \"This is lawful and this is unlawful,\" to invent falsehood about Allah. Indeed, those who invent falsehood about Allah will not succeed.",
    "asan": "نه‌که‌ن به‌قاڵه‌ی ده‌م و زمانتان بڵێن ئه‌مه حه‌ڵاڵه‌و ئه‌مه حه‌رامه‌، بۆ ئه‌وه‌ی درۆ به‌ناوی خواو ئاینی خواوه هه‌ڵبه‌ستن، (دیاری کردنی حه‌ڵاڵ و حه‌رام به‌ده‌ست ئێوه نیه‌، چونکه‌) به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی درۆ بۆ خواو ئاینی خوا هه‌ڵده‌به‌ستن سه‌رفرازو سه‌رکه‌وتوو نابن",
    "puxt": "وه‌ له‌ خۆتانه‌وه‌ نه‌ڵێن ئه‌وه‌ی به‌ زبانتاندا دێت به‌درۆ ئه‌وه‌ حه‌ڵاڵه‌ و ئه‌وه‌ حه‌رامه‌ بۆ ئه‌وه‌ی درۆ هه‌ڵبه‌ستن به‌ده‌م خواوه‌ به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن به‌ناوی خواوه‌ ڕزگار نابن." 
  },
  {
    "number": 117,
    "text": "مَتَٰعٌ قَلِيلٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ",
    "english": "[It is but] a brief enjoyment, and they will have a painful punishment.",
    "asan": "(ئه‌وانه له دنیادا) که‌مێك ڕاده‌بوێرن، به‌ڵام له قیامه‌تدا سزای به ئێش و ئازاریان بۆ ئاماده‌یه",
    "puxt": "له‌(دنیادا) ڕابواردنێکی که‌م (یان ده‌بێ) (له‌ دوا ڕۆژدا) سزای سه‌ختیان هه‌یه‌." 
  },
  {
    "number": 118,
    "text": "وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُوا۟ حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَمَا ظَلَمْنَٰهُمْ وَلَٰكِن كَانُوٓا۟ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ",
    "english": "And to those who are Jews We have prohibited that which We related to you before. And We did not wrong them [thereby], but they were wronging themselves.",
    "asan": "له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ش که بوونه‌ته جوو، هه‌موو ئه‌و شتانه‌مان له‌سه‌ر حه‌رام کردوون که پێشتر بۆ تۆمان باس کردووه (له ئایه‌تی ١٤٦ سووره‌تی الانعام دا) جا وه‌نه‌بێت ئێمه سته‌ممان لێکردبن به‌ڵکو هه‌ر خۆیان سته‌میان له خۆیان ده‌کرد",
    "puxt": "وه‌ له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که‌جووله‌که‌ بوون حه‌راممان کرد (لێیان) ئه‌وه‌ی که‌ باسمان کردووه‌ بۆت له‌ پێش (دابه‌زینی ئه‌م ئایه‌ته‌) وه‌ ئێمه‌ سته‌ممان لێ نه‌کردوون به‌ڵکو خۆیان سته‌میان له‌خۆیان ده‌کرد." 
  },
  {
    "number": 119,
    "text": "ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا۟ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٍ ثُمَّ تَابُوا۟ مِنۢ بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوٓا۟ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ",
    "english": "Then, indeed your Lord, to those who have done wrong out of ignorance and then repent after that and correct themselves - indeed, your Lord, thereafter, is Forgiving and Merciful.",
    "asan": "پاشان، به‌ڕاستی په‌روه‌ردگاری تۆ بۆ که‌سانێك که گوناهو تاوانیان ئه‌نجامداوه به نه‌فامی، له‌وه‌ودوا په‌شیمان بونه‌ته‌وه و ته‌وبه‌یان کردووه‌و چاکسازیان ئه‌نجامداوه‌، بێگومان په‌روه‌ردگاری تۆ دوای ئه‌و ته‌وبه‌و چاکه‌کاریه زۆر لێخۆشبوو میهره‌بانه",
    "puxt": "پاشان به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت بۆ ئه‌وانه‌ی خراپه‌یان کردووه‌ به‌نه‌فامی پاشان دوا ئه‌وه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ و تۆبه‌یان کردووه‌ و کرداری خۆیان چاك کردووه‌ به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت له‌پاش ئه‌وانه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌." 
  },
  {
    "number": 120,
    "text": "إِنَّ إِبْرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِّلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ",
    "english": "Indeed, Abraham was a [comprehensive] leader, devoutly obedient to Allah, inclining toward truth, and he was not of those who associate others with Allah.",
    "asan": "به‌ڕاستی ئیبراهیم علیه السلام هه‌ر خۆی ئومه‌تێك بوو، (هه‌ر خۆی پێشه‌وایه‌ك بوو) ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌رداری خوا بوو و له هه‌موو بیرو باوه‌ڕێکی چه‌وت به‌دوور بوو، له موشریك و هاوه‌ڵگه‌رانیش نه‌بوو",
    "puxt": "به‌ڕاستی ئیبراهیم ئوممه‌تێك بوو فه‌رمانبه‌ردار بۆ خوا لاده‌ر بوو له‌هه‌موو ئاینێکی ناهه‌ق و هه‌رگیز له‌ هاوبه‌ش دانه‌ران نه‌بووه‌." 
  },
  {
    "number": 121,
    "text": "شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ ٱجْتَبَىٰهُ وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٍ مُّسْتَقِيمٍ",
    "english": "[He was] grateful for His favors. Allah chose him and guided him to a straight path.",
    "asan": "هه‌روه‌ها زۆر سوپاسگوزاری خوا بوو له به‌رامبه‌ر نازو نیعمه‌تی بێ شوماری په‌روه‌ردگاریه‌وه‌، ئه‌ویش هه‌ڵی بژاردو ڕێنموویی کرد بۆ ڕێبازی ڕاست و دروست",
    "puxt": "شوکرانه‌ بژێری (خوا) بووه‌ له‌به‌رامبه‌ر نازو نیعمه‌ته‌کانیدا ئه‌ویش هه‌ڵی بژارد و ڕێگه‌ی ڕاستی نیشان دا (که‌ ئیسلام) ه‌." 
  },
  {
    "number": 122,
    "text": "وَءَاتَيْنَٰهُ فِى ٱلدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُۥ فِى ٱلْءَاخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ",
    "english": "And We gave him good in this world, and indeed, in the Hereafter he will be among the righteous.",
    "asan": "ئێمه هه‌ر له دنیادا چاکه‌مان پێبه‌خشی و پاداشتی چاکه‌مان دایه‌وه (به به‌خشینی هاوسه‌ری پاك و نه‌وه‌ی خواناس) به‌ڕاستی ئه‌و له جیهانی داهاتوودا له ڕیزی چاکاندایه (که ڕێزدارو به‌خته‌وه‌رو کامه‌رانن)",
    "puxt": "وه‌ ئێمه‌ له‌ دنیادا به‌هره‌ی چاکمان پێ به‌خشی وه‌ به‌ڕاستی ئه‌و له‌ ڕۆژی دوایشدا له‌ ڕیزی چاکاندایه‌." 
  },
  {
    "number": 123,
    "text": "ثُمَّ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ أَنِ ٱتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَٰهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ",
    "english": "Then We revealed to you, [O Muhammad], to follow the religion of Abraham, inclining toward truth; and he was not of those who associate with Allah.",
    "asan": "له‌وه‌ودوا (دوای چه‌نده‌ها سه‌ده‌) وه‌حی و نیگامان بۆ تۆ (ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم) نارد که شوێنی ئاین و به‌رنامه‌ی ئیبراهیم بکه‌ویت که به دوور بووه له هه‌موو بیرو باوه‌ڕێکی چه‌وت، ئه‌و له ده‌سته‌ی موشریك و هاوه‌ڵگه‌ران نه‌بووه",
    "puxt": "پاشان نیگامان بۆ کردی که‌ په‌یڕه‌وی ئایینی ئیبراهیم بکه‌ چونکه‌ پاك و ڕاست بوو به‌ هیچ جۆرێ له‌ هاوبه‌ش دانه‌ران نه‌بوو." 
  },
  {
    "number": 124,
    "text": "إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبْتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخْتَلَفُوا۟ فِيهِ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُوا۟ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ",
    "english": "The sabbath was only appointed for those who differed over it. And indeed, your Lord will judge between them on the Day of Resurrection concerning that over which they used to differ.",
    "asan": "به‌ڕاستی قه‌ده‌غه‌کردنی کاروباری دنیایی له ڕۆژانی شه‌موواندا ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وانه بڕیار درا که کێشه‌یان هه‌بوو تیایدا، بێگومان په‌روه‌ردگاری تۆ فه‌رمانڕه‌وایی ده‌کات له نێوانیاندا له ڕۆژی قیامه‌تدا له‌سه‌ر ئه‌و شتانه‌ی که ئه‌وان کێشه‌و جیاوازیان تێدا ده‌کرد",
    "puxt": "بێگومان (ڕێزگرتنی) ڕۆژی شه‌ممان ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ دانرا که‌ جیاواز بوون تیایدا وه‌ به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت دادوه‌ری ده‌کات له‌ نێوانیاندا له‌ ڕۆژی دواییدا له‌وه‌ی که‌ ئه‌وان تیایدا جیاواز بوون." 
  },
  {
    "number": 125,
    "text": "ٱدْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلْحِكْمَةِ وَٱلْمَوْعِظَةِ ٱلْحَسَنَةِ وَجَٰدِلْهُم بِٱلَّتِى هِىَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعْلَمُ بِٱلْمُهْتَدِينَ",
    "english": "Invite to the way of your Lord with wisdom and good instruction, and argue with them in a way that is best. Indeed, your Lord is most knowing of who has strayed from His way, and He is most knowing of who is [rightly] guided.",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، ئه‌ی ئیماندار) بانگه‌واز بکه بۆ لای به‌رنامه‌و ڕێبازی په‌روه‌ردگارت به‌حیکمه‌ت و دانایی (بۆ هه‌ندێك) و ئامۆژگاری جوان و به‌جێ، (بۆ هه‌ندێکی تر)و گفتو گۆو موجاده‌له به‌جوانترین شێوه (له‌گه‌ڵ هه‌ندێکی تردا به تایبه‌تی خاوه‌ن کتێبه‌کان)، چونکه به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارت هه‌ر خۆی زانایه‌، که کێ گومڕایه‌، هه‌روه‌ها هه‌ر خۆیشی زانایه به هیدایه‌ت و وه‌رگران",
    "puxt": "خه‌ڵکی بانگ بکه‌ بۆ ڕێگه‌ی په‌روه‌ردگارت به‌ لێزانی و دانایی و ئامۆژگاری چاك و شیرین وه‌ له‌ گه‌ڵیان بدوێ (موجاده‌له‌ بکه‌) بدوێ به‌چاکترین شێوه‌ بێگومان په‌روه‌ردگارت خۆی چاك ده‌زانێ به‌وانه‌ی گومڕابوون و لایاندا وه‌ له‌ ڕێگاکه‌ی وه‌ هه‌ر خۆشی زانایه‌ به‌وانه‌ی له‌سه‌ر ڕێگای ڕاستن." 
  },
  {
    "number": 126,
    "text": "وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا۟ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِۦ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّٰبِرِينَ",
    "english": "And if you punish [an enemy, O believers], punish with an equivalent of that with which you were harmed. But if you are patient - it is better for those who are patient.",
    "asan": "ئه‌گه‌ر ویستتان تۆڵه بکه‌نه‌وه‌، ده‌بێت هه‌ر به‌قه‌ده‌ر ئه‌و سته‌مه‌ی که لێتان کراوه تۆڵه بکه‌نه‌وه‌، خۆ ئه‌گه‌ر ئارام گرو خۆگر بن، ئه‌وه چاکتره بۆ ئارامگرو خۆگران",
    "puxt": "وه‌ ئه‌گه‌ر تۆڵه‌تان سه‌نده‌وه‌ ئه‌وه‌ به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و سته‌مه‌ی دژتان کراوه‌ تۆڵه‌ بکه‌نه‌وه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر ئارام بگرن ئه‌وه‌ باشتره‌ بۆ ئارام گران." 
  },
  {
    "number": 127,
    "text": "وَٱصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُ فِى ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ",
    "english": "And be patient, [O Muhammad], and your patience is not but through Allah. And do not grieve over them and do not be in distress over what they conspire.",
    "asan": "(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم، ئه‌ی ئیماندار) خۆگرو ئارامگربه‌و خۆگری و ئارامگریه‌که‌شت ته‌نها به‌کۆمه‌کی و یارمه‌تی خوا ده‌بێت به‌که‌سی تر ناکرێت، خه‌فه‌تیش مه‌خۆ له خوانه‌ناسان که باوه‌ڕ ناهێنن و دڵته‌نگ مه‌به له به‌رامبه‌ر ئه‌و پیلان و نه‌خشانه‌ی که دوژمنان ده‌یگێڕن",
    "puxt": "وه‌ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) دان به‌خۆتدا بگره‌ ئارام گرتنه‌که‌شت هه‌ر به‌ (یارمه‌تی) خوایه‌ و خه‌فه‌تیان بۆ مه‌خۆ و به‌و فێڵ و پیلانانه‌ش ده‌یکه‌ن دڵ ته‌نگ مه‌به‌." 
  },
  {
    "number": 128,
    "text": "إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوا۟ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ",
    "english": "Indeed, Allah is with those who fear Him and those who are doers of good.",
    "asan": "چونکه به‌ڕاستی خوا له‌گه‌ڵ ئه‌و که‌سانه‌دایه که خۆیان پاڕاستووه له گوناهو هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش که چاکه‌کارو چاکه‌خوازن",
    "puxt": "به‌ڕاستی خوا له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌یه‌ که‌ خۆیان پاراستووه‌ (له‌ تاوان) هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ش که‌ چاکه‌کارن." 
  }
]